EINDHOVENSCH NUMMERTIJDSCHRIFTVOORVOLKSHUISVESTINGEN STEDEBOUWORGAAN VAN HET NEDERLANDSCHINSTITUUT VOOR VOLKSHUIS:VESTING EN STEDEBOUW EN VANDEN NATIONALEN WONINGRAAD1925 N? 5 6" JAARGANG MEIVAN MUNSTER'S UITGEVERS MAATSCHAPPIJ - HEERENCRACHT 246 - AMSTERDAMBETONWONINGBOUWVOLGENS BRONS PATENTENEen uitkomst voor de Woning-voorziening. Goedkooper enbeter dan Baksteenbouw - Aesthetisch verzorgdVraagt inlichtingen ook omtrent uitgevoerde Woningcomplexen bij de N. V. BOUWMAATSCHAPPIJ,,0 C C I D E N T" te AMSTERDAM, Joh. Verhulststraat 156a, Telefoon 23506 - 20516 - 26851ai flE,, EIKENHOUIIIOEI AMSTERDAM"HOUTHAVEN 22 - Telef. 40036Handel in Slavonisch,Russisch, Amerikaansch,Spessart en Zuid-DuitschGezaagd en Ongezaagd Eikenhout? BsUDDING's CABOTINEHOUTBEDERFWERENDECREOSOOTOLIEBEITSsVERFDESINFECTEEREND siiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiieenige kleuren lets duurder dan liinolieverf,doch in hoeveelheid % meer en in gebrnikveel voordeeliger, en beter voor het hout danieder ander preparaat, daarom veel goedkoo^per, doch eischt gezegelde emballage B & Co.PRIMA HOLLANDSCH FABRIKAATmI FIRi BUDDIIIG t Cs., CORI. IllOOnillll i, iSTEROliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiSTEENFABRIEK ,,DE VOLHARDING" OlCHISCIIEfimSIEEIIiiiilfaal-eiiVeciOfiiiaalZUiLEN AAN HET MERWEDEKANAAL LEVERINe: PER WAGON EN PER 8CHIPFIRMA B. VAN WIJK & ZOON K^?^??SSPECIAAL ADRES VOOR :HOLLE DAKPANNEN "-"IToM-l" VLOERTEGELSPLAVUIZEN- 22/22 C.M -N.V. Stoom-Waalsteenfabriek ,,DE VOORUITGANG", TwelloIcvert behalve allc soorten WAALSTEEN, grootc partijen roodc verbeterde HOLLANDSCHE PANNENmet dabbele kops en zijsluiting. -- Prijzcn en monsters op aanvraag.DE RUITER & MAASWINKEL VAN OSTADESTRAAT 115 -- TEL. 27174AMSTERDAMAANNEMERS VAN SCHILDERWERKENKONING & BIENFAIT - Da Costakade 104AMSTERDAMOnderzoek van BETON, IJ Z E R en GRONDSTOFFENAAANDBLAD 6E JAARQANO N^- 5 MEI 1925IJDSCHRIFT VOOR VOLKSHUISVESTINQEN STEDEBOUWiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii3RGAAN VAN HET NEDERLANDSCH INSTITUUT VOOR VOLKSHUIS-VESTINQ EN STEDEBOUW EN DEN NATIONALEN WONINGRAADREDACTIE VOOR HET INSTITUUTH. P. J. BLOEMERS, J. DOUWES JR.,MR. D. HUDIG, IR. P. BARKER SCHUT,IR. J. M. A. ZOETMULDERVASTE MEDEWERKERS : J. W. BOSSENBROEK,G. A. M. DE BRUYN, IR. A. KEPPLER, MR.J. KRUSEMAN, IR. A. M. KUYSTEN, JHR.A. H. OP TEN NOORT, JAN STUYT,M. VRIJENHOEK, L. VAN DER WAL, D.E. WENTINKREDACTIE VOOR DEN WONINGRAAD :MR. DR. G. VAN DEN BERGH EN J. BOMMERADRES DERREDACTIEEN ADMINISTRATIE ENSECRETARIAAT VAN HETINSTITUUT EN VAN DENNATIONALEN WONINGRAADKLOVENIERSBURGWAL 70 - AMSTERDAMADVERTENTIESV. MUNSTER'SUITGEVERSMAATSCHAPPIJHEERENGRACHT 246 - AMSTERDAMABONNEMENTSPRIJS f 8.-DE LEDENVANHET NEDERLANDSCH INSTITUUTVOOR VOLKSHUISVESTING EN STEDEBOXTO'(LIDMAATSCHAP VOOR PHYSIEKE LEDEN ?7.50)EN DE LEDEN VAN DEN NATIONALENWONINGRAAD ONTVANGEN HET BLADKOSTELOOSLOSSE NUMMERS. f 1.50INHOUD: NED. INSTITUUT VOOR VOLKSHUISVESTING EN STEDEBOUW:Officieele Mededeelingen - Eindhoven's Historie door J. M. Sanders - De Uitbreiding van Eind-hoven door G. C. Kools - De Woningbouw der laatste jaren te Eindhoven door G, C. Kools -Philips' Woningbouw door Wouter Hulstijn - De Methode van Halle door Mr. Dr. J. H. van Zanten -Binnenland - Buitenland - Over2;icht van tijdschriften.NATIONALE WONINGRAAD : Administratie en algemeene onkosten door J. B.OFFICIEELE MEDEDEELINGENDen gen Mei j.l. werd in den Dierentuin te's Gravenhage een goed bezochte ledenvergaderingvan het Instituut gehouden, waar aan de hand vanmondelinge prae-adviezen de vraag werd behandeld,,hoe het thans verder met de woningproductieen eventueelen overheidssteun daarvan moet gaan."Hoewel geen conclusies werden genomen, meendede voorzitter toch te kunnen constateeren dat alge-meen de noodzakelijkheid werd erkend om metname voor die groepen, waarvoor de particulierebouwnijverheid niet in de woningbehoefte voor-ziet, de Woningwet op zoo ruim mogelijke schaaltoe te passen.Op 6 Juni a.s. wordt een excursie naar Eindhovengehouden ter bezichtiging van den woningbouwvanwege de gemeente, van bouwvereenigingen envan de N. V. Philips' Gloeilampenfabrieken. Hetprogramma voor dit bezoek is den leden toe-gezonden.In dit nummer is een beschrijving opgenomenbetreffende den te bezichtigen bouw te Eindhoven.Aanvankelijk was het het voornemen dit voorjaar00k een excursie naar den Haag te organiseerenter bezichtiging van het Haagsche Tehuis voorOngehuwden.Het leek echter niet wenschelijk twee excursiesbenevens de jaarvergadering zoo kort na elkaar tehouden ; deze excursie zal derhalve in Septemberplaats hebben. Nadere berichten hieromtrentZullen te zijner tijd worden gezonden.In aansluiting aan ons bericht in het Januari-nummer deelen wij nog mede, dat voor de Com-missie voor sport- en speelterreinen als Secretaris-Rapporteur is opgetreden de Heer J. Bommer.EINDHOVEN'S HISTORIEReeds de Eed-hoofdplaats uit de Ve eeuw,Eedhof of Eedhoeve, Endouen of Eyndon, uitwelke klanken de naamduiding der latere stadEindhoven is te beluisteren, droeg in zich dekern van de gemeenten Eindhoven, Gestel enBlaarthem, Stratum, Strijp, Tongelre en Woensel,tot wier status de Fransche Revolutie geleid heeften welker blijvend samengaan door de ,,annexatie"van 1920 is verkregen.Op de plaats van het tegenwoordig Eindhovenhad men reeds vroeg enkele nederzettingen, vooraluit den stam der Tongeren.Evenals de overige bewoners van Midden-Europa, waren deze volkeren Germanen, wier126 ARTIKEINNach dem EINDHOVEN mitt kreigs machtVon die Mascontens wirt hart belachtUnd bekompt von Princen kein entsetzDie burger und knecht sich zu setztMitt dem feind sich in handlung gebenUnd 2u erhaltten gut und lebenDie Statt dem kunigh raumen imUnd del Staten knecht ziehend do hinEINDHOVEN so a rendu aux gens du Roy deBpaigno par composition faiet entre le Comte deMansfelt Charles et Bonnuiet le Francois filz duCreueceur, Capitain de la Ville D'endhoven. Etsortant ledyt Capitein a 7 heures du matin, ac-compaigne de 800 ses soldats braves, armes, etaux enseignes des ployez. Le Comte de Mansfeltest entre auce les siens. Le 13 d'apurils ou le 23dudyt mois, selon le stile nouveau Ian 1683oppergod Wodan was. Aan dtzen was een heiligdomof tempel toegewijd in de nabijheid van de neder-2;ettingen der Tongeren. In dit heiligdoni ligt deoorsprong van Woensel, zooals de naam reeds doetvermoeden. Woensel toch is afgeleid van Woncellehetgeen niets anders beteekent dan heiligdom vanWeen of Wodan.Gestel heeft gelijken oorsprong. Het woordBlaarthem komt van