Hans de BoerVNO NCWdeboer@vnoncw-mkb.nl44 2015/05 S+ROThemaJaar van de RuimteRuimte voor duurzame groeiHet is inspirerend om waar te nemendat momenteel op verschillende plek-ken wordt nagedacht over de vraaghoe nu verder met Nederland. De afge-lopen jaren waren we druk bezig methet aanpakken van de financi?le crisisen de economische recessie. Gelukkigligt deze fase grotendeels achter onsen trekt de economische groei aan.Bij ondernemers en burgers groeit hetvertrouwen in de toekomst. De maat-schappelijke opgaven - naar een meerduurzame samenleving met kansenvoor iedereen ? vragen echter een ver-sterking van ons verdienvermogen enconcurrentiepositie. Daartoe moetenwe een ambitieuze economische groei-agenda opstellen met grote aandachtvoor onze ruimtelijke opgaven.BouwstenenWat betreft dit laatste heb ik kennis-genomen van een aantal interessantebouwstenen zoals geschetst in dit the-manummer. Ik herken deze onderwer-pen en voor een groot deel zijn ze nietnieuw. Water, verstedelijking, ruimte-gebruik en agrarische productie staanal langer op de agenda. Energietransitieheeft recenter terecht een stevigeplek gekregen. Ik zie veel kansen voor`Nederlandse uitvindingen' in duur-zame energietechnologie, zeker in degebouwde omgeving. Ik mis nog enkeleonderwerpen die volgens ons essentieelzijn voor het goed functioneren van deeconomie, zoals de mainports/green-ports, infrastructuur en mobiliteit. Ookhet natuurdossier en het versterkenvan ons natuurlijk kapitaal mag nietworden vergeten.Ondernemende stijlHet pleidooi voor een ondernemendestijl van ruimtelijke planning spreekt mijerg aan. Het leggen van gebiedsgerichteverbindingen, het kiezen voor een meerintegrale benadering van de ruimtelijkeordening, het vormen van effectievecoalities of partnership zie ik als stap-pen in de goede richting. Ook vind ikde gedachte dat de steden samen ??nsterk ruimtelijk economisch netwerkmoeten vormen en dat de bestuurlijkesamenwerking naar een hoger niveaumoet van belang. In feite kunnen weNederland zien als een grote stad(staat), een Sustainable Urban Deltamet unieke combinaties van water,energie, wonen, landbouw en natuur. Indie combinaties zijn we sterk en ligt eengrote kans voor duurzame ontwikkelingen het vermarkten van kennis.Ruimte voor duurzame groeiGroei-agendaDe groei-agenda moet daar dan ook opinspelen. Verschillende opgaven meldenhet belang daarvan. Watermanage-ment (4) wordt als een exportproductgezien en bij opgave zeven wordtaangegeven dat Nederland zich moetontwikkelen als een internationaal ken-nislab dat in combinatie met de sterkemaakindustrie, agro- en foodtechno-logie exporteert. Het omzetten naarconcrete projecten zoals het ecologischtot leven brengen van de Markerwad-den, maar ook het delen van de kennisvia de World Expo 2025 in Nederlandacht ik een belangrijke pilaar voor dezeambitie. Met onze groei-agenda zullenwe via investeren, internationaliserenen innoveren groeikansen moeten be-nutten. Daar zullen we de komende tijdaan moeten werken. Hans de Boer is voorzitter van VNO-NCW.