Tijdschrift vooryolkshuisvesting en Stedebou^vQrpfaan van net Neclerlands Instituut voor Volkshuisvesting en Stedebouw en deNationale Woningraad, Algemene Bond van V\^oningbouwverenigingen, waarinopgenomen de mededelingen van de Rijksdienst voor het Nationale Plan, en tevensgewijd aan de Wederopbouw^5le Jaargang 1950INHOUDbladzijdeI. BinnenlandAdressenAdres van de Ned. Bond van Huis- en Grondeigenarenaan de Tweede Kamer inzake het ontwerp-huurwet 61, 92Adres van de Contact-commissie voor OnroerendeZaken aan de Tweede Kamer inzake het ontwerp-huurwet 61Adres van de Vereniging van Directeuren van Naam-loze Vennootschappen tot Exploitatie van OnroerendeGoederen aan de Tweede Kamer inzake het ontwerp-huurwet i 61Adres van het Instituut aan de Tweede Kamer betref-fende het ontwerp-huurwet 89Adres van de Ned. Bond van Huis- en Grondeigenarenaan de Ministerraad inzake huurverhoging 137BelastingDe personele belasting i.v.m. huurverhoging bij inwo-ning e.d. (artikel A. H. Hemmes) 75BestuurBenoeming Mej. Mr H. ]. D. Revers tot lid van hetbestuur en van het dagelijks bestuur . 81BibliotheekNieuwe aanwinsten van de bibliotheek 67, 108, 123,154BevolkingsverspreidingEconomische ontwikkeling en bevolkingsverspreiding(artikel Prof. Dr E. W. Hofstee) 4BoekbesprekingDe verspreiding van de bevolking in Nederland, 3depublicatie van de Rijksdienst voor het Nationale Plan 65Vestigingstendenzen van de Nederlandse Nijverheid,Deel I, Dr J. Winsemius, uitgave van de Rijksdienstvoor het Nationale Plan, No. 2 79Doelmatige vacantie-accommodatie, Publicatie No. 5Rijksdienst voor het Nationale Plan 123BouwkostenVerlaging toegestane bouwkosten 29Verlaging bouwkosten ' 44BouwterreinOphoging bouwterrein Amsterdam 29BouwtijdDe bouwtijd van woningcomplexen 105BouwvergunningRijksgoedkeuring bouwwerken 14BouwverordeningDe douche in de bouwverordening Den Haag 167BijdragenBeschikking Bijdragen Woningwetbouw 1950 118Centrale Directie van de Wederopbouw en deVolkshuisvestingJaarverslag over 1948 12Circulairesvan de Minister van Wederopbouw en Volks- ,huisvesting aan de Colleges van GedeputeerdeStaten:d.d. 29 Maart 1950 betreffende verminderde bijdragenWoningwetbouw 1950bladzijde68van de Minister van Wederopbouw en Volks-huisvesting aan de gemeentebesturen:d.d. 22 Februari 1950 betreffende woningbouw metverminderde Rijksbijdrage i 47d.d. 10 Maart 1950 betreffende de ontwerp-Huurwet 68d.d. 30 November 1950 betreffende verkoop van Wo-ningwetwoningen, gebouwd met de verminderde bij-drage 170CommissiesCommissie inzake schade en baat bij stedebouwkundigemaatregelen 1Commissie stedebouwkundige verzorging binnenstad ... 69, 125Commissie tegenstelling huren en exploitatiekosten ... 69, 125Instelling Adviescommissie voor de toelating van Wo-ningbouwcorporaties 76CongressenVierde Internationaal Bodemkundig Congres 109Nederlands Congres voor Openbare Gezondheidsrege-ling 119Het 51 e Nederlandse Congres voor Openbare Gezond-heidszorg over ,,Het woonprobleem in zijn verband metde geestelijke volksgezondheid" 148Het 51e Gezondheidscongres (Tijdschrift voor SocialeGeneeskunde) 153DorpsschoonHet dempen van dorpsvaarten en havens (artikel J. J.Talsma) 88DuplexwoningGereedgekomen duplexwoningen 76, 105, 119,137, 150Gemeenten, Provincies, GewestenAmbt-OmmenBesluit van de President van de Rijksdienst voor hetNationale Plan inzake oprichting van een landhuis ,,. 109Besluit van de Minister van Wederopbouw en Volks-huisvesting inzake voorgenomen bouw van een woning 157AmersfoortHet Kernplan en de schets voor het totale Uitbreidings-plan (artikel D. Zuiderhoek) 17Goedkeuring Kernplan 168AmsterdamOphoging bouwterrein 29Jubileum Dienst Publieke Werken 30Telling van leegstaande woningen 61Sport- en speelruimte voor de jeugd 62Het internationaal congres 27 Augustus^--2 September1950 75, 105Rapport scholenbouw 92Sociale wijkcentra 105Tentoonstelling Zuiderkerk 109Premieregeling voor woningverbetering en -splitsing 119Het Internationale congres (artikel H. v. d. W.) 114Het Internationale congres (artikel d. J. V. E.) 125De tentoonstelling in de Zuiderkerk (artikel H. v.d. W.) 133Woningtekort 167BergharenBesluit van de President van de Rijksdienst voor hetNationale Plan inzake afgraving van een perceel 81bladzijdeBiggekerkeBesluit van dc President van de Rijksdienst voor hetNationale Plan inzake bouw van een stenen garageBussumBussum en het woningpeil (artikel H. v. d. W.) ...Vragen van de heer Andrie.ssen in verband met hetplan tot het bouwen van woningen in de gemeenteBussum (met antwoord van de heer In 't Veld, Ministervan Wederopbouw en Volkshuisve.sting)Nabetrachting over Bussum (artikel Ir C. de Cler)'s GravenhageWoningbouwprogramma 1950WoningbouwDe woningpolitiek in Den Haag (artikel Dr Ir F. Bak-ker Schut ,...WoningverbeteringActieve recreatie in de openlucht, onder meer in ver-band met het Haagse Structuurplan (artikel Ir J. E.Willemsen) met antwoord H. Cleyndert AznDe Stadsontwikkeling te 's Gravenhage (artikel Dr IrF. Bakker Schut)De douche in de bouwverordeningHuisvesting gercpatrieerdenStadsuitbreiding en TuinbouwGroedeBesluit van de President van de Rijksdienst voor hetNationale Plan inzake verbouwing van een bunker toteen tweetal zomerhuisjesHeemstedeBesluit van de President van de Rijksdienst voor hetNationale Plan inzake voorgenomen bouw van zevenen veertig woningenRotterdamUitbreidingsplan ZuidwijkIndustriepark SpaansepolderGrondreservering ZuidwijkEnkele aspecten van het Rotterdamse Volkstuinwezen(artikel C. Kiippers)SlenakenBesluit van de President van de Rijksdienst voor hetNationale Plan inzake bouw van zomerhuisjesTilburgBesluit van de President van de Rijksdienst voor hetNationale Plan inzake ontginning van een perceelwoeste grondUtrechtWoningbouwVelsenOprichting Dienst VolkshuisvestingZegveldBesluit van de President van de Rijksdienst voor hetNationale Plan inzake voorgenomen stichting van eenboerenbehuizingZundertBesluit van de President van de Rijksdienst voor hetNationale Plan inzake ontginning binnen het natuur-gebied ,,de Lange Goren"DrentheZomerhuisjesNoord HollandWelstandstoezichtBouw van NoodwoningenOverijsselMeergezinshuizen en duplexwoningen224313529619410511415716716716710912529627684491099111914117, 1091376116729Gemeentelijke DienstenOprichting Dienst Volkshuisvesting VelsenGercpatrieerdenHuisvesting