PITIJDSCHRIFTVOORfvOLKSHUISVESTINGaiEN STEDEBOUWORGAAN VAN HET NEDERLANDSCH'INSTITUUT VOOR VOLKSHUIS:VESTING EN STEDEBOUW EN VANDEN NATIONALEN WONINGRAADALGEMEENEN BONO VAN WONINGBOUWVEREENIGINGEN1931 m 11 12' JAARGANG NOVEMBERGELUIDDEMPEND SPIJKERVAST6IPSNWANDBRANDVRiJEen Diracteur van Gemeante-wapken : ,,....,,de opgedane e^-vaping is wel van dien aard,STERKdat ik ze meep in de gemeante-bestekkan van scheidingsv^andeniai voorschpyven ., .."N. V. D E M E T E O O R TELEFOON 20s D E S T E E GN.V. VAN IHUNSTEfrS UITOEVER8 WIAATSCHAPPIJ - HAARLEMMERWEG B 378 - AMSTERDAM (W.)INLICHTINGENDIAMETANHET GEVAARLOOZE VERGA8SIN6SMIDDEL TERVERDELGING VAN WANDLUIZEN --GEMAKKELMK TOE TE PA8SEN, AB80LUUTAFDOENDE --GEEN SPECIALS APPARATEN BENOODIGDVERKRMGBAAR BIJ APOTHEKERS EN OROGISTENNil.HANDELMAATSCHAPPIJ" NEDIGEPHA"NIEUWE KEIZERSGRACHT 58, A'DAM (C.)TELEFOON 52521 en 52621WANDGEDIERTEHiermede berichten wij U, dat dooronswoiungen,gebottwen enschepen gezuiverd worden van wandgedierte, kakkerlakken, enz.Door onze methode van zuiveren wordt aan de woningenniets beschadigd. Verf en behangsel hebben niets te lijden enwij behoeven geen plinten of andere voorwerpen los te maken.Ook behoeven de bewoners tijdens het zuiveren de woningniet te verlaten of hun inboedel te verplaatsen. Onze methodeis EENVOUDIG, GEMAKKELIJK en DOELTREFFEND.In de navolgende plaatsen hebben wij reeds gewerkt: Coevor-den. Delft, Dodewaard, Ede, Enschede, Franeker, Gorinchem,Gouda, Sappemeer, Kethel, Lonneker, Maassluis, Maastricht,Bussum, Naaldwijk, Noordwijkerhout, Nunspeet, Roermond,Rotterdam, Schiedam, Sliedrecht, Tilburg, Vlijmen, Vlissingen,den Helder, Zandvoort, ZwoUe, enz.Vraagt prijsopgave en inlichtingen:Fa. LIEVE A Co. (M. WAPENAAR)KORTEDIJK 16 - VLAARDINGEN TELEF. 108?ADVERTEERTIN DIT BLADNAAML. VENN.BOUWBEDRMFH. VAN SAANEAL6EHEELEVOORBEREIDING, FINANCIERING.VOORLICHTING BIJ EXPLOITATIEEN PRACTISCHE UITVOERING VANWONINGBOUWPLANNENVOOR STICHTINGEN. VEREENI-GMGEN, KLEINERE GEMEENTEN ENGROOTE INDUSTRIEELEBEORIJVENOVERTOOM 266AMSTERDAMTEL 81610P J VAN SCHAIK lOOMIIIWEIillEiletSPECMBIUIDLEIDn,SlllimEIISIMI[lr-.u. VMl>l ov^riMirv ^ASSAUKADE 312 -TEL. 23435 - A-DAMISOLA-BOUWNET BE8TE EN GOEDKOOP8TE 8Y8TEEM VOORHET BOUWEN VAN QOMPLEXEN VOLK&- ENMIDDEN8TAND8WONiNQEN. - SELF8UPPORTINGN.V. INTERN. GEWAPENDBETONBOUW BREDAWettig Gedeponeerd Handels-IWarkUITGEVOERD O.A. PLIW. 370 WONINGEN VOOR OEGEMEENTE 'a HERT0GENB08CH - NOG IN UITVOERINGO.A. 400 WONINGEN VOOR DE GEMEENTE ROTTERDAMKONING & BIENFAIT - Da Costakade 104^^^^^AMSTERDAMOnderzoek van alle maferiaien voor den VOLKSWONINGBOUWMAANDBLAD 12'^ JAAROANO NO. U NOVEMBER 1931TIJDSCHRIFT VOOR VOLKSHUISVESTINOEN STEDEBOUWiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllORGAAN VAN HET NEDERLANDSCH INSTITUUT VOOR VOLKSHUIS-VESTINO EN STEDEBOUW EN DEN NATIONALEN WONINGRAADALGEMEENEN BOND VAN WONINGBOUWVEREENIOINGENREDACTIE: H. P. J. BLOEMERS, J. BOM-MER, J. DouwES JR., MR. D. HUDIG, JHR.M. J. I. DE JONGEVAN ELLEMEET, IR. P.BARKER