Blarteheim of Balderheim,heiligdom van Balder.Ook is de naam Stratum duidelijk van Romein-schen oorsprong, al wil Grammaye hem afleidenvan Strithem, wat een herinnering zou zijn aarlden slag, die daar tegen de Noormannen z;ougeleverd ?ijn. Anderen beweren dat Stratumbeteekent uitdeining, straat of weg, zoodat dezeplaats niets anders is dan een uitbreiding vanEindhoven.De Romeinen versterkten de eedhoofdplaatsenmet grachten, muren en poorten, doch werdenverdreven door de Salische Franken. Hun Fran-kische koning verzamelde omstreeks het jaar 420de plaatselijke rechtsgebruiken en deed deze af-kondigen als algemeene wet.Daarna kent de geschiedenis Eindhoven's ver-woesting door Attilla op zijn tocht, doch ook haarverrijzenis uit de puinen. Zeker is het dat tusschende Vile en Xlle eeuw Eindhoven werd gerang-schikt onder de versterkte steden.Als eerste plaats van Campinia of de Kempen,waarvan de eerste bewoners -- de Eburonen ofTongeren -- reeds in het jaar 54 voor Chr. tegende Romeinen oprukten, bezat Eindhoven privi-legien uit aloude ,,wel herbrachte" gewoonten,waarvan het voornaamste was om overal binnen deMeyeryen van Peel en Kempenland een band teARTIKELEN 127Het Kasteel van EindhovenDe afbeelding komt voor op biz. 150 eerste deel van de ,,Beknopte Geschiedenis van Eindhoven"door F. N. Smitskunnen leggen tusschen schuldenaar en schuld-eischer, of m.a.w. het recht van ingebod uit teoefenen en uitpandingen te doen. Ook mochten debuitengezeten burgers alleen voor schepenen vanEindhoven terecht staan en moesten zi] in beidekwartieren, bij arrest, op ver^oek dier schepenenonmiddellijk worden ontslagen. Dit voorrechtheette de overhoofdigheid over Peel- en Kempenland.In 1233 verklaarde Hertog Hendrik van Brabantdat hij aan Eindhoven dezelfde vrijheid en rechtengaf, als aan den Bosch verleend, alsmede een week-markt, met ,,belasten" der nageburen om hier termarkte te gaan. De bezoekers waren tijdens hetverblijf aldaar of bij het huiswaarts keerenonschendbaar.In 1556 kreeg Eindhoven van Filips den IIhet recht om weggeld te heffen van de omliggendedorpen, die in deze stad ter markt kwamen.In 1297, 1321, 1325 kocht Eindhoven grond-gebied in de omgeving, om het eigene te vergrooten.Ook rampen en vernederingen zijn Eindhovenniet gespaard gebleven.In i486 werd Eindhoven door Robert de Marcha,aanvoerder der troepen van den graaf van Arem-berg, een Belgisch edelman uit de Ardennen enbondgenoot der Gelderschen, ingenomen en totaaluitgebrand, terwijl in 1554 een brand uitbrak, diemeer dan 150 huizen, benevens het stadhuis en eengroot gedeelte van de kerk in de asch legde.Sedert 1232 door voorrechten en privilegien degelijke van *s Hertogenbosch, werd het later eenopen vlek en deze toestand duurde voort tot 1611,toen Eindhoven opnieuw werd afgepaald. De grensHep nu van de Stratumsche Poort tot het Begijnhof,van hier naar de Gestelsche en de WoenselschePoort en van deze weer naar het Kasteel en eerstge-noemde Poort, zoodat Eindhoven door de om-liggende dorpen totaal was ingesloten.Langzamerhand rezen er moeilijkheden met diedorpen. Steeds waren Gestel en Blaarthem, Stratum,Strijp en Woensel verplicht geweest met man-schappen en karren diensten te verleenen aanEindhoven. Meer en meer kwamen zi] daartegenin