3TIJDSCHRIFTVOOR[VOLKSHUISVESTINGEN STEDEBOUWORGAAN VAN HET NEDERLANDSCHINSTITUUT VOOR VOLKSHUIS:VESTING EN STEDEBOUW EN VANDEN NATIONALEN WONINGRAADALGEMEENEN BOND VAN WONINGBOUWVEREENIGINGEN1931 Ni 9 12= JAARGANG SEPTEMBER::GELUIDDEMPENO SPIJKERVASTGIPSNWANDBRANDVRU STERKEen Dipecteup van Qerrwente-werkon : ,,....??de opgedan* ?i?-varing is wel van dien aard,dat B< ze nneep in de gemeente-ba8tekiT ^,,,.,.;J_UVoo>.-'i_vn \KM'-it''--|(t^4=*"OlAN ^o t \tWED:Hq.''1.4! ; i * ' n^-.4^ it rJeugdherberg te Castricumbetracht. Dit plan kon worden uitgevoerd door eenbesluit van het Provinciaal Bestuur van NoordHolland, dat zooveel vertrouwen in de Centralestelde, dat zi] haar een subsidie toekende in denvorm van rente en aflossing van een kapitaal, noo-dig voor den bouw en de inrichting van een jeugd-herberg met een capaciteit van tenminste 76 slaap-plaatsen.De architect Jan Jans, te Hengelo, maakte eenontwerp voor een jeugdherberg, waarvan wij hiergaarne, met toestemming van den architect, denplattegrond en de perspectiefteekening afdruk-ken.De architect is hierbij uitgegaan van de Saksischeboerenwoning, het prototype van de Twentscheboerderij, Hier wordt het beginsel gehuldigd, waar-naar men zich o.i. in de toekomst mede zal moetenrichten: in een streek met een geprononceerd histo-risch type woning ga men hiervan uit, ^oodat men.zonder tekort te doen aan eischen van hygiene enmoderne outillage, de jeugdherberg in het land-schap kan aanbrengen, in harmonie met de entou-rage.De jeugdherberg te Oldebroek, naar een ontwerpvan H. F. Meyer, kan als voorbeeld worden ge-noemd voor wat mede als ideale jeugdherbergzou kunnen gelden.De indeeling van de dagverblijven, de slaapver-trekken, de keuken, de woonvertrekken van deherbergsouders, de Hgging van de waschgelegen-heden en de sanitaire installaties ten opzichte van deslaapvertrekken, zijn op de plattegronden aange-geven.In het plan-den Tex zijn de bedden twee aantwee boven elkaar geplaatst, terwijl Jans enkelvou-dige bedden (naast elkaar) toepast. De compensatiewordt hierbij gevonden in een geringere verdieping-hoogte.ABTIKELEN 213Cscia.:i 1;" tnj. B -^I 5 ''L -aftCOUOi.^,.orwaj:^.'' ^ P=^ -- + ^'^rj ,c, d,.0~ ^?'Jf J, (4 # ?. ' >iI-4-/-:#'] i- 'I l t?" t't' ' i . L+ + ^- t '^^^KXJ,l^t-J=*r;^iL- 48.-^0:&5H::!S' xC3K3H0;^ l^..^? IxtovcrbLyt.iJ^?.TMf#'=g~=|===.J'T -^~ --"%rrah. o,o2':,r ' '4-)6Jeugdherberg te CastricumVerschiUende oplossingen zijn hierbij natuurlijkmogelijk.De capaciteit van de jeugdherberg varieert inons land tusschen 30 en ongeveer 100 slaapplaat-pECteGTicr fcoecticci^ECG TE CttfOCuu pncw pcs. i^CH.lsen. Het zal bij de inrichting eener jeugdherbergsteeds de opgave zijn het evenwicht te vinden ente bewaren tusschen capaciteit en sfeer. Wij vol-staan slechts met deze opmerking. De bezoekersworden uit alle lagen der maatschappij gerecru-teerd. Het zijn schoolkinderen, middelbare scho-Heren, studenten, werkende jeugd, groepen uit dejeugdbeweging en individueele trekkers, zoowelgeorganiseerd in de jeugdbeweging als ongeorga-niseerd. ,Om van een jeugdherberg gebruik te kunnenmaken, moet men in het bezit zijn van een kaart,welke, na informatie, door de N. J. C. wordtuitgegeven. Zij is geldig voor een jaar.Merkwaardig is dat het grootste deel van onzejeugdherbergbezoekers