gercpatrieerden den HaagGrondreserveringGrondreservering Zuidwijk RotterdamHonorariumregelingHonorariumcommissie stedebouwkundig werkMr D. Hudig-StichtingToekennen Hudig-medailleHurenDe invloed van de woningdistributie op het huurpeil(artikel Drs J. Barends)Bijdrage A. J. A. Rikkert over het ontwerp-HuurwetBijdrage A. van Kesteren over het ontwerp-HuurwetSamenvatting ontwerp-HuurwetAdres van de Ned. Bond van Huis- en Grondeigenarenaan de Tweede Kamer inzake het ontwerp-huurwet ...Adres van de Contact-commissie voor Onroerende Za-ken aan de Tweede Kamer inzake het ontwerp-huurwetAdres van de Vereniging van Directeuren van Naam-loze Vennootschappen tot exploitatie van OnroerendeGoederen aan de Tweede Kamer inzake het ontwerp-huurwet ,Circulaire van de Minister van Wederopbouw enVolkshuisvesting aan de gemeentebesturen d.d. 10 Maart1950 betreffende de ontwerp-HuurwetAdres van het Instituut aan de Tweede Kamer betref-fende het ontwerp-huurwetBehandeling ontwerp-HuurwetAdres van de Ned. Bond van Huis- en Grondeigenarenaan de Ministerraad inzake huurverhogingPublicatie HuurwetIndustriewijkenIndustriepark Spaansepolder RotterdamJubileaJubileum Dienst Publieke Werken AmsterdamLegaat Mr J. KrusemanLezingenLezing Mr J. Vink over Enkele aspecten van het werkvan de Rijksdienst voor het Nationale PlanMaquettesGelegenheid tot het maken van maquettesbladzijde11916776119Mededelingen (Officiele)141, 1571123242961, 9261616889118, 137137150623093141301, 17, 49,69, 81, 93,109, 125, 141.157Nationaal PlanVoorlopige regeling inzake Nationaal Plan en streek-plannen 43, 60, 91,125, 137NoodwoningenBouw van Noodwoningen Noord Holland 167OctrooiwetOctrooi straatverbreding 44OnteigeningDe voorstellen inzake de onteigening van de Staats-commissie voor de herziening van de Woningwet 166bladzijdeOrdeningPlanologie en agrarische ordening (artikel Ir J. Die-perink) 163PersonaliaRevers Mej. Mr H. J. D., benoeming tot lid van hetbestuur en van het dagelijks bestuur 8!Romeyn, Mr Dr H. J., Overlijden 1Verhagen Lzn., Ir P., Ere-promotie 2Verhagen Lzn., Dr Ir P., Overlijden 49PremieregelingPremieregeling Woningbouw 1950 104Premieregeling woningverbetering en -splitsingPremieregeling voor woningverbetering en -splitsingAmsterdam 119PublicatiesRapport Schade en Baat 49, 93Brochure van de Rijksdienst voor het Nationale Planen de Persdienst van het Ministerie van Wederopbouwen Volkshuisvesting over ,,Ruimtelijke ordening inNederland" * 109Jaarverslag 1948 van de Rijksdienst voor het Natio-nale Plan 125RechtspraakBouwvergunningKon. Besluit 3 Februari 1950 (Capelle a.d.UitbreidingsplanIJssel)Kon. Besluit 30 Mei 1949 (Rijssen)21 Juli 1949 (Zeist)10 October 1949 (Zaandam)19 November 1949 (Nieuw en St. Joos-land)3 December 1949 (Borger)3 Januari 1950 (Stolwijk)23 Januari 1950 (Brake!)25 Januari 1950 (Roosendaal en Nispen)14 Februari 1950 (Dubbeldam)24 Februari 1950 (Aalsmeer)18 Maart 1950 (Sommelsdijk)Rijksbegroting1950Wederopbouw en Volkshuisvesting -- Voorlopig Ver-slag en Memorie van AntwoordDe volkshuisvesting in de Tweede KamerDe volkshuisvesting in de Eerste Kamer1951Wederopbouw en Volkshuisvesting ^ Voorlopig Ver-slag en Memorie van AntwoordRijksdienst voor het Nationale PlanBesluit inzake bouw van een stenen garage onder degemeente BiggekerkeBesluit inzake ontginning binnen het natuurgebied ,,deLange Goren" onder ZundertBesluit inzake bouw van zomerhuisjes onder de ge-meente SlenakenPublicatiesBesluit inzake afgraving perceel BergharenLezingenOntwikkeling in het Westen van NederlandInbeslagneming van grond voor bebouwing enzBesluit inzake verbouwing van een bunker tot eentweetal zomerhuisjes onder de gemeente GroedeBesluit inzake oprichting van een landhuis onder degemeente Ambt-OmmenBesluit inzake ontginning van een perceel woeste grondonder de gemeente TilburgBesluit inzake voorgenomen bouw van zeven en veertigwoningen in de gemeente HeemstedePublicatie jaarverslag 1948Bezoek van H.M. de KoninginWet houdende voorlopige regeling inzake het NationalePlan en Streekplannen17115548155155156156156171171171>17127287516517, 1094949, 93818193, 15794109109109125125141141bladzijdeBesluit inzake voorgenomen stichting van een boeren-behuizing onder de gemeente Zegveld 141Besluit inzake voorgenomen bouw van een woning inde gemeente Ambt-Ommen 157ScholenRapport scholenbouw Amsterdam 92Sport- en speelterreinenSport- en speelruimte voor de jeugd Amsterdam 62StadsuitbreidingStadsuitbreiding en Tuinbouw Den Haag 167StedebouwDe naleving van de stedebouwkundige plannen (ar-tikel Ir H. B. J. Witte) 12Onderschrift H. v. d. W 12Het Kernplan en de schets voor het totale Uitbreidings-plan van Amersfoort (artikel D. Zuiderhoek) 17Stedebouw en volkshuisvesting in Bergen op Zoom nade tweede wereldoorlog (artikel Ir H. Witte) 50Actieve recreatie in de openlucht, onder meer in ver-band met het Haagse Structuurplan (artikel Ir J. E.Willemsen) met antwoord H. Cleyndert Azn 114De Stadsontwikkeling te 's Gravenhage (artikel Dr IrF. Bakker Schut) 157Stedebouwkundige RaadInstallatie 93StreekplanVoorlopige regeling inzake Nationaal Plan en streek-plannen > 43, 60, 91,125, 137SysteembouwBizondere bouwsystemen 76, 105Ontwikkeling bizondere bouwsystemen 118, 137TentoonstellingenTentoonstelling Zuiderkerk Amsterdam 109De tentoonstelling in de Zuiderkerk (artikel H.v.d. W.) 133Tentoonstelling Wederopbouw 168Tijdschriften (Overzicht van)Bouw 14, 30, 62,n, 92, 120,137, 152, 168Bouwbedrijf en Openbare Werken 14, 30, 62,11, 92, 120,138, 152, 168De Bouwkas der Gemeenten 30, 62, 152Bouwkundig Weekblad 31, 62, 120138, 152, 168Cement Beton 14, 168De Chri-stelijke Bouwvakpatroon 120Cobouw 31, 63, 92120, 138, 152168Economisch-Statistische Berichten 63, 120, 138152Het Eigendomsrecht 63Financieel Overheidsbeheer 31, 63, 1192, 120, 152Forum 15, 31, 120168De Gemeente 31, 63, 106120, 138, 152168Goed Wonen 63's Gravenhage. Mededelingen van het Bureau voorStatistiek en Voorlichting der Gemeente 's Gravenhage 31, 77, 152Heemschut 63, 11Huis- en Grondeigendom 63, 106, 120138, 153De Ingenieur 63Katholiek Bouwblad . 