verzet. Voorloopig echter mocht dit nietuS ARTIKELENbaten en bleef de stad haar rechten handhaven.Evenzeer moest de vrije markt het ontgelden.Een felle strijd ontbrandde in 1684, doch 00kditmaal behield Eindhoven de overhand.Na 1684 breekt er voor Eindhoven een tijdperkaan, dat historisch voor haar ontwikkeling geengroote beteekenis heeft. De vele oorlogen drukteneen droeven stempel op deze gewesten in het alge-meen. Vooral ook de innerlijke godsdiensttwistentusschen katholieken en protestanten, waarbij delaatsten den steun der Staten en Stadhoudershadden, brachten niets dan onheil. Eindhovenverarmde meer en meer en verloor de belangrijk-heid, die het vroeger als stad had be2;eten.Toch hield de stad zich staande als centrum,totdat de Franschen hieraan voor goed een eindemaakten.Met de komst der Franschen deed ook de revo-lutie haar intrede. De invloed daarvan op Eind-hoven is ingrijpend geweest. Door het verlies vanhaar voorrechten en privilegien had de eens 200aanzienlijke stad haar overwegenden invloed op deomliggende dorpen verloren. Door dien nieuwentoestand 2ag de stad zich als gelijke tegenoverelkdorp geplaatst en geleidelijk ontstond een kloof,welke moeilijk te overbruggen bleek. De eerstezocht haar belang eenerzijds in concentratie, enandererzijds in expansie van invloed buiten haargrenzen, terwijl het tweede vaak te veel neigingvertoonde zich over te geven aan kalrate en rusten daarbij den invloed van de stad zooveel mogelijktrachtte te weren. De tegenstelling manifesteerdezich tot nadeel van het geheel.Een zestal besturen oefenden hun gezag uit ineen centrum, dat door historische en vooral doorlatere feitelijke ontwikkeling nagenoeg tot eengeheel was versmolten. Die toestand van verdeeld-heid kon niet onveranderd blijven voortbestaanen geleidelijk ontwikkelde zich de idee dat eenoplossing slechts kon worden verkregen door vande zes gemeenten -- Eindhoven, Gestel en Blaar-them, Stratum, Strijp, Tongelre en Woensel --een wettelijk geheel te vormen.Op 18 Mei 1918 werd dan ook door de radendier gemeenten besloten algeheele ,,annexatie"te verzoeken op grond van de overwegingen :,,i?. dat de tegenwoordige toestand der genoemde,,gemeenten ten opzichte van elkander bij voort-,,during niet alleen een behoorlijke en gezonde,,ontwikkeling der aan hun zorgen toevertrouwde,,gemeenten in den weg staat, doch bovendien,,in tal van gevallen aanleiding geeft tot geschillen ;,,2?. dat de wenschelijkheid van een normaal,,d.i. gezamenlijk gemeenteverband zich dagelijks,,steeds dringender doet gevoelen ;,,3?. dat in dezen staat van zaken met den mees-,,ten spoed verandering moet worden gebracht,,,ten einde te voorkomen, dat vitale belangen van,,deze gemeenschap hoe langer hoe meer in gevaar,,worden gebracht en blijvend geschaad, daar deze,,zaak, die al tallooze jaren in voorbereiding is,,,maar steeds op afdoening wacht".De centrum-gemeente Eindhoven was bijnavolgebouwd ; uitbreiding van haar zielental wasniet meer mogelijk. Huurprijzen bleven voort-durend stijgen, terwijl noch de minder-, noch demeer-gegoeden in de gelegenheid waren een ge-schikte woning binnen haar grenzen te vinden.De gemeentebedrijven -- gasfabriek en water-leiding -- lagen buiten de gemeente, evenals hetkanaal en de havenkom. Voor de vrije