TIJDSCHRIFT VOORVOLKSHUISVESTINGORGAAN VAN HET NEDERLANDSCHINSTITUUT VOOR VOLKSHUISVESTINGEN DEN NATIONALEN WONINGRAAD1922 NS 5 3^ JAARGANG MEIVAN MUNSTER'S UITGEVERS MAATSCHAPPIJ - HEERENGRACHT 246 AMSTERDAMDEURENmet een jaar garantietegen schranken,^heeft U daarvan ooitgehoord? Wij gevendie garantie op onzeHOLLANDDEURENwellce in onzespeciaal ingerichtedeurenfabriek teZaandam wordenvervaardigd uit ge-stoomd en gedroogdvurenhout volgens deallernieuwste metho-des, met de meestmoderne machinesVraagt iniiclitingenaansr^HOLLANDSCHEDEURENFABRIEKC. BRUIJNZEEL&ZONENi ZAANDAM ^^CABOTINE- - HOUTBEDERFWERENDE - -CREOSOOTOLIEVERF en BEITSin alle standhoudende diepe kleurenhet eferSteven eenige goede levertDe Fa. BUDDING l Co.AMSTERDAM. - Telefoon 3287 Zuid.Cornells Trooststraat 59.WONINGBOUW H.H. Architecten en AannemctsBETON DORPELS - NEUTH - PfilEN - POHEN - VOLGENS lEEKElGFirma L. J. J. Donswijk & Zn. - BEIONFMIEK OELRU APELDOORKN.V. HOUTHANDELiEINDHOVENTELEPHOON No. 344Electrische Loon-Schaverij en ZagerijLevert Zweedsche en Finsche G. & G. delengrenen en vuren kozijn-, raam-, deur- en bestek-hout, alsmede Duitsch dennenhout en G. & G. delenin alle afmetingen op keur, Pakkistenhout enz.N.V. HollandscheBasaltine- Tegelfabriek -GELDERSCHESTRAAT 10ROTTERDAMTEL. 5678Basaltine-Tegels,-Trottoirbanden, enz.Strengste keur - Grootste garantieNED. INSTITUUT VOOR VOLKSHUISVESTING.Woningstatistische gegevens.(Overgedrukt uit het Maandschrift van het Centraal Bureau voor de Statistiek,17e jaarg., afl. 4, 29 April 1922.)Het bouwli)ediijf in 1921.(Le bdtimeiit en 1921.)Naast de maandelijksehe tabel betreffende het bouwbedrijf in Januari 1922in de groote gemeenten en de groepen der overige gemeenten is in deze af-levering ook opgenomen een overzicht van het bouwbedrijf over het geheeleland gedurende het jaar 1921. Hieruit blijkt dat de totale vermeerdering vanden woningvoorraad bedroeg 38 469, terwijl 40 364 nieuwe woningen zijn vol-tooid. Tot de voltooiing dezer woningen droegen vooral de woningbouwver-eenigingen bij (19 298), daarna de particulieren (14 743); van gemeentewegekwamen 5 687 woningen tot stand en vanwege Bijk, Provincien, Waterschappenen Spoorwegmaatschappijen 636.In uitvoering waren op het einde van 192] 36 608 woningen, waarvan 15 422voor rekening van woningbouwvereenigingen, 13 744 van particulieren; vangemeentewege waren nog 7168 woningen in uitvoering en vanwege Rijk, Pro-vincien, Waterschappen en Spoorwegmaatschappijen 274.Op het eind van 1921 waren nog niet in uitvoering 4 962 woningen, waarvoorreeds bouwvergunning was verleend. Hierbij stond de particuliere bouw met3 262 woningen bovenaan, dan volgden de vereenigings- en de gemeentebouwmet resp. 871 en 793 woningen en de overige bouw met 36 woningen. Druktmen deze cijfers telkens uit in percentages van het totaal en voegt men daarbijde overeenkomstige cijfers voor 30 Juni en 31 Januari, dan blijkt een verschui-ving ten gunste van den particulieren bouw, vooral in de bouwvergunningen.Eijk, Provinde,Waterschap-pen, Spoor-wegen.Ge-meenten.Woning-bouwver-eenigingen.Particu-lieren. Totaal.Voltooid in 1921 ( Dec. 1921In uitvoering eind< Junl ,,( Jan. ,,Nog met in uitvoering maar bouw- S jnni "vergunning verleend eind ^ j " '1,60,70,81,60,70,50,714,119,620,821,816,016,628.947,8 36,542,1 37,66.5,4 28,060,0 