fietsers zijn, zoodat eengroote zorg voor elke jeugdherberg moet zijnhet scheppen van een goede gelegenheid314 ARTIKELENIJ^^K^^ra.Ontwerp voor een Jeugdherberg. Jans en Henneke, Architecten O.L.M.voor fietsenstalling, Dit is typisch Hollandsch.Tippelaars en watersporters zijn er minder inaantal, hoewel meerdere jeugdherbergen voor water-tourisme gemakkelijk bereikbaar zijn.De gemiddelde prijzen van overnachting in deNederlandsche Jeugdherbergen zijn gesteld op35 cent voor personeh tot i8 jaar, terwijl ouderen50 cent betalen.Alle jeugdherbergen zijn ,,nicotine- en alco-holvrij".De Duitsche priJ2;en varieeren tusschen 30 Pfg.en 50 Pfg. per hoofd. Het Reichsverband fiirDeutsche Jugendherbergen heeft zich genood-zaakt gezien tengevolge van de crisis en dedaaruit voortvloeiende verhoudingen het z.g.,,Kopgeld" -- d.i. het overnachtingsgeld-- voorbuitenlanders te verdubbelen. Dit is echter alsnoodmaatregel bedoeld.Wij zijn thans gekomen aan de inrichting der5^Tivprp voor'^Derberc^Ontwerp voor een Jeugdherberg. Jans en Henneke,Architecten O.L.M-ARTIKELEN 215jeugdherberg. Welke eischen stelt de ideale jeugd-herberg? Zonder in details te treden kunnen wezeggen dat de ideale jeugdherberg ongeveer gedachtkan worden als volgt.De slaapvertrekken (niet te groote slaapzalen)voor jongens en meisjes, die streng gescheidenmoeten worden, bij voorkeur op de bovenverdie-pingen aan te brengen. Waschgelegenheden voorjongens en meisjes, gemakkelijk van de slaapver-trekken bereikbaar, moeten, evenals de slaapver-trekken, voldoende van elkander gescheiden zijn.De dagverblijven bij voorkeur op den beganengrond. Aanbeveling verdient een afschutting vaneen gedeelte der dagverblijven in boxes, waarinkleinere groepen zich onder elkaar kunnen voelen,zonder echter geheel ge'isoleerd te worden van deoverige gasten. Zie ontwerp den Tex. Garderobes,ziekenkamer, bergplaatsen voor bagage (rugzakken,enz.) moeten zoo mogelijk worden ingebouwd enverzorgd. De ziekenkamer zoo mogelijk in de on-middellijke nabijheid van de vertrekken der her-bergsouders, aan de stille zijde van het huis, terwijlde garderobes naast de jongens- en meisjesafdeelin-gen afzonderlijk moeten worden aangebracht.2l6 ARTIKELENJeugdherberg te Oldebroek, architect H. F. MeijerWenschelijk is het aanbrengen van een ruimte voorhet drogen van kleeren en een donkere kamer voorfotografen.De keuken dient^ in verband met de voedsel-voorziening, door een luikje of deurtje met de dag-verblijven verbonden te zijn. Voor de trekkers, diezelf hun potje wenschen te koken^ richte men eenafzonderlijke trekkerskeuken in, zoo mogelijknaast de groote keuken. De prijzen van de maaltijdenvarieeren in Nederland tusschen 25 en 65 cent.Voor 25 cent heeft men ochtend- en avondbrood,terwijl men voor 65 cent een eenvoudigen maaltijdvan vleesch, groenten en aardappelen kan ver-krijgen. Het ochtend- en avondbrood bestaatARTIKELEN 217Jeugdherberg ,,de Zonheuvel" te Doom (het poortgebouwvan het kasteel van dien naam)meestal uit vier sneden brood, gedeeltelijk belegd,benevens een of twee koppen thee. Forties stamppotof soep met worst of vleesch kan men reeds voor40 a 45 cent verkrijgen. In Duitschland varieerende prijzen tusschen 50 Pfg. en i Mark.Tenslotte rekene men nog op een kelder voorhet opslaan van