=1 TlJDSCHRIFT VOOR1=fVOLKSHUISVESTINGl3EN STEDEBOUWEORGAAN VAN HET NEDERLANDSCHINSTITUUT VOOR VOLKSHUIS:VESTING EN STEDEBOUW EN VANDEN NATIONALEN WONINGRAADALGEMEENEN BOND VAN WONINGBOUWVEREENIGINGEN1934 N? 5 15* JAARGANG MEIDE WONINGWET 1902-1929GEDENKBOEK SAMENGESTELD TER GELE-GENHEID VAN DE TENTOONSTELLINGGEHOUDEN TE AMSTERDAM BIJ HET 1272JARIG BESTAAIM VAN HET NEDERLANDSCHINSTITUUT VOOR VOLKSHUISVESTING ENSTEDEBOUWGEiLLUSTREERD MET ? 100 ILLUSTRA-TIES - KAARTEN - GRAPHIEKEN ENZ.GEDRUKT OP ZWAAR KUNSTDRUKEN VOORZIEN VAN 3 KLEUREN OMSLAGPRIJS f 4.80VERKRIJGBAAR IN DENBOEKHANDEL EN BIJN.V. VAN MUNSTER'S UITGEVERS-Mij., AMSTERDAMHAARLEM MERWEG B 378 - POSTREKENING 74966N.V. VAN MUNSTER'S UITGEVERS MAATSCHAPPIJ - HAARLEMMERWEG B 378 - AMSTERDAM (W.)i!!^=ll^WANDGEDIERTE Z E L F VRAAGT GRATIS BROCHUREABIS - BLOEMENDAALDIAMETANHET aEVAARUWZE VER6A8SiM?MIDDEL TERVERDEUHNa VAN WARDUIIZEN --QEMAKKELUK TOE TE PASSEN, AB80LUIITAFDOEMDE --SEEN 8PECIALE APPARATEN BEHOODNIDVERKRIMBAAR BM AP0THEKER8 ER DROQISTEMIILHSHTHIBEH ?m. HANDELMAATSCHAPPiJ "NEDIGEPHA"NIEUWE KEIZERSGRACHT 58, A'DAM (C.)TELEFOON 52B21 en 52621WANDGEDIERTEHiermede berichten wij U, dat dooronswoningeiitgebotiweix enschepen gezuiverd worden van wandgedierte. kakkerlakken, enz.Door onze methode van zttiveren wordt aan de woningmniets beschadigd. Verf en behangsel hebben nieto te li|den en?y behoeven geen plinten of andere voorwerpen los te maken.Ook behoeven de bewoners tqdens het zuiveren de woningniet te verlaten of hnn inboedel te verplaatsen. Onze methodeis EENVOUDIG, GEMAKKEUJK en DOELTREFFEND.In de navolgende plaatsen hebben wij reeds gewerkt: Coevor-den. Delft, Dodewaard, Ede, Enschede, Franeker, Gorinchem.Gonda, Sappemeer, Kethel, Lonneker, Maasslttis, Maastricht,Bttssom, Naaldwigk, Noordwijkerhont, Nunspeet, Roermond,Rotterdam, ScMedam, Sliedrecht, lUbarg, VUimen, Vlissingen.den Helder, Zandvoort, Zwolle, enz.Vraagt pr^sopgave en inlichtingen:Fa. LIEVE & Oo. (M. WAPENAAR)KORTEDIJK 16 VLAARDINGEN - TELEF. 108VACANTLAAT UW MARGANfiEN VAN HETTIJPSCHRIFT VOOR VOLKS-HUISVESTING EN STEDEBQUWINBINDENLosse banden verkrijgbaar ik fi i.40 francoper postbl dM BOtklMHIflM III i^N.V. Van Munster's Uitgevers-Mij. - AmsterdamHaarlemmerweg B 378 -- Postrekening 74966IISOLA-BOUWQ^Vp^ MET BESTE^^dKnkk NET BOUWE^B^yj^^^ IDDEMBTAMIEH GOEDKOOP8TE SYSTEEM VOORM VAN OOMPLEXEM VOLKB- ENIDDENBTAND8WONINQEN. - 8ELF8UPPORTINON.V. INTERN. GEWAPENDBETONBOUW BREDABftttig Oedeponerd Hwictels-MTkUITGEVOERD OJk. PLM. S70 WONINQEN VOOR DEOEMEENTE 's HERT0QENB08CH - NOG INUITVOERINOOJI. 400 WONiNGEN VOOR DE GEMEENTC ROTTERDAMKONING & BIENFAIT - Da Costakade 104AMSTERDAMOnderzoek van alle maieriaien voor den VOLKSWONINGBOUWMAANDBLAD 15= JAAROANG No. 5 MEI 1934TIJDSCHRIFT VOOR VOLKSHUISVESTINGIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll EN STEDEBOUW iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiORQAAN VAN HET NEDERLANDSCH INSTITUUT VOOR VOLKSHUISVESTING ENSTEDEBOUW EN DEN NATIONALEN WONINORAADALGEMEENEN BOND VAN WONINQBOUWVEREENIGINOENREDACTIE: H. P. J. BLOEMERS, J. BOM-MER, J. DouwES JR., MR. D. HUDIG, JHR.M. J. I. DE JONGEVAN ELLEMEET, IR. P.BAKKER SCHUT, IR. J. M. A. ZOETMULDERVASTE MEDEWERKERS: J. W. BOSSENBROEK,G. A. M. DE BRUYN, IR. A. KEPPLER, MR.J. KRUSEMAN, IR. A. M. KUYSTEN, JHR.A. H. OP TEN NOOHT, JAN STUYT,M, VRIJENHOEK, L. VAN DER WAL, D.E. WENTINKADRES DER REDACTIE ENADMINISTRATEKLOVENIERSBURGWAL70, AMSTERDAM CPOSTREKENING No. 29080REDACTIE VAN DE RUBRIEK,,UIT DEN KRING DER BOUW-VEREENIGINGEN",,HET NIEUWE HUIS" (KAMEH 170)ROELOF HARTPLEIN4- AMSTERDAM z-- ADVERTENTIES --V. MUNSTER'S UITGEVERSMAATSCHAPPIJHAARLEMMERWEG B 378 - A'DAM WABONNEMENTSPRIJS f 8.