16,617,6 66;?20,9 62,236;o 33,8100,0100,0100,0100,0100,0100,0100,0Verg-elijkiiig van de cijfers voor de verschillende maanden doet zien, dathet aantal vergunningen voor den bouw van woningen, waar nog niet meebegonnen was, eind Februari, het aantal woningen in uitvoering eind Julihet grootst was, om daarna tamelijk geleidelijk te dalen. De voltooide woningenvertoonen toppen in September em December. In December 1921 kwam ruimhet dubbele aantal woningen gereed van Januari 1921; op het eind van hetjaar was het aantal woningen in uitvoering aanzienlijk meer dan op 31 Januari1921 (36 608 tegen 29156); echter vertoont het aantal bouwvergunningen van31 Jannari tot 31 December 1921 een belangrijke dating (van 8 626 tot 4 962).Deze dating komt geheel voor rekening van de gemeenten en de woningbouw-vereenigingen; de bouwvergunningein voor particuliere rekening waren op31 December meer in aantal dan op 31 Januari 1921. Evenzoo is de stijging vanhet aantal woningen in uitvoering bij-na geheel aan den particulieren bouwte danken, waarvoor het cijfer van 4 828 tot 13 744 steeg, het aantal woningenvan bouwvereenigingen daalde, dat voor gemeentelijke rekening steeg lets.Vermelding verdient nog dat, wat de bouwvergunningen betreft, de maximavoor den gemeentebouw, den bouw voor woningbouwvereenigingen en denbouw voor particuliere rekening resp. liggen in Februari, Maart en Mei, watde woningen in uitvoering betreft, in Juni, Juni en November em voor devoltooide woningen in Augustus, September (December) en December. Na hetbereiken van het maximum is (behalve voor de voltooide woningen) de datingvrijwel ononderbroken.Voor de gezamenlijke bouwsommen der woningen geldt in het algemeenhetzelfde als voor de aantallen woningen. Aan het einde van het jaar wasvoor ruim 267 millioen in uitvoering, tegen ruim 204 millioen eind Januarien ruim 309'72 millioen (het maximum, dat in een maand werd bereikt)eind Juni. Het totaal bedrag aan bouwvergunningen die nog niet in uitvoeringzijn is gedaald van ruim 65 millioen tot nog niet 39 millioen. De bouwsommenvoor andere burgerlijke bouwwerken: scholen, fabrieken, ziekenhuizen, kan-toren enz. enz. zijn, wat betreft de werken in uitvoering gestegen van 84,7 mil-lioen, tot 103,8 millioen, met een maximum van ruim 120 millioen eind Septem-ber. Het bedrag der geraam'de kosten van werken, waarvoor de vergunning totuitvoering is gegeven, maar de uitvoering zelf nog niet is begonnen, vertoonteerder een stijging naar het einde van het jaar. Dit is hieraan toe te schrijven,dat de cijfers voor ,,anderen burgerlijken" bouw van gemeentewege in hettweede halfjaar niet onbelangrijk hooger zijn dan in het eerste.Een vergelijking tusschen bouwsommen en woningen kan niet gemaaktworden. Dit ligt daaraan, dat de inlichtingen welke van de verschillende ge-meenten ontvangen worden, geen onderscheid maken tusschen de verschillendesoorten van bouw. Dit is ook niet gevraagd, omdat men dan in een tamelijkvergaande omschrijving van het woningtype zou moeten vervallen, waaraanzeer groote bezwaren verbonden zijn. Daarom zijn ook de bouwsommen voornieuwbouw, herbouw en veranderen, uitbreiden of vernieuwen in de tabelniet gescheiden gehouden.Het aantal bouwvakarbeiders, werkzaam op het eind van December, be-droeg 48 948, waarvan 34 971 aan woningbouw. Van dit laatste