15, 31, 120138, 168Maandblad van N. Sarasom N.VMededelingen van de vakgroep ,,Onroerende Zaken",ondervakgroep ,,Exploitatie van en Handel in Onroe-rende Zaken"Natuur en LandschapDe Nederlandse GemeentcDe OpbouwPolytechnisch Tijdschrift, Uitgave BPublieke WerkenTechnisch Gemeenteblad BouwstoffenTijdschrift voor Maatschappelijk WerkTijdschrift voor OverheidsadministratieTijdschrift voor Sociale GeneeskundeVolkshuisvestingDe WerkgevcrUitbreidingsplannenIntrekking uitbreidingsplannenHet Kernplan en de schets voor het totale Uitbreidings-plan van Amersfoort (artikel D. Zuiderhoek)Uitbreidingsplan Zuidwijk RotterdamGoedkeuring Kernplan AmersfoortVergaderingenLedenvergadering over de huisvesting van de onvol-ledige gezinnenPlanologische dag WageningenLedenvergadering over ,,enige actuele vraagpunten vanwoningbeleid"Verslag ledenvergadering 19 Juni 1950 over enigeactuele vraagpunten van woningbeleidVolkshuisvestingStedebouw en volkshuisvesting in Bergen op Zoomna de tweede wereldoorlog (artikel Ir H. Witte) ...Jaarvcrslag 1949 Centrale Directie Wederopbouw enVolkshuisvestingVolkshuisvesting ten PlattelandeDe wensen van plattelandsarbeiders met betrekkingtot de huisvestingVolkstuinenEnkole aspecten van het Rotterdarase Volkstuinwezen(artikel C. Kiippers)Vragen van KamerledenVragen van de heer Andriessen in verband met hetplan tot het bouwen van woningen in de gemeenteBussum (met antwoord van de heer In 't Veld, Minis-ter van Wederopbouw en Volkshuisvesting)WederopbouwVastgestelde WederopbouwplannenJaarverslag 1949 Centrale Directie Wederopbouw enVolkshuisvestingWelstandWelstandstoezicht Noord HollandWetgevingOntwerp-WederopbouwwetVoorlopige regeling inzake Nationaal Plan en streek-plannenEen knap stuk werk; Het rapport van de Staatscommis-sie Van den Bergh (artikel jhr M. ]. I. de Jonge vanEllemeet)Het rapport van de Staatscommissie herziening Wo-ningwetbla Jzijde31, 63, n10631, 16815, 31, 6378, 106, 121138, 153, 16963, 153121, 138, 15316931, 63, 106139, 16931, 63, 121139, 153, 16963, 13915, 78, 106121, 139, 15316915315, 31, 6478, 106, 121153, 16964141729168176269. 8110050150, 16670844361, 76150, 16661? 4343, 60, 91125, 137, 1416990In werking treden WederopbouwwetNieuwe erkende instellingen? (artikel S. J. Mock) ...Uitvoering van de WederopbouwwetPublicatie HuurwetWetsontwerp Huisvesting Gerepatrieerden 1950Nota inzake ontwerp-WoningwetDe voorstellen inzake de onteigening van de Staats-commissie voor de herziening van de Woningwet ...WoningbeheerSociaal woningbeheer, geschiedenis, ontwikkeling enperspectieven (artikel Mej. P. H. Hubregtse)WoningbehoefteDe grootte der woningbehoefte (artikel Prof. Dr IrH. G. van Beusekom)WoningbeleidVerslag ledenvergadering 19 Juni 1950 over enigeactuele vraagpunten van woningbeleidWoningbouwWoningbouw October 1949Vrije woningbouwWoningbouw in December 1949 en het gehele jaar 1949Woningbouw Januari 1950Woningbouw den HaagDe honderdduizendste woning (artikel H. v. d. W.)Woningbouw Februari 1950Woningbouw Maart 1950Woningbouwplannen met verminderde bijdrageWoningbouw UtrechtWoningbouw eerste kwartaal 1950Woningbouw April en Mei 1950Woningbouw Vrije SectorWoningbouw Juni 1950Goedgekeurde woningbouw verminderde bijdragenWoningwetbouw 1950Woningbouw Juli 1950Woningbouw ,,vrije sector"WoningbouwprogrammaBouwvolume voor verwoeste stadskernenWoningbouwprogramma 1950 den HaagVerdeling woningcontingent 1951WoningbouwcorporatiesInstelling Adviescommissie voor de toelating van Wo-ningbouwcorporaties ? WoningbouwprogrammaBouwplan 1951WoningdistributieDe invloed van de woningdistributie op het huurpeil(artikel Drs J. Barends)WoninghygieneHet 51e Gezondheidscongres over: ,,Het woonprobleemin zijn verband met de geestelijke volksgezondheid"(Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde)WoningmarktTelling van leegstaande woningen AmsterdamWoningpeilBussum en het woningpeil (artikel H. v. d. W.) ...Vragen van de heer Andriessen in verband met het plantot het bouwen van woningen in de gemeente Bussum(met antwoord van de heer In 't Veld, Minister vanWederopbouw en Volkshuisvesting)Nabetrachting over Bussum (artikel Ir C. de Cler)WoningpolitiekDe woningpolitiek in de branding (artikel H. v. d. W.)De woningpolitiek in Den Haag (artikel Dr Ir F.Bakker Schut)bladzijdc104112118150150157166813310014.144461617076917691104118119137137150150292916776137111536122431353794De lijnen van de woningpolitiek (artikel Drs H. v. d.Weijde)WoningtekortWoningtekort AmsterdamWoningtelling 1947Verspreiding van de bewoonde woningen en van hetwoningtekort op 31 Mei 1947 (artikel Ir L. H. 1. An-genot, met aantekening van het Centraal Bureau voorde Statistiek en de Rijksdienst voor het Nationale Plan)WoningtypeMeergezinshuizen en duplexwoningen OverijsselWoningverbeteringWoningverbetering Den HaagWoningwetbouwBeschikking van de Minister van Wederopbouw enVolkshuisvesting d.d. 15 Februari 1950 betreffendeverminderde bijdragen Woningwetbouw 1950?Circulaire van de Minister van Wederopbouw enVolkshuisvesting aan de gemeentebesturen d.d. 22 Fe-bruari 1950 betreffende woningbouw met verminderdeRijksbijdrageCirculaire van de Minister van Wederopbouw enVolkshuisvesting aan de Colleges van GedeputeerdeStaten d.d. 29 Maart 1950 betreffende verminderdebijdragen Woningwetbouw 1950Be.schikking Bijdragen Woningwetbouw 1950WoningwetwoningenCirculaire van de Minister van Wederopbouw enVolkshuisvesting aan de gemeentebesturen d.d. 30 No-vember 1950 betreffende verkoop van Woningwetwo-ningen, gebouwd met de verminderde bijdrageWoningprobleemHet 51e Nederlandse Congres voor Openbare Gezond-heidszorg over ,,Het woonprobleem in zijn verband metde geestelijke volksgezondheid" ,WoonruimteHuisvesting gerepatrieerdenWcxDnschepenPersbericht Ministerie van Wederopbouw en Volks-huisvesting ;WijkgedachteSociale wijkcentra AmsterdamZomerhuisjesZomerhuisjes DrentheII. Buitenlanda. AlgemeenBoekbesprekingKobenhavn -- fra Bispetid til Borgertid (Byplanmassigudvikling til 1840)CongressenEnkele losse opmerkingen naar aanleiding van het van5 t.m. 7 September 1949 te Neurenberg gehoudencongres van het ,,Deutscher Verband fiir Wohnungs-wesen, Stadtebau und Raumplanung" (artikel Mr J. F.Jansen)Het internationaal congres te Amsterdam 27 Augustus--2 September 1950 ,Congres in Berlijn van het Deutsche Verband fiirbladzijde162167432910547476811817014891, 1371191051371175, 105bladzijdeWohnungswesen, Stadtebau und Raumplanung op 6en 7 Mei 1950 105Het internationale congres te Amsterdam (artikel H.v.d. W.) , 114Het internationale congres te Amsterdam (artikeld. J. V. E.) 125HurenDe