SCHUT, IR. J. M. A. ZOETMULDERVASTE MEDEWERKERS : J. W. BOSSENBROEK,G. A. M. DE BRUYN, IR. A. KEPPLER, MR.J. KRUSEMAN, IR. A. M. KUYSTEN. JHR.A. H. OP TEN NOORT, JAN STUYT,M. VRIJENHOEK, L. VAN DER WAL, D.E. WENTINKADRES DER REDACTIE EN l| ABONNEMENTSPRIJS f 8.ADMINISTRATIE 'IKLOVENIERSBURGWAL 70 - AMSTERDAMPOSTREKENING NO. 29080REDACTIE VAN DE RUBRIEK,,UIT DEN KSING DER BOUW-VEREENIGINGEN",,HET NIEUWE HUIS" (KAMER 171)ROELOF HARTPLEIN 4 - AMSTERDAM-- ADVERTENTIES --V. MUNSTER'S UITGEVERSMAATSCHAPPIJHAARLEMMERWEG B 378 - A'DAM (W.): DE LEDENVAN HET NEDERLANDSCH INSTITUUTi VOOR VOLKSHUISVESTINO EN STEDEBOUWij (LIDMAATSCHAP VOOR PHYSIEKE LEDEN f 7.50)ij EN DE LEDEN VAN DEN NATIONALENI! WONINGRAAD ONTVANGEN HET BLAD! KOSTELOOSLOSSE NUMMERS. ... f I.-INHOUD: Officieele Mededeelingen -- Voor-en achterwoningen door Ir. A. Keppler -- Boulder City doorS. R. de Boer -- Binnenland -- Uit den Kring der Bouwvereenigingen -- Buitenland -- Overzichtvan Tijdschriften -- Wetten, Kon. Besluiten, enz;. -- Rechtspraak.OFFICIEELE MEDEDEELINGENNEDERLANDSCH INSTITUUTAan de leden van de Afdeeling Stedebouw iseen brochure over het behoud en de uitbreidingvan Natuur- en Landschapsschoon toegezonden.Deze brochure bevat de op i6, 17 en 18 April j.l.te Delft gehouden voordrachten op een cursus,belegd door de afd. Bouwkunde van de T.H.,met medewerking van den StedebouwkundigenRaad van ons Instituut en de NederlandscheVereeniging voor Tuin- en Landschapskunst.VOOR- EN ACHTERWONINGENIn het laatst van April 1931 vierde de ,,GardenCities and Town Planning Association" in hetHolborn-restaurant te Londen de ,,coming of age"(de meerderjarigheid) van de Engelsche Woning-wet van 1909. De man, die aan het tot stand komenvan die wet zijn beste krachten had gewijd, dearbeider Minister John Burns, was ,,de gast" opdit feest.In zijn tafelrede beschreef hij het bestaan der,,back to back"-woningen als de grootste onrecht-vaardigheid, bedreven tegenover de armen in hetindustriegebied van Lancashire en Yorkshire.Deze uitspraak over woningen, mede beheptmet dezelfde gebreken als die der Amsterdamschevoor- en achterwoningen, geuit op een moment,dat er tusschen den Minister van Arbeid en hetgemeentebestuur over het al dan niet opruimen vanvoor- en achterwoningen een heftig meenings-verschil bestaat, kan den voorstanders van hetopruimen der i 10.000 voor- en achterwoningen,niet anders dan welkom zijn.Door Burgemeester en Wethouders van Amster-dam is op 18 November 1930 aan den Gemeente-raad een voordracht aangeboden, betreffende eenAlgemeen plan voor saneering en krotopruimingin de geheele stad^). Een onderdeel van hetsaneeringsplan is het opruimen der 10.000 vooi-en achterwoningen. Over deze woningen leest menin het boekwerk ,,De verbetering der volkshuis-vesting te Amsterdam" in 1913 door den ,,Amster-damschen Woningraad" uitgegeven en, zooalsbekend mag worden beschouwd, samengestelddoor den toenmaligen voorzitter Mr. J. Kruseman:,,In het laatste gedeelte der 196 eeuw zijn toengroote