Aedes-voorzitter Martin van Rijn deed zijn oproep bij de opening van de woningfabriek van Barli, die op 20 april in het bijzijn van Koning Willem-Alexander geopend is. “Om te beginnen moet er haast gemaakt worden met de aanpak van de stikstofproblemen. Tegelijk zien we dat er nog te weinig grond beschikbaar wordt gesteld om woningen op te kunnen bouwen én zien we de bouwkosten enorm stijgen. Dat laatste baart me met name zorgen, want stijgende prijzen maken namelijk niet dat corporaties opeens meer geld te besteden hebben. Oftewel, voor hetzelfde geld kunnen we minder woningen bouwen.”
Conceptueel bouwen, ook wel industrieel bouwen of prefab genoemd, is een antwoord op een deel van deze problemen. De fabrieken zorgen voor minder CO2-uitstoot dan bouwen op locatie en wanneer de woningen op grotere schaal kunnen worden geproduceerd, worden ze financieel ook steeds aantrekkelijker. Anders gezegd: het milieu wordt minder belast en de bouw wordt goedkoper.

De gemeentelijke bouwplantoetsing staat grote aantallen en snelheid van bouwen van deze fabrieksklare woningen nog in de weg. De vergunningsaanvraag is duur en tijdrovend. Er is nog niet één landelijke toets voor deze woningen. Verschillende gemeenten bepalen dus elke keer opnieuw of deze woningen veilig zijn, naast de welstandseisen. Bij conceptueel bouwen wordt echter gewerkt met standaarden. Dat betekent ook dat de vergunning in principe maar één keer hoeft te worden afgegeven voor de bouwkundige kwaliteit. Oftewel, wanneer een fabrieksklare woning in gemeente A veilig kan staan, dan is deze in gemeente B net zo veilig.
Van Rijn: “Vergelijk het met een auto: wanneer het model door de RDW is goedgekeurd, dan mag je daarmee overal in ons land de weg op. Zo zou het ook met fabrieksklare woningen moeten zijn. Er zou één landelijke toets moeten komen, waarna de woningen overal geplaatst kunnen worden.”
Uit eerder onderzoek onder de leden van Aedes bleek dat 80% van de deelnemende corporaties conceptueel wil gaan bouwen of dat nu al doet. Het Ministerie van BZK sprak eerder de ambitie uit om de productie van conceptuele woningen op te willen schroeven naar 50.000 eenheden per jaar vanaf 2030. “Willen Rijk, gemeenten en woningcorporaties de ambities halen, dan moeten we samen zo veel mogelijk belemmeringen wegnemen. Conceptueel bouwen biedt een oplossing voor twee uitdagingen die de hele woningbouw op slot kunnen zetten, te weten CO2-uitstoot en te hoge bouwkosten. Bovendien zijn deze woningen snel te realiseren en dus een goede manier om woningzoekenden onder wie vele spoedzoekers relatief snel een fijn huis te bieden.”