Het was minder expliciet en minder radicaal in Nederland, maar ook hier kunnen we terugkijken op ruim vijftig jaar vergroten van afstanden. Gelukkig was er weerstand vanuit de 'compacte stadgedachte', maar desondanks zijn onze steden en dorpen enorm verdund. Op veel plekken zijn er nauwelijks nog scholen, huisartsen, bibliotheken en buurtwinkels op loopafstand. Uitzonderingen daargelaten. Dat is niet rechtvaardig!

Dus als je mij vraagt: hoe kunnen we onze steden en dorpen rechtvaardiger maken dan is mijn antwoord eenvoudig: nabijheid. Na honderd jaar vergroten van afstanden wordt het hoog tijd om alles op alles te zetten en mensen weer dichterbij elkaar en dichter bij alle noodzakelijke voorzieningen te brengen. Dus stop met plannen voor nieuwe steden en investeer in bestaande buurten en dorpen.

Nabijheid is niet alleen een ruimtelijk principe, maar ook een sociale opgave. In een tijd waar auto en 'sociale media' de afstanden tussen mensen alleen maar vergroten, moeten we publieke ruimtes maken die mensen bij elkaar brengen. Waar je weer leert wat burgerschap betekent en dat het tijd en aandacht vraagt om het samenleven gezamenlijk vorm te geven. Doen we dit niet, dan verliezen we elkaar uit het oog en verliezen we het vermogen ons te verhouden tot andersdenkenden. Sturen op nabijheid is dus ook het sturen op ontmoeting, sturen op aantrekkelijke stedelijke ruimte waar mensen bij elkaar komen en elkaar weer als medemens leren kennen, ook al ben je het niet altijd met elkaar eens.

En nabijheid is een politiek thema. In de huidige technocratische samenleving is de afstand tussen burger en overheid groter dan ooit. Sinds de jaren tachtig heeft de overheid alle aandacht gericht op marktpartijen die burgers meer en meer als consument behandelen. Maar mensen zijn zoveel meer dan consumenten. Het zijn sociale wezens die een intrinsieke behoefte hebben om in gezamenlijkheid vorm te geven aan hun eigen leefomgeving. En die behoefte wordt door markt en overheid stelselmatig onderdrukt.

We hebben daarom heel hard een overheid nodig, die zich weer rechtstreeks tot burgers wendt en hen ruimte geeft om in gezamenlijkheid vorm te geven aan buurten, dorpen, openbare ruimte en maatschappelijke voorzieningen. Kortom een overheid die ruimte maakt en vooral ruimte laat. Dat vraagt ook iets van onszelf. Laten wij elkaar door de politiek steeds verder uit elkaar drijven door kunstmatige vijandbeelden verder te voeden? Of durven wij weer op zoek te gaan naar verbinding en solidariteit. Spreek je uit! Alsjeblieft. Want het script ligt klaar voor de ontmanteling van onze democratische rechtstaat. En dan is het pad naar een onrechtvaardige stad snel geëffend.