nieuwe kwartieren verrezen.... de etage-woning werd de gangbare vorm en als grondtype^) Op aanvrage bij den Gemeentelijken Woningdienstte verlorijgea.250 ARTIKELENAmsterdam, Tollensstraat, Juni 1931kwam de smalle diepe woning in zwang, bestaandeuit voorkamer, alkoof zonder ramen en achter-kamer.... Dit woningtype, dat thans door dehygienisten veroordeeld wordt, voornamelijk omdatdaarbij niet gezorgd wordt voor voldoenden toevoervan licht en lucht in de alkoven, die als slaapruimtedienst doen, waardoor het ontstaan van tuberculosein de hand gewerkt wordt, vindt men in zevenverschillende varianten."Verder schrijft Mr. Kruseman: ,,De typen ien 2 (hiernevens afgebeeld) met blinde alkovenzijn zeer ongunstig". En nog verder zegt hij, nauitgeweid te hebben over de donkere trappen en deweinige soliditeit dier huizen: ,,Het is dan ook tevoorzien, dat over een aantal jaren deze huizen inverval zullen geraken, en zij, als dan inmiddelsde uit vroegere eeuwen stammende krotwoningenzullen zijn opgeruimd, een nieuwe, even omvang-rijke taak voor de woninghervormers zullen op-leveren",Burgemeester en Wethouders meenen dat thansmet het opruimen der voor- en achterwoningenmoet worden begonnen. Het opruimen der krottenin de oude stad heeft de laatste jaren met krachtplaats gehad en gaat in versneld tempo verder.De regeering heeft in die laatste jaren krachtigmedegewerkt door voorschotten te verleenen voorden bouw van 1500 en later nog eens voor 1550woningen, ten einde den krotbewoners nieuwehuisvesting te verschaffen. De vastgestelde gemid-delde huur van i / 4.50 per woning per weekheeft het inderdaad mogelijk gemaakt, dat dearmere bevolking van de oude stad een mensch-waardige woning kan betrekken.Wordt thans naast het verder opruimen derslechte woningen in de binnenstad geleidelijk be-gonnen met het samenvoegen der voor- en achter-woningen in de nieuwe stad, dan kan zeer zekerniet van wilde voortvarendheid worden gesproken.Immers 17 jaar na een uitspraak van een deskundigeals Mr. Kruseman, wordt de omvangrijke taakbegonnen.Wat omvat die taak?De tegenwoordige voor- of achterwoning wordtARTIKELEN 251verhuurd voor / 2.75 tot / 4.75 per week. De samen-gevoegde voor- en achterwoning zal een huur kun-nen opbrengen tusschen de / 7.- en / 10.- perweek. Stelt men eens dat de 10.000 woningen intien jaar zuUen zijn verdwenen en dat er dus doorsamenvoeging 5000 goede etagewoningen zijnontstaan (zie de gewijzigde typen), dan moeten erper jaar 1000 goedkoope woningen beschikbaarworden gesteld, waarvan een aantal voor i / 3.-a / 4.