ontwikkelingder bedrijven was het van belang dat ze binnen degrenzen der gemeente getrokken werden.Ook was de centrum-gemeente aangewezen omde belangen der buitengemeenten te verzorgen.Zoo dienden voor de geheele omgeving het kanaal,de gasfabriek, de waterleiding, de intercommunaletelefoon en de keuringsdienst, terwijl de ambachts-school, de gemeentelijke teekenschool, de middel-bare en lagere scholen van 40 tot 50 % bezochtwerden door leerlingen uit de aangrenzendegemeenten.De werkeloosheidsverzekering en arbeidsbemid-deling moesten gemeenschappelijk geregeld worden.Belangrijke voorschotten werden door Eindhovenvoor woningwetbouw in de zustergemeenten ver-leend, terwijl de noodzakelijkheid van een gemeen-schappelijken opzet van een uitbreidingsplan werdgevoeld en Zulk een plan tot stand kwam.De belangen van handel en industrie warendezelfde voor de geheele omgeving. Er was eengemeenschappelijke Kamer van Koophandel enFabrieken, terwijl ook de afdeelingen der vak-en standenorganisaties zich uitstrekten over deagglomeratie.Scheiding van de bewoners van Eindhoven en deaangrenzende gemeenten bestond er niet; econo-misch behoorden zij bij elkaar, omdat zij dezelfdebelangen hadden. Opheffing der kunstmatigegrenzen, der staatkundige indeeling was nood-zakelijk voor de ontwikkeling van het door industrieopbloeiende centrum. Die scheiding moest wordenopgeheven, te meer, waar in toenemende matede drang bestond om hetgeen bij elkaar behoordedoor de feitelijke omstandigheden, ook tot eenstaatsrechtelijk geheel te maken, in het belangvan de ontwikkeling van dat geheel.De wetgever heeft dan ook gemeend te moetenZwichten voor de noodzakelijkheid, om -- waar deomstandigheden zulks vorderden -- tot annexatieover te gaan. Vandaar, dat bij de wet van 27November 1919, Stbl. No. 785, aan de gemeenteEindhoven werden toegevoegd de gemeentenGestel en Blaarthem, Stratum, Strijp, Tongelreen Woensel, welke vereeniging i Januari 1920inging.Feitelijk heeft deze annexatie Eindhoven weergebracht tot haar beteekenis, die het reeds omstreeks1300 bezat, toen het als eerste plaats van Kempen-land -- een der quartieren van de Meyerye vanARTIKELEN 129Toename van de bevolking der gemecnte Eindhovensedcrt 1 Januari 1920 en jaarlijksche toename.over de jaren 1920 - 1924.BevolklngEcijfer op 1 Januari 1920. 45624.Toename sedert 1 Jan 1920 Jaan1jksche toename.'s Hertogenbosch -- naast 's Hertogenbosch steedsvernoemd werd.Vanaf 1920 tot heden is krachtig gewerkt,zoowel aan het treffen van bestuursmaatregelen,als aan de verdere ontwikkeling van het grooteEindhoven, ten einde dit te maken tot een practischaangelegde industriestad, waarin zich het nieuwestadsleven met al zijn behoeften verder krachtigen normaal zal kunnen ontplooien.Ter illustratie van den groei der gemeentesedert 1920 wordt hierbij een grafische voorstel-Hng van de toename der bevolking gedurendede jaren 1920-1924 en die der jaarhjksche toe-name opgenomen.J. M. SANDERSDE UITBREIDING VAN EINDHOVENIn het voorgaande artikel is een kort overzichtgegeven van de historische totstandkoming vande agglomeratie Eindhoven, Woensel, Tongelre,Stratum, Gestel, Strijp, welke d.d. i Januari 1920wetteHjk werd vereenigd tot het tegenwoordigeEindhoven. Het besef der saamhoorigheid vande