aantal waren31189 aan nieuwbouw werkzaam. Eind Januari 1921 waren deze cijfers resp.44 636, 28 893 en 25 598. Het grootste aantal bouwvakarbeiders kwam voor inJuli en Augustus, toen bijna 61000 arbeiders werkzaam waren'.?Terzicht betreffende het bouwbedr^f oTcr 1921.I. Woningen.Aantal "woningen, waarvoor bouwvergunning verleend is, doch nog niet inMAANDEN.uitvoering op het einde der maandTe bouwen Toor rekening vanTotaal.Eijk, Provincie,Water- Rijk, Provin-schappen, Gemeente. * Woningbouw- ParticulieroTi. cie, Water-Spoorwegmaat-schappljen.schappen,Spoorwegm.a b c a b c a b c a b c a b 1 c a b |c1 1 2 1 3 4 5 6 1 7 8 1 9 10 11 12 13 14 15 1 16 17 18 1 191 Januari 1921 . . . 63 1 1 2 496 8149 3 2 918 92 683 8 626 93 687 473 52 Februari ,, 7 -- 1 2 805 -- 2 3 267 1 4 3447 93 740 9 526 94 747 688 58 Maart ,, 3 -- 4 1803 -- -- 3 342 1 2 4 269 88 850 9417 89 856 450 94 April ,, 2 -- 1 1827 -- -- 2 471 10 4 535 88 788 8885 88 799 405 56 Mei 33 -- 1 1696 -- -- 2 289 -- -- 5 426 100 815 9444 ino 816 315 66 Juni ,, 39 -- 1 1354 1 1718 4 5111 93 763 8222 93 769 329 117 Juli 48 -- 3 1538 -- 1 1825 -- 1 4 647 98 771 8 058 98 776 315 178 Augustus ,, 42 1 4 1293 1 1 1697 -- 4 750 81 732 7 782 83 737 298 749 September ,, 38 1 39 1393 1 1 1387 -- -- 4 454 79 766 7 222 81 806 298 7710 October ,, 37 -- -- 1348 -- 10 1196 -- 3 538 78 766 6119 78 766 269 11311 November ,, 32 -- 3 1149 1232 8446 59 779 5859 59 782 277 ini12 December ,, 36 -- 3 793 - -- 871 -- -- 8262 68 740 4 962 68 743 274 101Totaal 1).I. Woningen. {Venolg.)Aantal w Dningen in uitvoering op het einde der maand. Voltooide en vorvallen woningen.Vooi rekening vanrotaal.woninAantal voltooidegen voor rekening vanp 6Dsft93 tjjo dTOOS0i3?3 ft*^ padifGemeente. * Woningbouw-vereenigingen. 1 Particuliei en.ta1.3o ? a b c a b c a b c a be20 21 1 22 23 24 25 26 27 28 29 30 i 31 1 32 33 84 85 86 1 37 1 38 39 1 401 6 358 6 10 17 497 2 4 828 238 1381 29156 247 1340 22 327 1041 720 2110 92 1.39 + 1879'j 6 018 2 12 19197 -- 1 5 541 281 1817 31289 234 1835 7 456 1154 602 2219 29 87 -- f 21033 7 415 6 14 19804 -- 8 5 762 231 1535 38481 238 1561 151 854 1611 1155 3271 31 79 + 31614 7 812 4 8 20 948 -- 6 6899 226 1601 36 064 231 1620 118 336 1435 962 28.51 7 1.38 -- -- 2 706b 7 996 4 8 21856 -- -. 7 766 252 1653 37 932 2.57 1667 72 477 1,521 1474 3544 20 149 + 3 3756 8 423 2 6 22 497 -- 5 9 325 310 1704 40574 313 1726 5 598 1531 974 3108 19 165 -- + 2 9247 8051 3 11 21383 -- 10 871 293 1643 40 620 296 1672 29 607 1768 1128 8,517 m 108 28 + 3 3488 7 994 3 9 20497 1 11,582 269 1628 40,321 274 1712 31 731 1791 1319 3872 22 106 66 + 8 6789 7449 4 9 19866 -- 12 655 256 1622 39 767 261 1709 127 556 2149 1465 4297 26 73 29 + 417010 7 370 2 36 18366 -- 24 13 778 254 1581 89 788 257 1764 62 873 1462 1592 3489 10 107 46 + 3 32611 7144 1 49 16 986 -- 13 789 237 1482 38196 2.S9 1633 8 428 1682 1572 3690 14 81 49 +, 3 54612 7168 1 39 15 422 13 744 227 1386 36 608 229 1526 4 444 2101 1780 4329 13 95 35 \> 4 186636 5 687 19 298 14 748 40364 315 1327 253 + 38 469a := oprichten op nieuw terrein (nieuwbouw); b = herbouw; c = veranderen, uitbreiden of vernieuwen.? Voor zoover Rotterdam betreft zijn de gegevens in doze kolommen over de maanden Januari t/m. April verstrekt door Bouw- enWoningtoezicht, over de overige maanden door den Geraeentelijken Woningdienst. Het is niet zeker, dat de opgaven van beide dienstengeheel met elkaar overeenstemmen.1) la do totaal-cljfers is het aantal voltooide woningen van de gemeente Doesburg begrepen. Dientengevolge stemt de som van decljfors der kolommen niet overeen met de totaal-cijters.Bouwbedryf (Commissie van onderzoek naar de toestanden in het --).