- per week zullen moeten worden verhuurd.Doch zeker niet alle, immers vele voor- en achter-woningen worden bewoond door gezinnen, welkeeen hoogere huur kunnen betalen dan / 4.75.De samenvoeging der onderhavige woningen kanslechts bereikt worden door onbewoonbaarver-klaring van de voorwoning en van de achterwoning.Het aanschrijven tot samenvoegen dier woningenvolgens de Woningwet is uitgesloten; die wetgeeft daartoe geen gelegenheid. Tot onbewoonbaar-verklaring van deze alleszins onmenschwaardigewoningen zal iedere woninghervormer willen mede-werken, temeer omdat vele perceelen, waarindeze woningen zich bevinden, niet waardeloosworden, doch door een weHswaar intensieve ver-bouwing, nog een rentegevend bezit kunnenvormen.Reeds thans zijn 1059 voor- en achterwoningenonbewoonbaar verklaard en enkele zijn verbouwdtot zeer behoorhjke etagewoningen zonder alkoven.Door het samenvoegen dezer soort woningen,behoeft het stadskwartier niet op andere wijzegeplaneerd te worden. Het geheel omver halen vande wijk is onnoodig. Wei zal het bewonersgehalteanders worden en dus de spheer van het kwartiergewijzigd worden.De nieuw ontstane woningen in de huurklassevan / 8.- - /10.- per week zullen het aantal woningenin die klasse per jaar vermeerderen met 500. In die252 ARTIKELENDCOTMNDf TOESTAND PLAN ^il--5-0'--J--?-D"--1- -^'-O'-'-TLOOR FLAWType van een woning in Boulder Cityaan den dam. Het is niet hun bedoeling een kost-bare stad te bouwen, maar zij achten het te verrich-ten werk van zooveel beteekenis dat zelfs ten aan-zien van de onderdeelen van de volkshuisvestingeen bepaald plan behoort te worden gevolgd, het-welk is gebazeerd op de behoeften van den tegen-woordigen tijd.Denver, Juni 1931 S. R. DE BOERBINNENLANDRIJKSBEGROOTING 1932NOTA BETREFFENDE DEN TOESTAND VAN 'S KIJKS FINANCIENHOOFDSTUK X (ARBEID, HANDEL EN NIJVERHEID)....Voor Afdeeling VI (Volksgezondheid) is / 365.235meer uitgetrokken, in hoofdzaak voor de uitvoering van deWarenwet en den pharmaceutischen dienst, voor de uit-voering van de Woningwet, voor verschillende instellingenin het belang van de volksgezondheid en voor Drinkwater-voorziening.HOOFDSTUK VII B (FINANCIEN), AFDEELING IV, VOORSCHOTTENUIT *S RIJKS SCHATKISTArtikel 131Voorschotten ingevolge artikel 38 der Woningwet/ 13.000.000.-.Artikel 132Voorschotten aan gemeenten, ingevolge artikel 7, eerstelid, der Landarbeiderswet / i.000.000.-.Artikel 133Voorschotten voor Woningbouw, onder waarborg vantweede hypotheek / 530.000.-,HOOFDSTUK X (ARBEID, HANDEL EN NIJVEHHEID), AFDEELINGV), VOLKSGEZONDHEIDOnderafdeeling V, Volkshuisvesting (Woningwet)Artikel 134Bijdragen aan gemeenten over 1932 en afgesloten dienst-jaren ter tegemoetkoming in de betaling van de annuiteiten,tot voldoening van renten en aflossing van de voorschottenuit 's Rijks kas verstrekt voor de doeleinden in paragraaf7 der Woningwet omgeschreven, alsmede bijdragen voorhuisvesting van keet- en krotbewoners in Drenthe/ 9.850.000.-.a. bijdragen annuiteiten / 9.848.000.-;b, bijdragen huisvesting liotljewoners / 2.000.-.Artikel 135Bijdragen aan gemeenten in de kosten van eene woning-telling en van eene woningbeurs. Memorie.Artikel 136Bijdragen aan gemeenten om ten behoeve van krotop-ruiming arbeiders ten plattelande eene eigen woning teverschaffen en ter verbetering van woningen ten platte-lande, die door de eigenaars worden bewoond / 30.000.-.Artikel 137Subsidie aan het Nederlandsch instituut voor volks-huisvesting / 10.000.