leden der agglomeratie kwam in 1916 tot uitingin een opdracht aan de architecten Ir. JosephTh. J.Cuypers en L. J. P. Kooken, om tot het makenvan een gecombineerd uitbreidingsplan voor dezes gemeenten over te gaan.De tweejarige studie dezer architecten leiddetot het indienen van een schetsontwerp in hetnajaar 1918,Het is dit ontwerp, dat gedurende de jaren voorde annexatie de leiddraad vormde voor de ver-schillende Gemeentebesturen, waar het gold vast-legging van nieuwe straten en wegen.Na de annexatie werd het verlangen tot officieelevaststelling van een volgens de Woningwet geeischtuitbreidingsplan, zoowel van de zijde van denGemeenteraad als van die der inwoners, steedsdringender.Door verschillende oorziaken was omwerkingvan het plan Cuypers en Kooken noodzakelijk,Zoodat een geheel nieuw plan van den Dienst vanGemeentewerken ontstond.HOOFDSTREKKING VAN HET PLANReeds bij een oppervlakkig bezoek vertoontGroot-Eindhoven een geheel, dat wel uiterlijksamenhangt, maar toch weinig geordend en even-wichtig is aangelegd. Dit mag ons niet verbazen,als wij weten dat dit aangebouwde geheel vanthans in den loop van de vorige eeuw is ontstaanuit een kleine omwalde middeneeuwsche stad,omgeven door vijf dorpen, waarvan de kom opslechts een kilometer of nog minder van haaromwalling was verwijderd.In den loop der negentiende eeuw werd de huis-vlijt, die in stad en dorpen werd beoefend, hoelanger hoe meer vervangen door de groot-industrie ;hierin was voor de aangroeiende bevolking deaanleiding om zich te vestigen, zooveel mogelijknabij de kom. Immers de groote fabrieken, waarde arbeider, zoon van den landman, voortaan werkzou vinden, werden gesticht in de stad, zoolanghaar oppervlak (80 H.A.) voldoende ruimte bood,maar ook al spoedig daarbuiten, in Gestel, Strijp,Woensel en Stratum. De eigenlijke stadskern isklein, terwijl daarbuiten zich een spinneweb vanwegen bevindt, langs welke in sommige gemeente-deelen vrijwel overal, in andere op vele plaatsenis gebouwd.Doch de vakken tusschen die wegen zijn inZeer veel gevallen ongebruikt gebleven. Het resul-taat is dat bebouwing van de stad Eindhoven,130 ARTIKELENtellende 60.000 zielen, op zeer vele plaatsen aaneen dorpsbebouwing herinnert.Doel van het ontwerpplan is de onregelmatigebebouwing met elkaar in verband te brengen endoor het mogelijk maken van een oordeelkundigeverbindingsbebouwing de ongeordende, veelal dor-pelijke stadsstukjes samen te voegen tot eenharmonisch geheel. Bij de samenstelling van hetplan moest getracht worden de bestaande abnor-maliteiten in den ongeordenden toestand op teheffen.OPPERVLAKTE VAN HET PLAN --'tZ'In Eindhoven viert de eengezinswoning hoogtij.Oud-Eindhoven telde in 1918 6.468 inwoners op80 H.A. = + 81 inwoners per H.A. Hierbij dientte worden opgemerkt dat op de 80 H.A. grooteindustrieterreinen voorkomen. De agglomeratieEindhoven, Woensel, Tongelre, Stratum, Strijpen Gestel telde in 1918 41.962 inwoners op eenbebouwd oppervlak van 360 H.A., zijnde + 115inwoners per H.A.Aannemende dat bij de verdere ontwikkelingvan Eindhoven voortgegaan wordt met de totheden gevolgde ruime bebouwing, kunnen weeen bevolkingsdichtheid van 115 inwoners perH.A. aanhouden. Een bebouwingsplan bestemdAETIKELEN 131voor Eindhoven moet dus ten minste een opper-vlakte hebben van ? 