(Cojtimission pour faire une enquete dans le bdtiment.)Als tweede gedeelte van het verslag van de Commissie van Onderzoek naar deToestanden in het Bouwbeidrijf ^) is versohenen een rapport over de prijsvorming vanbouwmaterialen en den teohnisoh-economischen opzet van den bouw.De Commissie heeft, aangezien zij niet in staat was tot het houden van een enquete1) Het eerste gedeelte van dit rapport, betreffende bouwterrein, arbeidsvoorwaarden en bedrijfsleidingbij don bouw, is besproken in afl. 5, 1921, biz. 765 en verkrijgbaar by de N.V. Boekhandel v.h. Gebr. Behn-fante te 's-Gravenhage, tegen den prijs van f 4,--. "De prijs van het tweede gedeelte (eveneens verkrijgbaarbiJ Gebr. Belinfante) bedraagt f 2,50.(VervoLg op biz. 7.)rt^SgM^o^g>SCO[>E>I>ffii-H,fM(MCOCOsoCOCOCOCOCOCJirocO'^coaicooii-icooio(MT-HGOIOQO-^OSI-HIOOiCC-OO:-ocX>G0tO-^C4CM-^rH5iOiOtDCMCDiX>i:DCOl>._3-*OI>Cft(NC0mcDiC^^COCO"*lOlO'*'^COOJrHO^^_,,.^--?M,-lOOC3xtoarHcoScOi-iCJOOOOOCOCOCO0^Ol(MOaOTCiXJO'*COoiocoi-ii>'-iioc::icoaMOXOiOOXI>X03iOlOCOCOL^'*OJu::)C7iiOio.-io5io[>7-HXl--iOiOX'?'01iOC00505-*CJOXCOcDCOOCaOiOJCDXCOcaoacocoTH-^cococooiG^ioqoiooit-'^io--'cocoai[^i>rHiO"*Cvl'-iCQ050[>CDOiI>OrHCOOJOq.H'*XCOCOE>C^^20 21 1 22 23 1 24 1 25 26 27 28 29 80 31 82 33 84 t 36 36 1 .37 1 38 39 401 1789 _ 8 608 _ I _ 3 297 31 500 1) 8 719 31 500 14 14 19 1 -- 62 140 -- 24 201 -- 1 -- 200 1 22 541 1 46 -- 2 22 12 36 1 -__ -1- 35a 2193 3) -- -- 518 -- 1 -- 1878 1 767 -- 70 4 589 -- .70 2 19 164 204 ;-?9 _ 9 _ + 8804 58 -- -- 211 -- 1 -- 178 -- 6 447 -- 6 -- -- 79 26 105 -- 1 -- -1- 1045 1108 -- 666 -- 2 419 3 100 4194 3 100 1 37 32 40 110 _ -f 1106 -- -- -- 4&3 -- _ 248 1 8 711 1 8 -- -- 8 48 51 __ -- -- + 51V89410 -- 3.56 -- -- 216 1 47 982 1 47 -- -- -- 34 34 -- -- -- + 8469 856 639 14 6 1758 14 44 12 4 89 105 _ + 10510 718 -- 1 3 844 -- -- 1170 29 349 5 235 29 856 _ 33 174 69 276 ,,5 2 + 26911 455 -- -- 1701 -- 714 23 157 2 882 23 208 6 28 245 71 350 8 15 5 + 32212 39 -- -- 1845 -- 607 28 64 1899 28 66 1 18 188 84 286 2 3 + 28113 104 -- 14 1410 -- -- 2 249 88 151 8 779 90 169 8 37 114 477 636 12 20 10 + 6947 0&3 - 39 14 679 13 715 219 1475 35 736 221 1615 18 186 1025 1163 2892 28 72 18 + 2 2791) Deze getallen hebbeu betrekking op perceelen. Het getalwoningen is niet bekend.2) De cursieve getallen betreff'en bouwwerken met geldelljkensteun der gemeente en ziinbegrepen in dehoofdgetallen.Dewoning-dienst beschikt alloen over de begrootingssommen betreffende ge-moentelijken en vereenigingsbouw en particulieren bouw met steun,terwyl voor de invuiling van het aantal arbeiders geen gegevensvoorhaudeu waren.3) Deze opgaven zijn verstrekt door den Gem. Woningdienst,do overige door liet Bouw- en Woningtoezicbt.4) De gemeente Amersfoort heeft een opgave verstrekt overde maanden Jan. en Febr. te zamen. Voor het samenstellen vandeze tabel zijn de gegevens betreffende voltooide, onbewoonbaar ver-klaardo, gesloopte en van bestemming veranderde woningen ingenoemde gemeente door 2 gedeeld.3a^oc?