huurpoUtiek in Frankrijk (artikel Yves Salaun) 24LandbouwLandbouw en stadsuitbreiding (Engeland) 11OnderwijsAmerican attitudes to planning in training and prac-tice (Journal of the Town Planning Institute) 45PersonaliaVinck, Emile, Overlijden 151PublicatiesHet ,,Housing Manual 1949" (artikel Ir C. de Cler) 141StadsuitbreidingLandbouw en stadsuitbreiding (Engeland) 11StedebouwStedebouw in de Verenigde Staten 38Toward New Towns for America (Town PlanningReview) 65How should our Cities grow? (Town and CountryPlanning) , 140Stedebouwkundig beleid (V.S.) 151StreekplanPlanning activities in the New York Metropolitan Re-gion (Journal of the Town Planning Institute) 45TentoonstellingenDe tentoonstelling in de Zuiderkerk (artikel H.V. d. W.) 133Tijdschriften (Overzicht van)InternationaalFamilies dans le monde 31International Federation for Housing and Town Plan-ning, News Sheet , 15, 106, 121I.U.L.A. Bulletin 15, 64, 153Revue Internationale des Sciences administratives ... 169BelgieArchitecture, Urbanisme, Habitation 169De Gemeente, Urbs Nova 64, 78, 106153Huisvesting 31, 45, 6478, 106, 153CanadaLayout for Living , 106Urbanisme 121DenemarkenBygge Forum 31, 153, 169DuitslandBauen und Wohnen 15, 45, 6478, 106, 121139, 154, 169Bauliteratur 169Mitteilungen des deutschen Verbandes fiir Wohnungs-wesen, Stadtebau und Raumplanung 31, 64, 121Die Neue Stadt 139Raumforschung und Raumordnung 78Der Stadtetag 31, 107, 139EngelandBritish Housing and Planning ReviewThe Housing Centre BulletinInformation Bulletin of the Association for Planningand Regional ReconstructionJournal of the Royal Institute of British Architects ...Journal of the Town Planning InstitutePlanning OutlookSociety of Housing Managers Quarterly BulletinTown and Country PlanningTown Planning ReviewFinlandArkitcktenFrankrijkCentre national pour I'amelioration de I'habitation,Bulletin d'informationOeuvres et Maitres d'OeuvreTerres et PierresUrbanismeItalicUrbanisticaOostenrijkDer AufbauSpanjeQuadernos de ArquitecturaTurkijeArkitektVerenigde StatenThe American CityJournal of the American Institute of PlannersJournal of HousingPlanning and Civic CommentZwedenPlanZwitserlandL'HabitationPlanL'HabitationDas WohnenUitbreidingsplannenResume van hct plan in hoofdzaak van Oslo, 1950 ..WetgevingDe toepassing van de stedebouwwet (Engeland)De Zwecdsc Bouwwet (artikel Ir M. G. W. Schip-houwer)WoningbouwWoningbouw en woningpolitick (Engeland)Woningpolitiekbladzijde64, 107, 121139, 16979, 12115, 32, 4515, 32, 10712215, 32, 4579, 107, 12217032, 13979, 122, 15415, 32, 4564, 79, 107122, 140, 15417065, 107, 1221541532,15,1404612212232, 123, 14015,65,32,79,154,46140170Woningbouw en woningpolitiek (Engeland)A Review of Post-War Housing in South Shields(British Housing and Planning Review)14015, 17046, 79, 107140, 17032, 79, 15416, 46, 6579, 107, 123140, 17046, 79, 1704646, 65, 79107, 140, 15416. 47, 108:23, 15416, 12316, 47, 6579, 154, 1701091191464444, 76169bladzijdeb. Internationaal en volgens de landenInternationaalHet internationaal congres te Amsterdam 27 Augus-tus^2 September 1950Het Internationale congres te Amsterdam (artikel H.v.d. W.)Het internationale congres te Amsterdam (artikel d.J. V. E.)De tentoonstelling in de Zuiderkerk (artikel H. v.d. W.)BelgieOverlijden Emile VinckDuitslandEnkele losse opmerkingen naar aanleiding van het van5 t.m. 7 September 1949 te Neurenberg gehoudencongres van het ,,Deutscher Verband fiir Wohnungs-wesen, Stadtebau und Raumplanung" (artikel Mr J.F. Jansen)Congres in Berlijn van het Deutsche Verband fiirWohnungswesen, Stadtebau und Raumplanung op 6en 7 Mei 1950EngelandWoningbouw en woningpolitiekLandbouw en stadsuitbreidingDe toepassing van de stedebouwwetHet ,,Housing Manual 1949" (artikel Ir C. de Cler)A Review of Post-War Housing in South Shields(British Housing and Planning Review)FrankrijkDe huurpolitiek in Frankrijk (artikel Yves Salaun) ...NoorwegenResume van het plan in hoofdzaak van Oslo, 1950 ...ZwedenDe Zweedse Bouwwet (artikel Ir M. G. W. Schip-houwer)Verenigde StatenStedebouw .'American attitudes to planning in training and practice(Journal of the Town Planning Institute)Planning activities in the New York MetropolitanRegion (Journal of the Town Planning Institute) ...Toward New Towns for America (Town PlanningReview)How should our Cities grow? (Town and CountryPlanning)Stedebouwkundig beleidIII. Alphabetisch registerder schrijvers van artikelenAngenot, Ir L. H. J.Verspreiding van de bewoonde woningen en van hetwoningtekort op 31 Mei 1947Bakker Schut, Dr Ir F.De woningpolitiek in Den HaagDe Stadsontwikkeling te 's GravenhageBarends, Drs J.De invloed van de woningdistributie op het huurpeilBeusekom, Prof. Dr Ir H. G. vanDe grootte der woningbehoefteBijhouwer, Prof. Dr Ir J. T. P.Doelmatige vacantie-accommodatie, Publicatie No. 5Rijksdienst voor het Nationale Plan (boekbespreking)75, 1051141251331511110544, 7677119141169241091463845456514015143941571133123Cler, Ir C. deNabetrachting over BussumHet ..Housing Manual 1949"Cleyndert Azn., H.Antwoord op het artikel van Ir J. E. Willemsen overActieve recreatie in de openlucht, onder meer in ver-band met het Haagse structuurplanDieperink, Ir J.Planologie en agrarische ordeningFriedhoff, Ir G.Kobenhavn - fra Bispetid til Borgertid (Byplanmassigudvikling til 1840) (boekbespreking)Hemmes, A. H.De personele belasting i.v.m. huurverhoging bij in-woning e.dHendriks, Drs G.Vestigingstendensen van de Nederlandse Nijverheid,Deel I, Dr J. Winsemius (boekbespreking)Hofstee, Prof. Dr E. W.Economische ontwikkeling en bevolkingsverspreidingHovens Greve, H. J. A.Het 51e Nederlandse Congres voor Openbare Ge-zondheidszorg over ,,Het woonprobleem in zijn verbandmet de geestelijke volksgezondheid"Hubregtse, Mej. P. H.Sociaal woningbeheer, geschiedenis, ontwikkeling enperspectievenJansen, Mr J. F.Enkele losse opmerkingen naar aanleiding van het van5 t.m. 7 September 1949 te Neurenberg gehouden con-gres van het ,,Deutscher Verband fiir Wohnungswe-sen, Stadtebau und Raumplanung"Jonge van Ellemeet, Jhr M, J. I. deEen knap stuk werk: Het rapport van de Staatscom-missie Van den BerghHet Internationale Congres te AmsterdamKesteren, A. vanHet ontwerp-Huurwetbladzijde135141114163757914881116912523Kiippers, C.Enkele aspecten van het Rotterdamse VolkstuinwezenMook, S. J.Nieuwe