1300 H.A.De oppervlakte, waarover het plan zich uitstrekt,is :J: 1800 H.A. en dus ruim voldoende. Dezeoppervlakte is ontstaan, doordat de ruimte tusschende hoofdverkeerswegen, waarlangs zich de bebou-wing der vroegere dorpsgemeenten uitstrekte,geheel in het plan is opgenomen.De op het uitbreidingsplan aangegeven toe-komstige stad biedt ruimte aan ? 200.000bewoners.In het uitbreidingsplan is voor industrieterreinbestemd i 100 H.A.HOOFDVERKEERSWEGENDe hoofdverkeerswegen van het plan zijn teonderscheiden in :a. radiale wegen van de kom naar de voorsteden,b. ringstraten ter onderlinge verbinding van debuitengemeenten.De radiale hoofdverkeerswegen z\]n al naar gelangvan hun belangrijkheid verdeeld in twee soorten.1. Radiale wegen van de eerste soort, waarinopgenomen die wegen, welke een intercommunale-internationale strekking hebben.Hieronder vallen :i". Kunstweg Best-Eindhoven ;2?. Oirschotsche dijk, vormende den toekom-stigen grooten verbindingsweg met Tilburg enWest-Brabant;3". Gestelsche Hoogstraat, vormende de ver-binding van Eindhoven met Belgie, rechtstreekscheverbinding Antwerpen ;4?. Kunstweg Eindhoven-Valkenswaard ;5?. Leenderweg, vormende den toekomstigengrooten verbindingsweg Eindhoven-Weert, Lim-burg;6?. Nieuw ontworpen parallelwegen langs despoorbaan naar Helmond ;7?. Vlokhovensche weg, verbinding Eindhoven-Nijmegen.Totaal 7 stuks.De breedte van deze wegen is buiten de ring-banen 32 M., d.w.z. 24 + (3X4 voortuin), tusschende ringbanen 24 M., binnen de ringbanen 20 M.en minder.2. Radiale wegen van de tweede soort zijn :1?. Tongelresche weg, richting Nuenen;2?. Heezerweg ;3?. Geldropscheweg;4?. Zeelsterhoofdstraat;5?. Broekscheweg, richting Eckart Nuenen.Hiervoor zijn bestaande wegen aangehouden.Zij alle verbinden de te stichten woningcomplexenmet de kern. De breedte is buiten de buitenring-baan 24 M., daar binnen zooveel mogelijk 20 M.RINGSTRATENIn de tegenwoordige stadsbebouwing vanEindhoven zal direct opvallen de absoluteonmogelijkheid voor den inwoner om zijn stadlangs een aangenamen weg rond te wandelen enom het doorgaand verkeer rondom de stad teleiden, in plaats van er dwars doorheen; -- hierinis voorzien door het ontwerpen van een tweetalringbanen rondom de geheele stad.Die ringbaan is eenigermate te vergelijken metde stadsgrachten en wallen uit vroeger eeuwen,beter nog met de plantsoenen, die in de voor-gaande eeuw in verschillende steden die wallenhebben vervangen (men denke aan Utrecht enLeiden). Die ringbaan vormt geen afsluiting, zijwerkt mede om de stad tot eenheid te doen groeien.Wil de ringbaan aan haar functie voldoen, dandient zij niet benepen te zijn opgezet, en moet zijruimte bevatten, niet alleen voor een dubbelenrijweg, maar 00k voor ten minste twee trottoirs eneen midden-wandelpad.Een baan, die voor het hiervorenstaande gelegen-heid biedt, kan men op verschillende breedtenaanleggen. Voor Eindhoven is gekozen 32 Meter.Voor de binnenringbaan, die een geliefkoosdewandelweg zal worden, is de voile breedte tusschende rooilijnen aangehouden om in het midden eenrustigen wandelweg te kunnen scheppen.De indeeling van deze 32 M. breede ringbaankan zijn twee trottoirs van 4 M. breedte, tweerijwegen van 8 M. breedte en een wandelpad van8 M. breedte, waarop