-.Artikel 138Kosten van de bewerking van de gegevens, verkregenbij de laatst gehouden volksteiling, voor het verkrijgenvan een woningstatistiek / 50.000.-.Van verschillende kanten (o.a. van de zijde vanbet woningcongres 1926) is aangedrongen op hethouden van een woningtelling. Ook ter beoordeelingvan aard en omvang van de behoefte aan voorzieningis het gewenscht te kunnen beschikken over gegevens,waaruit een en ander kan worden afgeleid. Van hethouden van een afzonderlijke woningtelling, zooalsin 1920 beeft plaats gehad, is afgezien wegens dedaaraan verbonden kosten. Met minder kosten en meerwaarborg voor betrouwbaarheid kon het beoogdedoel worden bereikt door de noodige gegevens te ver-zamelen tegelijk met de onlangs gehouden volks-teiling. Aan de hand van deze gegevens zal thans eenwoningstatistiek worden bewerkt. Voor de bestrijdingvan de kosten, die met een en ander zijn gemoeid,wordt een bedrag van / 50.000.- aangevraagd.DE RENTEVOET VAN WONINGWETVOORSCHOT-TENIn het verslag over het wetsontwerp betreffende hetaangaan van een of meer geldleeningen ten laste van hetRijk komt het volgende voor.,,Bij het afdeelingsonderzoek van het ter zijde genoemdewetsontwerp werd herinnerd aan de toezegging, door denMinister van Financien in de vergadering der Kamer van26 October 1928 gedaan met betrekking tot de verlagingvan den rentevoet van verstrekte woningbouwvoorschotten.De Minister zeide bij die gelegenheid het volgende: ,,In-tusschen zal die toestand ingrijpend veranderen over driea vier jaar, wanneer de leening 1922 kan worden geconver-teerd. Ik geloof, dat dan het oogenblik aangebroken zalzijn tot de gevraagde 4J pet. te komen, wanneer althans derentestandaard dan nog zoo is, dat het Rijk tegen 4J pet.kan converteeren".Gevraagd werd, of de verlaging van den rentevoet spoedignadat de conversie der genoemde leening heeft plaatsgehad, kan worden verwacht."In een nota naar aanleiding van dit verslag (Ingezondenbij brief van 2 November 1931), zegt de Minister: ,,Inantwoord op de in het Verslag gemaakte opmerking mogeBINNENLAND259QZww?>zwQwoo>QDOoI--IoKUQl-HWP3>woXwHNHWz1--fzouQwOJo>wzo>hOHDZa!WHHMZOS>OHInOOOu2HW?uK>IdHISwow?5W.S^pqzHSH.'H>be>153cuo>paSiw-?oSaoO>^a^^oWoa'3-5>5M4)MH1fe.&-^aU5oo00intiCiio?sgb.=^S^>J5Oi.OHXAoN^T3a.VD?o?n.da">m6JOad.'S?Si^"S3J2>?1-.3mbcS'2oT)aa>>4)4)w&i?Haa?4)4>4>3OPQu^n^>>?V.2;T3orta>oO-,inatJ4)4)^bD-*-'Oe?a?>.5?>axi4)|HIBIS-'Sfe>a^g=&!?4>mblihga4>Hina-r!o'"^*^/34)4)0'>-r-*3?nmmI,voorf\enm\0f^qiotifmn*oifin00moaij-minOr^ininor^inooomor~mmop>mOooooONOOinoO*0^0ininin?>*00Oir~ooooMMNlAmmbua'bi)_4J,2:Si"is4)4)3-OPQ:^s?-5B.2^53aKT3??-I4)BtiOi3-c-a-Qgs-oabna54)ST)9?>9obo*^.s?a-oo;,bdk%2^abi)^1^-SS^:^"obe&0W^0?m4)a4)4>a4)o.2.a's4>84)$4Jo5ooao4)(2aaw4>ao>aW>o000^0r~-^^>00'3-6o1--,ii;">">">3T33-Q3-0->?^-^tl-lMN^a4>Uter"aPt?"^Wo'aON26oBINNENLANDWQuOO>QNoHimoN*MoinTj-ooC/0WKwO2;oKH?^pazaoom3Ot/5OQ00BO?Sooooo0o0ooin00romM^mmomoftO00oin00T3CaOoPQso3VHQ>oaOCA^J5HdooJ3T3uC.a4)iHM0^Mot0000adaOloOlr^*01OloOlIC1ooOloowT3d3s^p