^23?^^o-?g|Ma'3T3T-Hi>oar!OT3d?vCJoccDi;uSf?CO-oid13T-1=;W^ttOCDArid!^ftbJDflc;jCr^AIJCllnfCtiJOCt>P^-^c3tSSidflC!CDO.pCj0fH!;-[St>^3'^-2^oaQpPssooor^0)Pbo,---;2^?Ia3oj60OO^C3>.a"pifPs^2;Pile&3*3J3;3a>^ocSHgM"*cao?t^K^Mt-,HKHC6z;^WSqu:ti)C5H?^k;WwoCO(MOl-^IZbtMliOr-il-iCOi-lT-ltoCOC^I>COoCMtMCOGOI--'eg05r-IO>Hf-i-HaOCMCNlOCOrHIL"*lO03lO0O.-H.lOOt^L--I(1-1rHCOT-tlococ-aoocooooscooCD1-1CDI>SBCOOJsslOOOlO'^ClCOooci:DCDC5tOCOi-HiQiO-*CDlOlO(MQOOiCNOCDCOl>-HCDrH1-ICOOlioCOO5C0C3CMCDiOOCOCOCOCOI>t-iOCMOrHCO-^C-XffOCM2'^COin.a'3?to-*(MO00rHQ0Ol>OrH^OJCO-*MOL^CCI^^?o^COOiCQlOIoIcIIIIi;CD-*CM1-1050JI-H-*COiO-^-rfHOTCDOrHOlT-tTHCOiOi-iCDXlOCOCOOi00COO1--'I>yfti005COTHCO.-((MCOrHCDOJC--^C-lfJrH-^IIsIIIIII01X!>COGOOCDO1-HcDcnoo^*COCOCMCQCMrHCSICOOCD^MCMOi-H*3-**[>to-^*!>"COOC0O5t-CO^CMlOM(M^1*11II(MCMOcOcDOcOOilOOOi-HCOOirH00OCOO300000(MCMCOCMsbrii?oaS1]00CMCOCOCM1CqCM'rHrHT-\COoooOiOOO(MCMOCC,oCO*coco]OqOlCOiOCOooL-r^^WOiCOrHmCD-K-1^CO11*IIMMMil1cMwoca^1^11111rH*CMTH?aSa?!?ccbo?=fla'^OT-iQCMCIM~OOORag-30tUoM5-M9sa=ad03>>figSa2lllllfissoa'Sao-gwoTSH??&TO&JD3=!>bco-u>:Go^CISct>^OO43CD--sa?3-3i-.a.a..^-goooS~.22ooo2o-g.-?sga=LH'~'roTOCOO(Vervolg van biz. 3.)op wetteiykein grondslag, haar onderzoek althans" voorlooplg bepaald tot het aangevenvan eenige omstandigheden, welke van grooten invloed op de prijsvorming kunnen zijn.In hoofdzaak geeft zij een overzioht van de versehillende vormen van aaneensluitingter oolleotieve prijsbopaling in de bouwmaterialenproductie, welke aaneeinsluiting vooralin de laatste jaren stark groeide, en nopens de versehillende manieren, waarop door devakpatroons de prijsvorming oollectief wordt beinvloed.Als samenvatting van bet eerste gedeelte van het rapport constateert de Commissieo.m. het volgende:Voor een aantal niaterialen (bout, cement, ijzer, glas, verfstoffen, behang en sanitaireartikelen) ondergaat de prijs een sterken invloed van bet internatioiiaal rnilverkeer. Hunprijzen zijn in den laatsten tijd zeer belangrijk gedaald en thans vermoedelijk niet hoogerdan redelijk moet worden geaeht. Andere belangrijke materialen (baksteen en dak-pannen) zijn zoo goed als uitsluitend van nationale herkomst; de invloed van den buiten-landsobein invoer blijft onder normale omstandigheden beperkt tot enkele sorteeringen.Voor den oorlog bestonden in deze bedrijfstakken sterke neigingen tot kartelvorming,welke thans voor een groot deel verwezenlijkt zijn; de prijzen van deze artikelen zijn-- ofsehoon de laatste weken door kentering in de vraag sterk vallende -- nog zeerhoog en zouden bij redelijke winstmarges belangrijk lager kunnen zijn. Tusschendeze beide groepen staat, wat betreft de iirijsvorming, de kalkzandsteen en de sohelp-kalk. Deze worden zoo goed als uitsluitend an Nederland geproduoeerd en hun produ-centen zijn min of meer sterk aaneengesloten, maar moeten in zekere mate rekeninghouden met de prijzen van artikelen als kluitkalk en Belgische steen, welke in overvloeduit het buitenland worden ingevoerd. Vo'Or kalkzandsteen geldt deze prijsdrukkendeinvloed in veel sterker mate dan voor sehelpkalk, omdat aan dit laatste artikel opteohniscibe gronden vaak de voorkeur boven kluitkalk gegeven wordt, zoodat een nietonbclangrijk prijsver&ohil tusschen beide gemakkelijker valt te handhaven. Voor dezecategorie van afnemers