-DE LEDEN VAN HET NEDERLANDSCH INSTITUUTVOOR VOLKSHUISVESTING EN STEDEBOUW(LIDMAATSCHAP VOOR PHYSIEKE LEDEN ?7.50)EN DE LEDEN VAN DEN NATIONALENWONINORAAD ONTVANGEN HET BLADKOSTELOOSLOSSENUMMERS.... f I.-INHOUD: Officieele Mededeelingen -- ,,Woningstatistiek" bij de Volkstelling, door A. J. A. Rikkert -- Arbeiderswo-ningbouw te 's Gravenhage, door M. Vrijenhoek -- Antwerpen-Linkeroever (II), door Drs. Jean van de Voort --Binnenland -- Uit den Kring der Bouwvereenigingen -- Nieuwe aanwinsten van de bibliotheek -- Wetten, Kon.Besluiten, enz.OFFICIEELE MEDEDEELINGENNEDERLANDSCH INSTITUUTADRESSENHet dagelijksch bestuur van het Instituut heeft zichtot den Minister van Binnenlandsche Zaken gewendmet het verzoek om bij de voorgenomen herziening derWoningwet ook aandacht te wijden aan art. 281 (Baat-belasting), zulks in verband met het kort geleden ge-publiceerde rapport betreffende de vereffening vanongeHjkmatige gevolgen voor de grondeigenaren tengevolge van uitbreidingsplannen, rooilijnen en plannentot verbetering binnen de bebouwing.Het bestuur van het Instituut heeft een adres aan deEerste Kamer gezonden intake de herziening van deWoningwet, waarbij de aandacht gevestigd werd op debezwaren, tegen het wetsontwerp ontwikkeld in hetadres aan de Tweede Kamer.JAARVERGADERINGOp 2 Juni zal de jaarvergadering, gewijd aan huis-houdeHjke zaken, te Amsterdam worden gehouden.VERGADERING VAN DE AFDEELING STEDEBOUWOp 2 Juni zal te Amsterdam een vergadering van deAfdeeling Stedebouw worden gehouden waarin, naafdoening van de huishoudelijke zaken, de Heer Dr. Ing.Ph. A. Rappaport, Directeur van het Ruhrsiedlungs-verband, een lezing zal houden over den stand vanden Stedebouw en de Streekplannen in Duitschland.EXCURSIEDe jaarlijksche excursie zal dit jaar op 23 Juni naarLeiden worden gehouden. Te zijner tijd zullen aan deleden nadere bizonderheden worden medegedeeld.NATIONALE WONINORAADNIEUWE LEDENSedert de vorige opgave is als lid van den NationalenWoningraad toegetreden de Woningbouwvereeniging,,de Voorzorg" te Beverwijk. De Woningraad telt mo-menteel 397 leden met 94.402 woningen.,,WONINGSTATISTIEK" BIJ DE VOLKS-TELLINGSedert de Volkstelling van 31 December 1899 zijn o.a.ook gegevens verzameld omtrent het aantal woningenen het aantal vertrekken waaruit die woningen bestonden.Omtrent de onderzoekingen van 1899 en 1909 zijnpublicaties verschenen. Dit geschiedde niet ten aanzienvan het onderzoek van 1920, omdat de uitkomstendaarvan zoo klaarblijkelijk beinvloed waren door den70 ARTIKELENtoen heerschenden woningnood, dat publicatie slechtsverwarrend zou werken.Thans is verschenen het rapport van het onderzoektijdens de laatste volkstelling, n.l. die van 31 December1930.Tegen de benaming ,,woningstatistiek" of 00k wel,,woningtelling", welke aan deze statistiek wordengegeven, rijzen ernstige bezwaren. Dit is het gevolg vanhet kiezen van een verkeerden grondslag bij de