levensmiddelen en voor de centraleverwarming (indien gewenscht). Dit zijn de voor-naamste eischen, die men bij den bouw van eenjeugdherberg mag stellen. Het spreekt van 2;elfdat een en ander afhankehjk is van de beschikbarebouwsom, doch in beginsel kan men toch aan ditschema vasthouden.De bouw van een jeugdherberg stelt eischen,die hun verklaring vinden in het wezen derjeugdherbergbeweging zelf. Deze is toch ontstaanuit de behoefte aan eenvoudige overnachtings-gelegenheden. Eenvoud is hier dus het opperstegebod. Eenvoud mag in dit verband niet synoniemzijn met smakeloosheid en dient mede ingesteld tezijn op de hedendaagsche algemeen gangbare be-grippen omtrent hygiene, zich aansluitend bij watde moderne techniek aan de outillage kan ver-beteren.Jeugdherberg ,,Us blau hiem" te Appelscha (Fr.)De meeste jeugdherbergen zijn ontstaan uitparticulier initiatief. Er zijn gebouwen bij, die doorde bezitters gratis beschikbaar worden gesteld(b.v. gemeentehjke gebouwen). De inrichtingskostenkunnen vaak worden bestreden uit de opbrengstder giften, die voor dit doel worden gedaan.Toch bHjft het voor elke jeugdherberg een voort-durende zorg om de exploitatie sluitend te houden.De zorg voor de dageHjksche leiding der jeugd-herberg is toevertrouwd aan de herbergsouders,terwijl als medium tusschen de ouders en het be-stuur van de jeugdherberg de herbergsleider(ster)of het Comite voor herbergsleiding fungeert. Eris een complex bepaHngen in het leven geroepen,dat het leven in de herbergen reguleert en waar-van als zeer belangrijke deze genoemd mogenworden, dat de gasten er in woord en daad toe medemoeten werken, de godsdienstige en politieke ge-voelens van anderen volkomen te eerbiedigen,terwijl er voor elken maaltijd en op de slaapzalengelegenheid moet zijn voor gebed.De jeugdherbergen worden door de plaatselijkedaarvoor in het leven te roepen organisaties ge-financierd. De Nederlandsche Jeugdherberg Cen-Dagverblijf in de jeugdherberg ,,Jan Gijzen" te Haarlem Dagverbhjf in de jeugdherberg ,,'t lemenschoer" te Delden2l8 ARTIKELEN - BINNENLANDAan den maaltijdopzichte van het buitenland en zorgt voor de uit-voering van de maatregelen en bepalingen, die inhet beb.tig va,n de beweging door de verantwoor-delijke wetgevende organen worden gedicteerd.Wij hebben in het kort een beeld trachten tegeven van de Nederlandsche jeugdherbergbeweging,haar beteekenis en haar toekomst en vertrouwenbelangstelling voor de zaak der jeugdherbergengewekt te hebben. Wij staan eerst aan het beginvan een belangrijk sociaal werk, dat zijn weg zekerzal vinden,J. A. WiERSMASlaapzaal van de jeugdherberg ,Jan Gijzen" te Haarlemtrale, die als organisatorisch, administratief en --?oo mogelijk -- financieel middelpunt van deNederlandsche Jeugdherbergbeweging fungeert,vereenigt in een federatief verband de belangheb-benden bij deze beweging, de bezitters zoowelals de gebruikers van de jeugdherbergen. De Cen-trale geeft leiding aan de propaganda, heeft eencontroleerende en representatieve taak ook ten1, -mmLeden van den N.B.A.S. bouwen zelf hun jeugdherberg.Het werk vordert.BINNENLANDWONINGBOUW MET OVERHEIDSSTEUN BUITENDE WONINGWET OMDe Raad van Hilversum verleende aan een woningbouw-vereeniging een bouwvoorschot van / 243.100 voor 81woningen. Deventer heeft besloten