erkende instellingen?Paassen, Drs J. C. vanEnkele opmerkingen naar aanleiding van de 3de publi-catie van de Rijksdienst voor het Nationale Plan; ,,Deverspreiding van de bevolking in Nederland" (1949)(Boekbespreking)Rikkert, A. J. A.Het ontwerp-Huurwet ,Salaun, YvesDe huurpolitiek in FrankrijkSchiphouwer, Ir M. G. W.De Zweedse BouwwetTalsma, }. J.Het dempen van dorpsvaarten en havensWeyde, Drs H. van derOnderschrift bij artikel Ir H. B. J. Witte: De nalevingvan de stedebouwkundige plannenBussum en het woningpeilDe woningpolitiek in de brandingStedebouw in de Verenigde StatenDr Ir P. Verhagen Lzn.. OverlijdenDe honderdduizendste woningHet internationaal congres te Amsterdam 27 Augustus--2 September 1950Het internationale congres te AmsterdamDe tentoonstelling in de ZuiderkerkDe lijnen van de woningpolitiekWillemsen, Ir J. E.Actieve recreatie in de openlucht, onder meer in ver-band met het Haagse structuurplan, met antwoord vanH. Cleyndert AznWitte, Ir H. B. J.De naleving van de stedebouwkundige plannenStedebouw en volkshuisvesting in Bergen op Zoomna de tweede wereldoorlogZuiderhoek, D.Het Kernplan en de schets voor het totale Uitbrei-dingsplan van Amersfoortbladzijde841122324146122?37384970751141331621)41250lOe Jaargang 1950De WoningbouwverenigingL|itgave van de Nationale Wonin^raad, Al^emene Bond van WoningbouwverenigingenINHOUD1. Near de onderwerpenAanbestedingenMededeling aanbesteding, circulaireIs er weer opzet in het spel?, redactieIAnnuiteitenMaatregelen in verband met de late betaling van bij-dragen en van annuiteiten, circulaireArchitecten-honorariumBekendmaking no. 1 dd. 3 Januari 1951 van de Inter-pretatie-coramissiel voor de V.R.T. '49BesteksbepalingenBesteksbepalingen ten aanzien van Fabrieksmerken,circulaireBouwkostenVerlaging M'^-prijs, persberichtWederom verlaging M^-prijs, persberichtBouwmaterialenBesteksbepalingen ten aanzien van fabrieksmerken,circulaireReuring van Bouwmaterialen, circulaireNwaliteit stalen ramen en deurenBouwplannenBouwplan 1951 en toelichting op de voornaamste pun-ten daarvan, circulaireBouwvergunningGoedkeuringsbeleid in 1951, persberichtVerlenging bouwstop, persberichtB.S.B.-regelingTjjepassing B.S.B.-regeling, redactieBijeenkomstenBuitengewone ledenvergaderingProvincale afdeling NoordhollandVergadering D.B. en Algemeen BestuurLedenvergadering ,Congres-1950Verslag van het Congres-1950 te ArnhemProvinciale afdeling OverijsselProvinciale afdeling Noord-BrabantHet congres en de tentoonstelling van de InternationalFederation of Housing and Town PlanningProvinciale afdeling ZeelandProvinciale afdeling FrieslandCircuiairesMededeling betreffende reductie-factorenMededeling aanbesteding ...,StucadoorswerkenOntwerp-HuurwetBesteksbepalingen ten aanzien van fabrieksmerken ...bladzijde3340471384324334364138127140140124113333, 863740, 8671, 108931261262433363643Financiele afwikkeling van WoningwetbouwKeuring van bouwmaterialenBouwplan 1951 en toelichting op de voornaamste pun-ten daarvanDuplexwoningenBezichtiging van duplexwoningen, door C. LammersMoeilijkheden te Alblasserdam, redactieFinanciering WoningwetbouwRichtlijnen woningbouw met verminderde rijksbijdrage,persberichtFinanciele afwikkeling van woningwetbouw, circulaireGezondheidscongres51e Gezondheidscongres te Rotterdam, redactieHuisvesting van bejaardenDe huisvesting van bejaarden, redactieComplex voor huisvesting van bejaarden te Breda,door L. van ThoorHuisvesting van bejaarden in Arnhem, redactieUitgave van een brochure, redactieHuurcorrectieHuurcorrectie bij woningbouwverenigingen te Zeist,redactieHuurprijsDe invloed van rente en afschrijving op de hoogte derhuren van woningwetwoningen in verband met de loop-tijd der leningen, door Tj. KingmaHuurverhogingToelaatbare vrijwillige bijdragen of strafbare huur-verhoging, redactieToelaatbare vrijwillige bijdragen of strafbare huur-verhoging, door Mr F. J. J. M. BoelensHuurverhoging van met Rijkssteun gebouwde wonin-gen, circulaireHuurwetOntwerp-Huurwet, circulaireDe nieuwe Huurwet, door ]. BommerDe toepassing van de Huurwet en de gevolgendaarvan, redactie ,Industrie ' Woningbouw door industrieelen, redactieJubilea30-Jarig bestaan van de Woningbouwvereniging ,,DeGoede Woning" te Lexmond ,30-Jarig bestaan van de R.K. Woningbouwvereniging,,St. Laurentius" te BredaKeuken-kamersysteemDe ideale woning, door P. v. Noorden ...-De ideale woning, door Ir C. de Clerbladzijde4465127901033544100, 126272943433318263813936117132104202870, 12398bladzijdeLedental Nationale WoningraadOpgaven van nieuwe leden 20, 32, 6286, 124, 138Leningen bouw- en grondvoorschottenDraagt elkanders lasten, redactie 62De rente van leningen voor woningbouwcorporaties,redactie 90, 100; - \ , . MontagebouwDe montage-woningbouw op de weegschaal, redactie ... 15Montagebouw, persbericht 140Nederlandse Woningraad ; -Een onvriendelijke bejegening, redactie 60Het verslag van de Staatscommissie-Van den Bergh,redactie 65NoodwoningenZuinigheid, die de wijsheid/ bedriegt, redactie 31t . , . ' Omzetbelasting)Moeilijkheden met omzetbelasting, redactie 59, 102OnderhoudOnderhoudswerk te Doornspijk, redactie 33Achterstallig onderhoud, redactie ' 119OnderhoudsnormenDe toepassing van de huurwet en de gevolgen daar- ,van, redactie 132PersberichtenVerlaging M3-prijs 24Woningbouw in December 1949 en het gehele jaar1949 24Wederom verlaging MS-prijs 33Richtlijnen woningbouw met verminderde rijksbijdrage 35Ondeugdelijke woningbouw 35Wonngbouw in Januari 1950 35Woningbouw in Februari 1950 44Woningbouw in Maart 1950 64Woningbouw in Mei 1950 , 92Woningbouw in Juni en Juli 1950 104Woningbouw in Augustus en September 1950 128Montagebouw, 140Woningbouw October 1950 140Goedkeuringsbeleid 140Verlenging bouwstop 140Personalia *Rugge, E. In memoriam 21Lak, P. In memoriam 124Hogenweg, J. A. In meinoriam 133Prijsvraag , -De Ideale Woning, redactie .-.. 133Rechtspraak -Uitspraak door de rechter betreffende het houden vanduiven in een woning 30Toelaatbare vrijwillige bijdragen of strafbare huurver-hoging, door Mr F. ]. ], M. Boelens 38ReductiecijfersMededeling betreffende reductiefactoren, circulaire ... 