een dubbele rij boomen.Voor de buitenringbaan, welke aanvankelijk min-der druk zal zijn, is de breedte tusschen de gevelsder huizen gedacht 32 M., met 2 X 4 M. voor-tuin ; hierdoor blijft beschikbaar voor den weg24 M.De voortuinen kunnen in de toekomst, bijdrukker wordend verkeer, bij den weg wordengetrokken. De kosten van onteigening van ge-bouwen wordt hierdoor gespaard.De indeehng kan als volgt zijn : twee voortuinenvan 4 M. breedte, twee trottoirs van 4.5 M.breedte met boomen en een rijweg van 15 Meterbreedte.HAVEN- EN KANAALAANLEGEen nieuw kanaal met haven is geprojecteerd alszijtak van het Wilhelminakanaal. Dit kanaal, meteen capaciteit voor schepen van 600 ton, zal nazijn totstandkoming in ruime mate bijdragen totverdere ontwikkeling der industrieele gemeenteEindhoven.De haven is een centrum op zich zelf, waarheenhet dus wenschelijk is behoorlijke verkeerswegente leiden.Bovendien moet het haven- en industrieterreinworden voorzien van spoorwegaansluiting. Dezeis ontworpen van de spoorbaan Eindhoven-Valkens-waard af, loopende door een 20 M. breeden wegnaar het haventerrein.132 ARTIKELENOITftl^QDINGSFLAN.GEMU EINDHOVEN. ^-VEI^KLAI^ING-i HOOTMEKKEEKSWEfiEN tNRINGBANEN." WATEK.-= OliTWOePEN KANAAL--- iFOOKWEGEN.ri ONTWORFEN EM^^ RESTAANDEPARKEN-Rondom de geprojecteerde haven is industrie-terrein ontworpen. De bouwblokken van industrie-terrein onderscheiden zich van de gewone bouw-blokken, door grootere afmetingen en streng recht-hoekigen vorm.In verband met de hangende plannen voor denaanleg van een nieuw kanaal, zijn geen bijzondereindustriewijken en havens geschapen bij het oudeEindhovensche Kanaal, welke vaarweg een capaci-teit heeft voor schepen van 200 ton.SPOORWEGHINDERNISEen der moeilijkste problemen bij den stads-aanleg vormt de oplossing van de verbindingtusschen de voormalige Gemeente Woensel methet overige deel der Gemeente. Deze beide ge-deelten zi]n n.l. gescheiden door een spoorbaana niveau, waarover slechts enkele overwegen. Denavolgende oplossingen louden het meest af-doende zijn.Vooreerst kan door algeheele verplaatsing vanhet emplacement in Noordelijke richting eenradicale oplossing worden verkregen. Wegens dehooge kosten, daaraan verbonden, n.l. eenige tien-tallen millioenen, is in het ontwerp-uitbreidings-plan met de^je oplossing geen rekening gehouden.Mouw I nm m HOUTHANDELWEESPZAGERIJ AAN DE VECHT -- TELEFOOIM 597000 IV|2 TERREINFIJNHOUT spec. EIKEN enBEUKENLEVERING OOK IN BESTEKJRIPI FX^^^IF.HUIS-UITVOISCHILDEA. WEILERSEN DECORATIE SCHILDERAMBONPLEIN 11 huis^^ AMSTEKDAIVI ^^ERIIMG VAN ALLE VOORKOIVIENDERWERKEN - VRAAGT PRIJSOPGAAFTECHNISCH-BUREAUA. ARKENBOUTARCHITECT-BETONTECHNICUSOntwerpen - Berekenen - Detailleeren vanGEW. BETON - IJZERCONSTRUCTIESGeen Uitvoeringen - Telefoon 11986MIDDENSTEIGER 21ROTTERDAMs-LULOFSTRAAT 30 TEL. H 3466?D[ UNI[?DEN HAAGAlleenverkoop voor Den Haag en Omstreken van"MOHA" KLUITKALK-- van de carrieres et fours a chaux de la Meuse --Ji j. I Uo.ROTTERDAMHOOFDKANTOOR : Oost-Zeedijk 236 - Tel. 4526ZageriJ en Schaverij Nijverheidstraat 71 - Tel. 541A. C. VAN DEN HOEKBouwmaterialenBUSSUM TELEF. No. 3TTERDAM5CHEI2NEMIHCMAADCHAPKye?DI1^:({EORqcl7ULDE^0v?POUWWERKEN.(||WAPENO BETONBOUWJfcu CN CJRONDWCRKEN.KANTOOR.WERKPLAATS.OPSLAfiTePR:5CHIEIC