Als Woonbond-lid kregen we een paar dagen voor besluitvorming te horen over de inhoud van het huurakkoord. Nooit was een tipje van de sluier opgelicht over de inhoud of zijn leden geïnformeerd over de richting. Tijd om er goed over na te denken en onze leden te raadplegen, was er niet. Ter vergadering werd vervolgens gesteld dat tegenstemmen eigenlijk geen optie was want dan zou er vanuit het Rijk een veel slechter huurbeleid over ons heen komen.

In het akkoord is afgesproken dat de huren van alle woningen van een corporatie gemiddeld een bepaald percentage mogen stijgen, de zogenoemde huursombenadering. In dit aspect kunnen wij ons vinden, net als waarschijnlijk de meeste huurders in Nederland. Maar vervolgens wordt dit heel gedetailleerd ingevuld; zo wordt de huurstijging gekoppeld aan de kwaliteit van de woning en tellen huurharmonisaties mee in de huursom.

Wanneer ik kijk naar Amsterdam, zie ik een enorme druk op de sociale huurmarkt. Woningzoekenden zijn gebaat bij doorstroming. Dit huurakkoord voorziet echter niet in een prikkel tot doorstroming, maar bevoordeelt de zittende huurder ten opzichte van de woningzoekende. Daarnaast hebben de Amsterdamse corporaties het financieel moeilijk, terwijl we vele nieuwe woningen willen bouwen, de kwaliteit van de voorraad op peil willen houden en de huren betaalbaar. Daarvoor moet geld bij elkaar worden geschraapt. De huurverhoging vooral neerleggen bij mensen die het kunnen betalen, is dan een logische stap. Harmonisaties meetellen in de huursom is dan minder logisch. In Amsterdam zijn namelijk veel woningen met zeer lage huren en er is in essentie niet zo veel mee mis om deze bij nieuwe verhuringen meer in lijn te brengen met omliggende sociale huurwoningen. Betaalbaarheid kun je ook regelen met goede aanbiedingsafspraken. Zeker in een overspannen markt als Amsterdam, waar de meeste woningen volgens het WWS over de sociale huurgrens heen schieten.

Ik constateer dat twee landelijke belangenbehartigingspartijen (Aedes en Woonbond) een landelijk akkoord sluiten dat gemiddeld genomen over Nederland wellicht goed uitkomt, maar lokaal gezien een heel ander effect kan hebben. En was het nou niet net de nieuwe Woningwet die lokale huurdersorganisaties meer zeggenschap moest geven? Dit nationaal akkoord ondermijnt het gezag van lokale belangenbehartigers. Daarnaast vraag ik me af hoeveel draagvlak onder huurders (niet huurdersvertegenwoordigers) er eigenlijk is voor dit akkoord. Uit recent onderzoek onder huurders in Amsterdam blijkt dat pakweg de helft van hen er wel degelijk wat voor voelt de hogere inkomens te prikkelen om hun sociale huurwoning te verlaten, zodat deze weer beschikbaar komt voor mensen die hem harder nodig hebben.

De niet-transparante wijze waarop dit akkoord tot stand is gekomen, doet bij mij de vraag rijzen of de Woonbond niet vooral bezig was met zichzelf en wellicht met het aantonen van haar eigen bestaansrecht. Dit in plaats van op te komen voor de belangen van alle huurders. Overigens een valkuil waar makkelijk in te trappen is, ook door mijn organisatie.

Gelukkig ziet minister Blok de haken en ogen van dit akkoord en heeft hij aangekondigd te zoeken naar een manier om de doorstroming – en daarmee beschikbaarheid voor mensen die een sociale huurwoning nodig hebben – te vergroten. Nog belangrijker: gezien de nieuwe Woningwet waarin meer verantwoordelijkheid wordt toebedeeld aan lokale huurdersvertegenwoordigingen, doe ik een beroep op minister Blok om dergelijke nationale akkoorden uitsluitend op lokaal niveau van kracht te laten zijn, wanneer lokale partijen niet in staat zijn met elkaar overeenstemming te bereiken over het huurbeleid. Zo worden lokale partijen in hun kracht gezet en wordt er beleid gemaakt dat recht doet aan regionale verschillen.