tot den bouw van 132arbeiderswoningen, waarvoor een crediet van / 367.000werd gevoteerd. Ook de Raad van Amersfoort heeft eencrediet voor gemeentelijken bouw toegestaan, n.l. van/ 189.130 voor 58 woningen, waarvan 12 voor ouden vandagen. Aan een woningbouwvereeniging te Arnhem werdeen crediet van ten hoogste / 625.000 toegestaan, zijnde degeraamde stichtingskosten van 141 woningen. Ten behoevevan den bouw van 172 woningen werd aan een bouw-vereeniging te Dordrecht een voorschot van / 491.159verstrekt.DE ALCOOFWONING TE ROTTERDAMOnder dit opschrift vermeldden wij in een onzer vorigenummers de poging van het dagelijksch bestuur der ge-meente Rotterdam om op het gebied van het uitbreidings-plan Blijdorp, waar de grond aan de gemeente toebehoort,de alcoofwoning te weren. De kwalificatie van dit typewoning als een schande voor Rotterdam, gaf de N.R.C.aanleiding tot een beschouwing, welke wij in ons Juli-nummer afdrukten.Sedertdien zijn de voorwaarden voor verkoop van grondte Blijdorp door het gemeentebestuur gepubliceerd. Daaropzijn tal van beschouwingen, zoo binnen de kringen derparticuliere bouwers, als in de pers los gekomen, kritiekop deze voorwaarden bevattend.BINNENLAND - UIT DEN KRING DER BODWVEREENIGINGEIS 219Deze kritiek is aericht op verschillende details der voor-waarden, 00k op het onjuist en zelfs ongeoorloofd geoor-deeld beleid om langs privaatrechtelijken weg, bij verkoopvan eigen grond, zwaarder eischen te stelien dan in debouwverordening zijn vastgelegd, op het aan bandenleggen der particuliere bouwondernemers; de hoofdzaakechter blijft het verbod om op den te verkoopen grondalcoof-woningen, of, zooals men het te Rotterdam noemt,woningen met tusschenkamers te bouwen.Adressen door de betrokken organisaties der particulierebouwondernemers en de Kamer van Koophandel tot hetgemeentebestuur gericht, conclusies van sprekers op ver-gaderingen vatten de bezwaren samen. Wellicht komen zehet zuiverst en in meest beknopten vorm tot uiting in deconclusies van den Heer Klawer, den redacteur van OnsEigendom, als samenvatting van een voordracht op eengecombineerde vergaderin'g van verschillende vereenigingengesteld, conclusies welke de voorwaarden van verkoopveroordeelen, orndat ze:le. onoeconomisch zijn voor de particuliere bouw-ondernemers, welke ze tot de dure en onnoodige typendwingen, en beletten die goedkoope volks- en kleine midden-standswoningen te stichten, waaraan werkelijk behoefte is;26. onoeconomisch voor de geheele belastingbetalendeburgerij, daar ze den grond sterk in waarde deprimeeren,wat een groote schadepost voor de gemeente beteekent,en/of dien voorloopig onverkoopbaar maken, althans tegenselfsupportingprijzen;36. onoeconomisch voor de consumenten-huurderszelven, die tot hoogere in plaats van lagere huren voorhun woningvoorziening worden gedwongen.Aan deze conclusies had de Heer Klawer in den loopvan zijn betoog zijn algemeener bezwaar laten voorafgaan:,,De kern van het verzet der bouwondernemers tegen dedoor B. en W. vastgestelde voorwaarden van gronduitgiftein Blijdorp en tegen het bestemmingsplan als zoodanig isniet: voor of tegen de alcoof, maar; voor het particuliere,vrije ondernemersdom op oeconomische basis, en tegen hetknechten van het vr^je particuliere bedrijf met dwang-middelen, als