Log in
inloggen bij Ruimte en Wonen
Hulp bij wachtwoord
Geen account?
shop word lid
Home / Content / Recensies

Recensies

Vakvrouwen - In 40 jaar landschapsarchitectuur

ma 1 feb 2021

Dit najaar ontving Yttje Feddes de Bijhouwerprijs , voor haar hele oeuvre. Geen feestelijke uitreiking, maar wel een boek, met een rijkdom aan thema's: portretten, geschiedenis van het vak en van veertig jaar beleid, en het persoonlijke verhaal van Feddes' ontwikkeling en projecten.

Het uitgangspunt voor Feddes is dat het vakgebied de afgelopen 40 jaar is geëmancipeerd, zowel in de invloed die is verworven in alle soorten ruimtelijke plannen, ongeacht de schaal, als in de prominente plek van vrouwen in het vakgebied, vaak vooral wanneer het om vernieuwing ging. De interviews maken de wederzijdse inspiratie zichtbaar, en het enthousiasme voor het vak. Onze aankomende rijksadviseur voor het landschap, Jannemarie de Jonge, zegt bijvoorbeeld: “Als ontwerper moet je je goed realiseren, dat je mensen om verschillende redenen bij een ontwerpproces betrekt. Als bron van ervaring en gebiedskennis, maar ook omdat je recht wilt doen aan de verschillende -vaak tegenstrijdige-belangen.” Vanwege de parallellen gebruikt zij vaak het woord ontwerpdialoog. Hanna Prinssen (1994) gooit als landschapsontwerper een knuppel in het hoenderhok: “Toch denk ik dat de degelijke en technische benadering waar Nederland een traditie in heeft -eerst naar de lagen kijken, dan analyseren en vervolgens ingrepen doen- gaat veranderen.” Met een consequent doorgevoerd idee of een inspiratie kun je tot heel andere ingrepen komen, leerde zij van kunststudenten.
Yttje Feddes maakt een rondgang langs het rijksbeleid, opkomst en neergang van de ruimtelijke sturing in het essay ‘De belofte van de randstadgroenstructuur’. Het beleid van de Rijksbufferzones uit 1957 is zeer succesvol geweest in het beschermen van het ommeland rond de steden. Dat geldt helaas niet voor de nauwelijks gerealiseerde Randstadgroenstructuur uit 1977. Dit verhaal eindigt toch positief met het persoonlijke succes van het realiseren van het Bieslandse bos, een hoekje in de Randstad. De jaren ’80 waren de bloeitijd van de landschapsarchitectuur bij Staatsbosbeheer, maar de operaties Lubbers deden zich ook bij landschap gelden: scheiding van verantwoordelijkheden in Eigendom, Beheer en Onderhoud werd het principe, afsplitsing van beleid en onderzoek en decentralisatie van de zorg voor behoud of versterken van cultuurlandschappen. Maar door het succes van de Oostvaardersplassen en het daardoor geïnspireerde Natuurbeleidsplan van LNV, werden alle ogen gericht op het maken van nieuwe natuur. Feddes schetst feitelijk en ingetogen welke effecten dit had op het vak: niet meer de lagen of de onderleggers van het landschap en het scheppen van condities voor natuurontwikkeling stonden centraal, maar het gewenste natuureindbeeld. De EHS werd sectoraal, en ook maar half uitgevoerd.
Nieuwe hoopgevende ontwikkelingen waren natuurlijk Ruimte voor de Rivier, de door het gedachtengoed van het plan Ooievaar geïnspireerde integrale aanpak van de hoogwaterbescherming, met het maken van nieuw groen dooraderd landschap en nieuwe natuur. Ook in de jaren ’90 ontstond het Belvedèrebeleid, behoud van het culturele erfgoed door ontwikkeling. Het herontwerp van de stelling van Amsterdam, (Unescobescherming), de restauratie van de nieuwe Hollandse waterlinie, en de herwaardering van de Grebbelinie en de Spaanse staatslinies bleken groene gebieden en nieuwe routes aan verstedelijkt gebied toe te voegen. In feite was de cultuurhistorie de redding voor de randstadgroenstructuur. In de Vinex werd ontwerpen vanuit het landschap vanzelfsprekend.
In de twee laatste essays, Stadsnatuur en Ingenieurskunst wordt het handwerk van bureau Feddes en Olthof beschreven, het boeiende werk van een Rijksadviseur landschap én een analyse van de lastige omstandigheden van de jaren ’00 en ’10 (Bleker!), waarin beleid werd vervangen door laissez faire. Wat komt er veel voorbij. De zorgvuldigheid van het ontwerpen met water voor IJburg en de Afsluitdijk, de herwaardering van groen in en om de stad, adaptieve kustbescherming op Texel, de energietransitie. Liefde voor het vak een een boeiende, maar nog niet erg uitgewerkte blik naar de toekomst dooraderen het hele boek, om in het jargon te blijven. Lezen!

Besproken door Annemiek Rijckenberg

Vakvrouwen - In 40 jaar landschapsarchitectuur
Yttje Feddes
Uitgeverij Blauwdruk
ISBN 9789492474353

Reacties

Renda ©2024. All rights reserved.

Deze website maakt gebruik van cookies. Meer informatie AccepterenWeigeren