geldt het nationaal monopolie der sehelpkalkbranders geheelonverzwakt.Teneinde den invloed, dien de buitemlandsche invoer op de prijsvorming uitoefent,duidelijk te laten uitkomen, is door de commissie onderstaand overzioht samengesteld.De eenheidsprjjs van een bepaald artikel is Merin telkens op 100 gesteld. Hieruit blijkt,dat het indexcijfer van materialen als hout em cement, waarvan de prijs thans in soberpeInternationale concurrentie wordt vastgesteld, na de stijging in 1918 en 1919, in 1921is gedaald tot omstreeks 180 a 200. Daarentegen zijn baksteen en dakpannen, welke eersttegen het einde van 1921 den invloed van de bnitenlandsohe concurrentie zijn gaan onder-vinden, in den .aanvang van 1922 gedaald. De schelpkalkproduoenten tenslotte nementhans met 313 de boogste plaats in.1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 Begin1922Baksteen .DakpannenSchelpkalkCement . .Hout. . .100100100--113100100- -12210810711880150-189111114118--17993250--2621S2-S66 296--356 263--293164 320 358205-318 313--348 394-3661.36-4001420--502 502--283282--298,840-318 305-352858-885385366348--385-295857--295327--375'363366-313270--180192287268313180Tot nu toe beeft bij de bestaande kartelformaties de mogelijfchoid om door ver-beteringen in de organisatie van product.ie en distributie tot verlaging van den kost-prijs en daarmede van den koopprijs bij te dragen, in de meeste gevallen slechts eenbescheiden begin van verwezenlijking gevoniden. Tooh wordt bij vele oombinaties ge-leidelijk aangestuurd op een logische samenkoppeling van fabriek met afzetgebied,wiaarmede op de vraobten bespaard wordt. Met de teohnische verbetering van de pro-ductie echter houdt nog vrijwel geen enkele combinatie zich bezig. Uit do beschou-wingen naar aanleiding hiervan trekt de Co>nimissie de comclusie, dat het eenerzijdsniet gewensoht is de kartelvorming op ziobzelf van overheidswege tegen te gaan, al ishet anderzijds wel gewensoht de prijspolitiek der verkoopcombinaties zoo stork mogelijkte breidelen.Als eersten maatregel tegen prijsopdrijving noemt de Commissie het vrijlaten vanden invoer van alle bouwmaterialen uit bet buitenland en het op geen enkele wijze directof indirect belemmeren van bet gebruik van buitenlandsche bouwmaterialen. Daarnaastis gewenscht een maatregel, welke door de overheid reeds eenige jaren geleden is ge-nomen n.l. bet zooveel mogelijk oentraal inkoopen van bouwmaterialen. Zoowel op dewinstmarges van den tusschenhandel als op die der producemten oefent de centraleinkoop, met oommercieel inzioht ,geleid, een voor den woningbouw gunstigen invloed uit.Een vijandige bonding tegenover den handel in bouwmaterialen behoeft in den oen-tralen inkoop niet gezien te worden, mits gebruik gemaakt wordt van alle inkomendeooncurreerende aanbiedingen.Ten slotte wordt in Hoofdstuk III behandeld de teohnisch-economisohe opzet vanden bouw; bierin maakt de Commissie enkele opmerkingen over de faotoren, welke bijhet ontwerpen en bij de uitvoering van woningen van belangrijken invloed kunnen zijnop den kostprijs. Behalve door de opvattingen van den uitvoerder wordt de bouw van?ene woniug thans beheerscht door de gemeentelijke bouwveropdening en (of) door devoorwaarden onder welke I'inancieele steun krachtens de Wonlngwet of bouwpromie vanRykswege worden toegekend. Onder de tegenwoordige