in dit geval het bouwgrond-monopolie dergemeente." ^)De conclusies zijn in het adres der betrokken organisatiesaan het gemeentebestuur nader uitgewerkt. In dat adreswordt er in het bizonder op gewezen dat de bouw vanbreeder woningen zonder alcoof tengevolge heeft dat minderwoningen op een bepaalde oppervlakte kunnen wordengebouwd en dientengevolge voor den grond minder zalworden geboden, wat volgens het genoemde adres voor degemeentelijke kas een verschil van miUioenen in de opbrengstvan den verkoop zal beteekenen.Ook wordt er in veel uitingen op gewezen, dat geenbehoefte bestaat aan aanbouw van woningen in de klassenvan huurprijzen, welke voor de breedere woningtypenzullen moeten worden gevraagd. AUeen het smaller wonirig-type, d.w.z. de alcoofwoning is te bouwen tegen een prijs,welke binnen het bereik van den arbeider en den kleinenmiddenstand valt.Een beschouwing, in de pers opgenomen, verdient nogvermelding. Te weten dat het eigenlijk niet zijn de bouwers,die tegen de woning zonder alcoof bezwaar hebben, maar detoekomstige bezitters. Deze, vaak eigenaars van een ofenkele perceelen, waarin ze hun vermogen beleggen, streven1) Dat ei^inderdaad naast de bezwaren tegen den bouwvan woningen zonder alcoof ook bezwaren tegen andereonderdeelen der regeling zijn geuit, waaraan nogal betee-kenis wordt gehecht, is inderdaad juist. Maar deze bezwarenliggen op een ander plan dan de voorliefde voor de alcoof-woning (te groot aantal winkels, duur van het bindend bod,geheime inschrijving enz.); ze mogen elementen zijn in deactie tegen den grondverkoop in Blijdorp, de kern van ditverzet, het blijkt uit alle stukken duidelijk, ligt in denstrijd om de alcoofwoning. Het adres van de Kamer vanKoophandel heeft uitsluitend betrekking op deze anderepunten; de alcoofwoning wordt erin buiten beschouwinggelaten.naar veiligheid en meenen dat het thans nog gangbaretype, de alcoofwoning, deze in hooger mate biedt dan dewoning met alle vertrekken aan de buitenlucht, welke inRotterdam nog niet zoo zeer is ingeburgerd.Deze meening loopt parallel aan de beschouwing, welkein een adres aan de Vereeniging van Huis- en Grondeigena-ren Het Eigendom tot uiting komt:,,dat requestrante voorts onder de aandacht van uwRaad wenscht te brengen, dat het uitgeven van grond nietanders dan in groote complexen, aan den kleineren beleggerde gelegenheid ontneemt zijn spaarpenningen daarin tebeleggen, zulks terwijl het juist in het algemeen belanggeacht moet worden, dat de spaarzin van hem wordt be-vorderd, hetgeen mede geschiedt door vooruitzicht op ver-krijgen van behoorlijk rendement en veiligheid, waartoehij belegging in onroerend goed aangewezen acht."De betrokken vereenigingen hebben besloten dat hunleden bij den verkoop van den grond niet zouden inschrijven.In den Raad is besloten dat tot toewijzing van den grondniet zal worden overgegaan dan nadat door B. en W.praeadvies zal zijn uitgebracht op het meergenoemde adresder Ipetrokken organisaties. Er is dus voorloopig stagnatie.H.UIT DEN KRING DER BOUWVER-EENIGINGENHUURDERVING EN HUURACHTERSTANDUit het laatste jaarverslag van de Woningvereeniging,,Nijmegen", welke 2953 woningen exploiteert, ontleenenwij het volgende staatje van de huurderving en huurachter-stand gedurende de laatste zes jaren.oK[I]