24ReservevormingBijdrage woningbouwcorporaties; naschrift door M. J.G. A. Haringman 18Deelneming van woningbouwcorporaties in de gemeen-telijke storting voor het vormen van een reserve,circulaire 48Draagt elkanders lasten, redactie 62De rente van leningen voor woningbouwcorporaties,redacUe 90, 100RisicoregelingCorrectie-factor, redactieStagnatie bij de bouwRisico-verrekening in WieringenSchilderwerkVersnijding van verfstoffen, redactieWerkspreid'ng voor schilders en stucadoors,berichtbladzijde4344/45104pers-SecretariaatBenoeming secretarisBesprekingen in het landStucadoorswerkenBesparing op stucadoorswerk, circulaireWerkspreiding voor schilders en stucadoors, persberichtSysteembouwWelschen-woningen te Gouda, door G. J. Bos2361120, 32, 4263, 86, 1021243636Technische adviezenAdvies bij technische problemenToelating woningbouwcorporatiesAdviescommissie toelating ingevolge de WoningwetTuinenOpen voortuinen, door D. KlayVolkshuisvesting -De rol van de woningbouwverenigingen bij de volks-huisvesting, door J. BommerWarmwatervoorzieningGasgeysers, door N. Th. TimmanBezoek aan Nijmegen, redactieExp'.oitatie moeilijkheden, redactieCentrale voorzieningen in de woningbouw, redactie ...WoningbouwResolutie in de woningbouw?, redactieSysteembouw, door G. ]. BosWerkelijke en verwachte bouw van woningen 1921-1965Oproep inzake goedkope woningbouw, redactieWoningbouw in 1949, persberichtGoedkope woningbouw, redactieOndeugdelijke woningbouw, persberichtWoningbouw in Januari 1950, persberichtDe volkshuisvesting op het slappe koord, door Tj.Kingma ? ? ?Woningbouw in Februari 1950, persberichtDe Haagse Nieuwbouw, door Ir H. J, DixWoningbouw in Maart 1950, persberichtDuplexwoningen, door C. Lammers i...Woningbouw in Mei 1950, persberichtWoningbouw in Juni en Juh 1950, persberichtCentrale voorzieningen in de Woningbouw, redactieHet aandeel van de woningbouwverenigingen en degemeenten in de toekomstige ontwikkeling van de wo-ningbouw, door W. ScheerensWoningbouw te Zandvoort, door W. M. Bosman ...Woningbouw in Augustus en September 1950, pers-berichtWoningbouw in October 1950, persberichtWoningbouwpolitiekDe Volkshuisvesting in de Tweede Kamer, redactieBundeUng van krachten, redactieDe omvang van de toekomstige woningbouw en deinvloed op de leniging van de woningnood, door DrIr Z. IJ. v.d. MeerBeter ten halve gekeerd , redactieWoningbouwproductieWoningtekort en toekomstige productie, redactie ..Productie bouwnijverheid voor en na de oorlog1024331944063881051. 1338172432, 126, 12935354144496490921041051111201281405, 1352578131912WoningbouwvolumenVcrdeeld over de gemeenten in 1950Wat zullen we in 1951 bouwen?, redactieWoningvoorzieningDe sociale woningtechnische en stedebouwkundigevoorziening van de toekomstige woningbouw, doorIr W. van TijenWoningwetHet verslag van de Staatscommissie Van den Berghtot herziening van de Woningwet, redactieWoonruimtePositie, taak en verantwoordelijkheid van onze woning-bouwcorporaties bij de toewijzing van woonruimte, doorTj. KingmaZegelrechtZegelrechtverplichtingen bij huurreglementenII. Naar de plaatsenAlblassardamDuplexwoningenAmsterdamCongres en tentoonstelling van de International Federa-tion of Housing and Town PlanningArnhemW.St. ,,Huis en Haard"Congres-1950AsperenW^.b.v. ,,Ons Ideaal"BafloW.St. ,,Baflo"BarsingerhornW.b.v. ,,Beter Wonen"Bergen N.H.W.b.v. ,,De Roomse Actie",,Woningbouwvereniging"BeverwijkWoningbouw in de gemeenteGemeentelijk WoningbedrijfBloemendaalW.b.v. ,,BloemendaaI-Noord",,Christelijke Woningbouwvereniging"BredaR.K. W.b.v. ,,St. Laurentius"Capelle a.d. IJsselGemeentelijke Woningstichting; ;...DoornspijkW.b.v. ,,De Betere Woning"EnschedeWoningbouw in de gemeenteEpeBouw-activiteit in de gemeenteGeldermalsenOprichting plaatselijk en/of streekbureauDe GemeenteGietenGemeentelijk Woningbedrijfbiadzijde22118816512291103934340, 86861241386363104124313228, 2986331261032113863GoesExpcrimentele bouwplannenGorinchemW.b.v. ,,Beter Wonen"GoudaWelschen-woningen's-GravenhageDe Haagse Nieuwbouw's-Gravenzande 'Gemeentelijk WoningbedrijfHaarlemHet inschakelen van woningbouwverenigingen bij debouwplannenW.St. ,,Ons Belang"HagesteinW.b.v. ,,Algemeen Belang"Den HamW.st. der GemeenteHarenkarspelW.b.v. ,,Ons Belang"HeerhugowaardW.b.v. ,,Heerhugowaardsbelang"HeinoOprichting woningbouwverenigingW.b.v. ,,Heino"HelmondW.b.v. ,,Algemeen Belang"HengeloW.b.v. ,,Ons Belang"HillegomBouw van DuplexwoningenKatwijkExperimentele bouwplannenDe GemeenteLandsmeerW.b.v. ,,Volkshuisvesting"LeeuwardenGemeentelijk WoningbedrijfLeidenExperimentele bouwplannenOnderhoud in eigen beheerReservevorming gemeenteLeidschendamStichting Gemeentelijk WoningbeheerLexmondW.b.v. ,,De Goede Woning"LochemBouwver. ,,Lochem"MuidenW.b.v. ,,Muiderberg"NieuwkoopW.b.v. ,,Nieuwkoop-Noorden"Nieuw-LekkerlandWoningbouw door industrieelenNoordbroekSt. ,,Departementale Woningbouw Noordbroek"biadzijde631383496342902063321382012412412690631242132636310213820338620104124OldekerkGemeentelijke WoningstichtingReeuwijk,,Prot. Woningbouwvereniging"RhedenSt. ,,Gemeentelijk Woningbeheer"Rotterdam,,Algemene Woningbouwvereniging"Oprichting w.b.v.< ,,Rotterdam-Zuid"W.b.v. ,,Onze Woongemeenschap" ..RijnsburgBouw van DuplexwoningenSappemeerW.St. ,,Sappemeer"SocstW.b.v. ,,Goed Wonen"TerneuzenW.b.v. ..Werkmansbelang"TielW.b.v. ,,Tiel"TilburgExperimentele bouwplannenUbbergenOndeugdelijke woningbouwVelsenW.St. ,,Velsen"Vlaardingen,,Patrimonium's Woningen"Experimentele bouwplannenVlagtweddeW.b.v. ,,Zelf Help"VriezenveenW.St. ,,Sibculo en Omstreken"WeddeSt. ,,Wedder Woningbouw"WieringenW.b.v. ,,Beter Wonen"ZandvoortWoningbouw te ZandvoortZeistHuurcorrectieIII. Naar de schrijversBoelens, Mr F. J. J. M.Toelaatbare vrijwillige bijdragen of strafbare huurver-hogingBommer, J.De rol van de woningbouwverenigingen bij de volks-huisvestingDe nieuwe HuurwetBos, G. J.Welschen-woningen te GoudaBosman, W. M. B.Woningbouw te Zandvoortbladzijde13820. 