onastanidigheden is het gewonsclit,dat de gezamenlijke invloed van deze faotoren tot een woningbouw leidt, welke eener-zijds aan bepaalde eischeii van soliditeit, hygiene, gerief en schoonheid voldoet, maaranderzijds n,iet duunder is, dan met verwezenlijking van niet te hoog opgevoerde ver-langens vereenigbaar is.De middelen, welke kunnen worden aangewend ter bevordering van een meereoonomische bouwwijze, zijn o. m. als volgt geformuleerd:1. Be bouwverordeningen van soDiimige gemeenten bevatten ?isoben, welke op enkelepunten hooger zijn dan nooidig, terwijl andere als waarborg niet geheel voldoende zijn;voorts zijn ?en groot -aantal punten in de verordeningen op zeer uiteenloopemde wijze ge-regeld, als gevolg waarvan ihet gebruik van een zelfde type woning in verscbillende ge-meenten ?n inormaliseering van onderdeelen en hoofdafmetingon belemmerd wordt. Aandeze drle bezwarein Ifan worden tegemoet gekoimen door bepaalde pnnten, waarin thansvoorzien wordt bij gemeentelijke verordeniog, vast te stellen bij ?en wet. Dit mag eohterniet ontaarden in het vastleggea van de minimum eischen van achterlijke gemeenten; demogelijkheid van geleidelijke verbetering van het woningtype moet blijven bestaan.2. De eigenbouwers hebben bij den bouw van woningen de grootste spaarzaamh?idbetraoht, maar ?en woningtype voortgebraciht, dat, wat betreft de hygienisohe ?isohenen schoonheid, wel eens te wenschen overlaat. De arehitecten hebben vooral in aesthe-tisch opzicht den woningbouw op een zeer veel hooger peil gebraoht, maar zij verwaar-loozen niet zelden de eoonomisohe zijde. Voor een gezonde ontwikkeling van den woning-bouw is hun beider werkzaamheid onmisbaar; elk der partijen kan van den ander leeringopdoen: teneind? een sohadelijke rivaliteit te vermijden en een gezonde concurrentie tebevorderen, is het noodig de voorwaarden, waaronder beide werken, zooveel mogelijkgelijk te maken. Thans geeft de versohiillende regeling der subsidieering, die bij denbouw ingevolge de woningwet wordt g'evonden door jaarlijikscbe toeslagen op de exploi-tatiekosten, en bij den eigenbouw door e?n premie, aanleiding tot ?en verkeerden toestamd.Het stelsel van bijdragen in de exploitatietekorten voor waningbouwvereenigingenware daarom voor nieuw te stiohten complexen om te zetiten in een prerttiestelsel, als thansvoor iden partioulieren eigenbouw geldt. Daarnevens verdient het aanbeveling om, zoo-dra de markt van loonen ?n materiaalprijzen eenigermate stabiel geworden is, op unifor-me wijze gegevens bijeen te brengen over de kosten van direetie- ?n van eigenbouw.Hiermede kan ?en duidelijk inzioht in d?n omvang en d? oorzaken. van eventueele kosten-versohillen verkregen worden, zoodat men kan nagaan in hoeverre meerdere kosten alof niet gemotiveerd zijn.3. Een bedrijfsvorm, welke d? voordeelen van direetie- en van eigenbouw vereenigt?n bun nadeelen kan vermijden, verkrijgt men wanneer opzet ?n uitvoering meer in e?nhand vereenigd worden. Dit is het geval bij oentrale bouwbureaux, welke den laatstentijd, vooral voor betonbouw, ontstaan zijn. Bouwvereenigingen kunnen door gebruik-making van deze wijze van uitvoering vermoedelijk tot b?sparing geraken.M. Hopman, Den HaagAannemer van alle voorkomende- Stucadoorwerken -Speciaal adres voor waterdichte werkenDeUelaan 139-161 -- leleloon M. imLIJNBAAN 47 TELEFOON 990DORDRECHTLevert U ALLE soorten GLAS voor de BOUW-BEDRIJVEN tegen uiterst concurrente prijzen.Specialiteit in fijne LAKKEN en VERNISSEN.Alleenverkoop voor DORDRECHT en Omstrekenvan de beroemde VELUVINEVERVEN.