bepalingvan het begrip ,,woning". Als zoodanig is n.l. beschouwd,,de voor bewoning bestemde vertrekken waarover eengezin of een afzonderlijk levend persoon beschikt".Vooral in dit laatste Ugt het groote bezwaar, omdatdaardoor ook als ,,woning" wordt geteld het vertrek,dat in onderhuur is afgestaan aan een alleenlevendpersoon, die verder geen verkeer heeft met den onder-verhuurder. Mr. Dr. J. H. van Zanten zegt hieromtrentdan ook in zijn Leerboek der Statistische Methode (adedruk): ,,Beter ware het, als men voor dit begrip eeneigen woord had, b.v. ,,wooneenheid" of lets dergelijks.."De uitkomsten der Volkstelling geven zelf reeds tweebegrippen van woning. In deel I wordt n.l. als woninggeteld ,,elk perceel of perceelsgedeelte, dat volgens zijninrichting als afzonderlijke woning is te beschouwen...."terwijl deel IV de reeds eerder gegeven omschrijvinggeeft.Het verschil als gevolg van het op tweeerlei wijzebeschouwen van wat als woning moet worden aange-merkt is voor het geheele Rijk, in een cijfer uitgedrukt,70.047 woningen, en het zijn in hoofdzaak de cijfersder een- en tweekamer ,,woningen", die hierdoor zeersterk beinvloed worden.Niettemin zijn de uitkomsten van dit onderdeel derVolkstelling, opgenomen in deel IV van de desbetreffendeverslagen, van zeer veel belang. Hierbeneden zullen deresultaten worden opgenomen van de bewerking vanenkele der meest interessante gegevens. Het zijn slechtsenkele grepen uit het verslag, bestaande uit niet minderdan 153 bladzijden met slechts absolute cijfers. In enkelegevallen zullen ook vergelijkingen met vroegere jarenworden gemaakt.I. WONINGVOORRAAD NAAR HET AANTAL VERTREKKENIn staat A zijn opgenomen de aantallen gevondenwoningen bij de Volkstellingen van 1899, 1909 en 1930,verdeeld naar het aantal vertrekken der woning. Hierbijwordt opgemerkt dat als vertrekken zijn geteld 66kkeukens, serres, alcoven, badkamers, kelders, zolders,stallen, Hnnenkamers e.d. De laatste vijf groepen zijnslechts als vertrek geteld, indien zij bewoond werdenof indien er geregeld nachtverblijf werd gehouden. Eris wel eenig verschil geweest tusschen de bepalingvan wat als vertrek werd geteld bij de verschiUendeVolkstellingen, maar ik meen ^) dat de vergelijkbaarheidder cijfers daardoor niet al te zeer wordt aangetast,omdat de verschillen vooral bij de grootste woningenvoorkomen, die toch in eenzelfde groep blijven vermeld.Het meest belangwekkend zijn de twee laatste groepenkolommen, houdende de relatieve cijfers. Zij latenduidelijk zien dat, vooral na 1909, een sterke verminde-ring heeft plaats gehad bij de een- en tweekamerwonin-1) Dit in tegenstelling van wat Mr. Dr. van Zanten zegt inzijn ,,Leerboek".gen. Daartegenover staat een zeer sterke stijging van decijfers omtrent de woningen met 4 of meer vertrekken.De verschillen tusschen de cijfers van 1899 en 1909zijn niet zoo groot ^). Ik meen dat vaststelling of her-ziening der bouwverordeningen naar aanleiding van dein 1902 in werking getreden Woningwet vooral na1909 haar zegenrijke uitwerking in deze cijfers demon-streert.1899gesteldop1008vwcfi"^q woolA ^ M rj dM runOJmH10dmMq00w M HI M '^>dHtHMHIn4->II50 Tj- m '^ ^ c^ Mr^ -^iS id 06 !>8M1 1a 06 di 6 M^c Tj-M c^ 01 ri 8w1 190^ cr\ r-.?q w\ M06 d [^ lA 068M1 10115151a)60cf\Cf\oq cj>. * Hid 060 (A Os'-D 00VO06qMenM40Hin4