211246363124901021244226, 3863, 883510430631381242010412033Cler, Ir C. deDe Ideale Woningbladzijde983694117Dix, Ir H. J.De Haagse NieuwbouwHaringman, M. J. G. A.Bijdrage woningbouwcorporaties; naschriftInterpretatiecommissieBekendmaking no. 1 dd. 3 Januari 1951 van deInterpretatiecommissie voor de V.R.T. '49Kingma, Tj.De invloed van rente en afschrijving op de hoogteder huren van woningwetwoningen in verband met delooptijd der leningenDe volkshuisvesting op het slappe koordPositie, taak en verantwoordelijkheid van onze woning-bouwcorporaties bij de toewijzing van woonruimte ...Klay, D.Open voortuinenLammers, C.Bezichtiging van DuplexwoningenMeer, Dr Ir Z. IJ. v. d.De omvang van de toekomstige woningbouw en de in-vloed op de leniging van de woningnoodNoorden, P. v.De ideale woning120RedactieRevolutie in de woningbouw?De volkshuisvesting in de Tweede KamerWoningtekort en toekomstige productieDe montage-woningbouw op de weegschaalOproep inzake ,,goedkope woningbouw"Bundeling van krachtenToelaatbare vrijwillige bijdragen of strafbare huur-verhogingHuisvesting van bejaardenNoodwoningen; zuinigheid, die de wijsheid bedriegt ...Is er weer opzet in het spel? ,Een onvriendelijke bejegeningDraagt elkanders lastenHet verslag van de Staatscommissie-van den Bergh ...Moeilijkheden met omzetbelastingHet congres en de tentoonstelling van de InternationalFederation of Housing and Town PlanningDe rente van leningen van woningbouwcorporaties ...Centrale voorzieningen in de woningbouwWat zullen We in 1951 bouwen?Achterstallig onderhoudDe goedkope woningbouwBeter ten halve gekeerdDe toepassing van de huurwet en de gevolgen daarvanDe ideale woningScheerens. W.Het aandeel van de woningbouwverenigingen en de ge-meenten in de toekomstige ontwikkeling van de wo-ningbouwSpek, J.Versnijding van verfstoffenThoor, L. vanComplex voor huisvesting van bejaarden te BredaTimman, N. Th.Gasgeysers491813818411223190781231, 135, 13591517252627314060626559, 10293100105118119129131132133111Tijen, Ir W. vanDe sociale, woningtechnische en stedebouwkundigevoorziening van de toekomstige woningbouw294081,,In het December-nummer van ,,De Woningbouw-vereniging" worden opgenomen verslagen van enbeschouwingen over zeer recente gebeurtenissen. Inverband hiermede kan bedoeld nummer niet tegelijkmet het ,,Tijdschrift van V. en S." worden verzonden.De lezers zullen het dus bij afzonderlijke bestelHng ont-vangen".Orgaan van het Nederlands Instituut voor Vollcshuis-vesting en Stedebouw en van de Nationale Woningraad,waarin opgenomen de mededelingen van de Rijksdienslvoor het Nationale Plan, en tevens gewijd aan deWederopbouwDecember 1950 SU Jaargang no. 12TELEFOON Noord Scharwoude K 2260^io'OH:::^ 444f^r EECENOUD KARSPELOPGERICHT 1805..EZO KEUKENS"A annemersbedrijfDIRK VERSTOEPGroof Hertoglnnelaan 39's-Gr?v?nhag?Telefoon 392887Ultvoerlng vanBouw- anWatarbeuwkundig* W*rk*nGRANITOH. J. POSTMAHoofdweg 66AMSTERDAMTelefoon 82745Specialiteit in gepolijst kunstgranietenaanrechtbladen, gootstenen enz. engranito vloeren.Leverancier o.a. van de SpoorwegenAMSTERDAMSE R. 1".LLUiKEN lABRIEKRolluiken -- Rolhekken -- Schuifhekken -- MarkiezenZonschermen -- Veerro'.schermen -- BaltexWilhelminastraat 118 -- Amsterdam -- Telefoon 85798EEN NIEUW PRODUCTAtmota-motHteenEen buitengewone isolatiesteen voorgewone prijs.Licht in gewicht. - Onbrandbaar.Vraagt Uw handelaar om iniichtingen.Fabrikante N.V. ATMOTA i.o.Rigakade8-12, AMSTERDAM C. Tel. 44819-44879^S^,,STANDGUNS15wint twant kwaliteitwint 't altijdSCHAAP S BORGMAN, VERFFABRIKANTEM, AMSTERDAMW.OVERHEAD DOORSOVER THE TOP DOORS (KANTELDEUREN)en aile andere systemen garagedeurenJ. G a STROBANDNieuwe TeertuiDen 22-23 -- AMSTERDAM-C. -- Telefoon 47139fhVoor de Rljksdienst voor het Nationale Plan wordengevraagd:WETENSCHAPPELIJK MEDEWERKERSvoor de Afdeling Sociaal-Economisch onderzoek.Vereist: Sociaal-economische opleiding met een bredebelangstelling en zo mogelijk ervaring op het gebiedvan sociaal-economisch onderzoek. Ook bouwkun-dige- of landbouwkundige ingenieurs, die specialestudie op dit gebied hebben gemaakt (Delft -- Prof.V. Lohuijzen, Wageningen -- Prof. Hofstee) kunnenin aanmerking komen.SoUicitaties onder motto D/RNP.-41, te richten tot deCENTRALE PERSONEELSDIENSTBINNENHOF 4 TE 's-GRAVENHAGE.Tijdschrift voorVolkshuisvesting enDecember 195031e Jaarganj - No. 12MaandbladStedebouT^Orgaan van het Nederlands Instituut voor Volkshuisvesting en Stedebouw en de NationaleWoningraad, Algemene Bond van Woningbouwverenigingen, waarin opgenomen de mede-delingen van de Rijksdienst voor het Nationale Plan, en tevens gewijd aan de WederopbouwRedactic! Mr. H. W. Bloemers, J. Bommer, Ir. H. M. Buskens, ]hr. M. J. I. de Jonge van Ellemeet, B. Merkelbach,Ir. L. S. P. Scheffer, Ir. P. Bakker Schut, Mr. J. Vink, Drs. H. van der WeijdeAdres voor Redactie en Abonnemenlten: Lange Voorhout 19, 's Gravenhage, Telefoon 184225I Advertcnties: Keizersgracht 188, Amsterdam-C, Postgiro nummer 113028, Telefoon 49128 ('s avonds; Haarlem, Orion-weg 119, Telefoon K 2500 25560)Officiele mededelingenNederlands InstituutUitreiking Hudig-medailleDe vergadering, waarin het bestuur van de Mr D. Hudig-stichting de beide medailles, toegekend aan de Heren Ir L. S.P. Scheffer en Ir W. van Tijen heeft uitgereikt, is op 13December 1.1. in de aula van het Gemeente-Museum te DenHaag gehouden.De uitreiking geschiedde door de waarnemend Voorzitter vande Mr D. Hudig-stichting, de Heer Jhr M. J. I. de Jonge vanEllemeet, wegens verblijf van de Voorzitter, de Heer Mr M.J. A. Moltzer, in het buitenland.Wij hopen in het volgend nummer een uitvoerig verslag vande vergadering op te nemen.Na afloop van deze plechtigheid hield de Heer Mr J. Vinkeen lezing over: Enkele aspecten van het huidige werk vande Rijksdienst voor het Nationale Plan.Nota inzake ontwerp-WoningwetHet bestuur van het Instituut heeft in een vergadering hetontwerp-Woningwet van de Staatscommissie voor de her-ziening van deze wet besproken, op de grondslag van eenontwerp-nota, die door het dagelijks bestuur na een hearing,waaraan deskundigen van uiteenlopende richting haddendeelgenomen, was opgesteld.De definitieve nota is op 13 November door het bestuuraan de Minister van Wederopbouw en Volkshuisvesting toe-gezonden.Het ontwerp-Ruimtewet en de voorstellen tot herziening vande Onteigeningswet zijn, zoals wij reeds berichtten, door deStedebouwkundige Raad in studie genomen. Deze Raad heeftzijn bevindingen in een tweetal nota's neergelegd, die thansin handen van het bestuur zijn.Het is de bedoeling deze stukken achtereenvolgens in hetTijdschrift op te nemen.Rijksdienst voor het Nationale PlanOntwikkeling in het Westen des landsIn het kader van het onderzoek ,.Westen des lands", ver-meld in het Juli/Augustus-nummer van het ,,Tijdschrift voorVolkshuisvesting en Stedebouw" heeft een, door de VasteCommissie in overleg met de provinciale en gemeentebesturensamengestelde technische