-- VRAAGT PRIJS --Fa. V. d. Leiy en CoAannemers van Gewapend Beton-ConstructiesVoorheen SPANGESCHEKADE 46 R'DAMWegens uitbreiding verplaatst naar:VAN HELMOKDSTRiAT 7, RolUm (DellsTELEFOON 13488Speciaal in: WATERDICHTE KELDERS,VERANDA'S, VLOEREN enz.,Leveren Concurreerend BUIZEN en PUTTENook volgens teekening.Op aanvraag worden prijzen verstrektGewapend Betonen Bouwwerkeny. AliSEIi BEION Mij.ASSEN Telefoon 173OiLG[M[[IIEB[T0N-[diHNGMllATSCIim's-Gravenhage, Wassenaarschekade 11Tel. Interc. 687 - Telegram-Adres ,,ALBETAIVI"Beton-, Water-,en KanaalbouwFundeeringen - Helen van Houten- en BetonpalenBeton Kaaimuren, Betonloodsen vooraile Industrlen-- Ontwerpen en begrootlngen kosteloos --IIotirw AfCi-tfcR titufT.HOLLANDSCHE MAATSCHAPPIJTOT HET MAKEN VAN WERKEN INQEWAPEND gETON's-GRAVENHAGEGroot Hertoginnelaan 258TEL: 138/139Telegramadres: BETONIJZERGestort Kapitaal: f 4.000.000.Reserves: f 460.000.--ONTWERPENENBEOROOTINOENWORDEN OP AANVRAQE GRATIS VERSTREKTNAADLOOZEVLOEREN: DOLOMENT D.R.P.IMITATIE-RUBBERVLOEREN ,,H O L L A N D"ll.y.l.v.HJilin[rsi;iI-enBlllLli!iT-i.'s-Gravenhage Statenlaan 92 Tel. Schev. 296Rotterdam Maaskade 176a Tel. 5025LEVERING van alle soorten GRINT en ZANDMet eigen Baggermolens - Sleepbooten - Pomp-booten - Schepen - Zandbakken - KranenLocomotieven - Spoor- en Kipkarren enz. enz.OPSLAGTERREINEN te NIEUWERKERK aan de IJSELwaar ievens gelegenheid wordt geboden tot bewaringonder toezicht van roliend- en drijvend materiaalIllElectrische MeubelfabriekF. GEERLINGBagijnestraat 4-8 ::: 's-GRAVENHAGETELEPHOON H 8660A. C. VAN DEN HOEKBouwmaterialenBUSSUM TELEF. No. 3Alleen PRIMA kwaliteit Meubelenin alle stijien en ontwerpenBctimmcringen tcgen uiterst concurreercnde prijzcnFIRMA SCHMIDT & SYPKENSCENTRAAL GEREEDSCHAPPEN EN IJZER-WAREN VERKOOPKANTOOR ,,CENTERiJZER"Telefoon N. 2358, Z. 9613 Telegramadres ,,Centerijzer"GETROKKEN IJZEREN PIIPEN,GESMEDEs EN MALLEABLE FITTINGSGEREEDSCHAPPEN, MACHINESVOOR HOUTsENMETAALBEWERKINGBrouwersgracht 187-193, AmsterdamKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKXKKKKKXKKKKKKKI Amsterdamsche= p. VANBetonijzerbouw KDEIJCK = KXCementwerken enz. fZI SCHALK BURGERSTR. 5 - AMSTERDAM - TEL. Z. 2188 KKKKXKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKij^ Gewapend en Ongewapend BetonHANDEL IN FIJNE HOUTSOORTEN EN MACHINALE HOUTBEWERKING -- VRAAGT PRIJS VAN= DEKTREDEN, DREMPELSTUKKEN, LEUNINGEN, STIJLEN, ENZ. =====H. J. M. i Co. - islerdain ^ Gilles i Ledeoberyslraal \li - lel. II FIRFOFK'K'INP AANNEMER VAN ALLE VOORKOMENDESOORTENLEIBEDEKKINGl^l^lULul^l^jlVIVii^VJl, CONCURREERENDE PRIJZEN -- STEEDS VOORRADIG PRIMA DAKLEIENC. DE JONG, LEIDEKKER, BOERENSTRAAT 4, DEN HAAGBETONIJZERBOUW-MAATSCHAPPIJROELEN&HEINEPostbus No. 54 NIJMEGEN Lange Burchtstraat 14 Telef. No. 2371BETON EN GEWAPEND BETONIV^ HOUTHANDEL - Opgericht 1848 ^t J. SCHOENMAKERS t0 HOUTHAVEN = AMSTERDAM 00 Directe aanvoer van Buitenlandsch gezaagd vuren 0(}) en grenen hout. -- Geschaafde en geploegde delen 0kraalschroten. (p0Amerik. grenen delen en balken.Eiken platen. :: Steigerhout.000-0"0"0-00-0"0-0-0"0"0"0-0
Reacties