werkgroep, bestaande uit vertegen-woordigers van provinciale en gemeentelijke diensten en vande Rijksdienst voor het Nationale Plan, haar werkzaamhedenop 27 November 1950 aangevangen.Deze werkgroep zal het voorbereidend onderzoek verrichtenen in de eerste plaats een werkprogramma aanbieden aan dez.g. Werkcommissie, bestaande uit vertegenwoordigers vande provinciale en gemeentebesturen, de Voorzitter, de Secre-taris en enige leden van de Vaste Commissie, n.l. de ver-tegenwoordigers van Ministeries, die belangen behartigen,welke in de eerste plaats bij de onderhavige vraagstukken zijnbetrokken. Het ligt in de bedoeling, dat de Werkcommissie,die met name ook de bestuurlijke zijde der problemen zalbezien en die geregeld zal worden bijgestaan door de Tech-nische Werkgroep, te zijner tijd de nodige voorstellen aan deVaste Commissie zal doen.Besluitvan de Minister van Wederopbouw en VolkshuisvestingOp grond van artikel 29, derde lid van de wet van 28 Sep-tember 1950, houdende voorlopige regeling inzake het Natio-nale Plan en Streekplannen werd door de Minister vanWederopbouw en Volkshuisvesting het volgende bezwaargemaakt;d.d. 6 November 1950, Nr. 65 betreffende de voorgenomenbouw van een woning in de gemeente Ambt-Ommen.Hiertegen is bezwaar gemaakt wegens strijd met het in voor-bereiding zijnde ontwerp voor een nationaal plan.De Stadsontwikkeling te 's Gravenhagedoor Dr Ir F. Bakker SchutIn mijn artikel over de woningpolitiek te 's Gravenhage (Juh-Augustus-nummer van dit Tijdschrift) kondigde ik een tweedeartikel aan over de woningpolitiek tegen de achtergrond van destadsontwikkeling.In zekere zin kon het vorige artikel een juichkreet over hetreeds bereikte heten. Dit artikel heeft daarentegen het karaktervan een noodkreet over het onbereikbare. Een wedloop methindernissen noemde ik de stadsontwikkeling.Een relaas van deze hindernissen zou voor derden niet erg be-langwekkend zijn, ware het niet, dat vele van deze hindernis-sen naar mijn menlng min of meer symptomatisch zijn voor demoeilijkheden die de stedebouwers tegenwoordig alien onder-vinden en die uit dien hoofde een nadere bespreking ver-dienen. Vandaar dit artikel, dat niet beoogt een overzicht vande Haagse stadsuitbreiding te geven -- dit zou meer op de wegvan de Heer Dudok liggen -- maar dat slechts beoogt, de hier- 157Artikelenmede samenhangende organisatorische kwesties te belichten enenkele actuele problemen, die met de woningvoorziening sa-menhangen, aan te snijden. Vandaar, dat de verluchting vandit artikel tot enkele prentjes beperkt blijft.Organisatorische ProblemenIn het Amerikaanse prae-advies over de ,,Implementation ofplanning measures" voor het Amsterdamse congres werden be-hartigenswaardige dingen gezegd over de wijze, waarop destedebouwkundige visie tot in de top van het gemeentelijke ap-paraat dient door te werken en over de moeilijkheid voor eenstedebouwkundige om naast zijn scheppende, ontwerpendetaak, voldoende aandacht te wijden aan de juiste uitvoeringder plannen, die door velerlei soort conferenties en briefwisse-ling een volledige dagtaak vordert. Naar ik meen, is dezemoeilijkheid in Den Haag op bizonder gelukkige wijze op-gelost als gevolg van twee omstandigheden. In de eersteplaats bestaat hier een doelmatige arbeidsverdeling tussen destedebouwkundig-adviseur der gemeente, die de plannen ont^werpt (in nauwe samenwerking met de dienst voor Stadsont-wikkeling, die de verantwoordelijkheid voor de survey draagt)en de Hoofddirecteur van de dienst voor Stadsontwikkeling(en Wederopbouw), die zorg draagt, dat de ontwikkeling dergemeente conform de plannen plaats vindt (omgekeerd innauwe samenwerking met de stedebouwkundig-adviseur). Nietalleen is deze arbeidsverdeling van belang, omdat in een grotegemeente beide taken tezamen de krachten van een mens teboven gaan, maar bovendien eisen de beide taken een zo ver-schi lende instelling, werkwijze en zulke verschillende capaci-teiten, dat deze zelden in een mens verenigd zijn.Uiteraard is een dergelijke werkverdeling slechts mogelijk,indien de beide betrokkenen goed kunnen samenwerken, het-geen bij de Heer Dudok en mij gelukkig niets te wensenoverlaat. De tweede omstandigheid, welke ik uit organisato-risch oogpunt gelukkig acht, is het feit, dat Wederopbouw,Woningdienst en Grondbedrijf gekoppeld zijn door eenHoofddirecteur, die aan de Stadsontwikkeling -- als sleutel-positie voor de grote lijn -- rechtstreeks leiding geeft. Mijnsinziens is de tijd, waarin men steeds meer overging tot hetafsplitsen van technische takken van dienst zonder als tegen-wicht te zorgen voor een coordinerende functionaris, voor goedvoorbij, en begint allerwege het besef op te komen, dat hetniet alleen ter voorkoming van een onderling afwijkend be-leid en van conflicten tussen de verschillende technische ge-meentediensten van groot belang is voor coordinatie zorg tedragen ^ een wethouder kan deze nooit in voldoende mateverzorgen -- maar ook dat de hoofdtaak van deze functiona-ris ligt op het gebied van de Stadsontwikkeling als synthe-tische werkzaamheid. Na elkander zijn Rotterdam, Den Haagen Nijmegen (in verschillende vorm) deze weg opgegaan.De vraag kan rijzen of door commissoriale arbeid niet vol-doende in deze coordinatie kan worden voorzien. En hier moetik reeds aanstond een opmerking maken, waarop ik -- in an-der verband -- nog zal terugkomen, namelijk dat commisso-riale arbeid zeer geschikt is als vorm van overleg, controleen besluitvorming, maar dat deze ten enenmale ongeschikt isvoor het geven van leiding en het bewerkstelligen van eensynthese in creatieve arbeid. Een commissie houdt er even-veel meningen op na als zij leden telt, maar heeft nimmer alszodanig een visie.Het is m.i. momenteel een der grootste gevaren, die de de-mocratie bedreigen, dat deze geneigd is de commissie in deplaats te stellen van het individu en daarmede het compromistot de hoogste wijsheid te verheffen.Te goed weten wij alien uit ervaring wat de gevaren zijn vanhet ,,leidersbeginsel" in de bestuursorganen. Maar laten wijoppassen, dat wij als reactie het beginsel van de collectieveverantwoordelijkheid niet toepassen op plaatsen, waar ditleidt tot verkruimeling van visie en tot eindeloze stagnatie.Zijn deze gevaren op gemeentelijk niveau in het algemeenloo niet groot, omdat hier de hoofden van gemeentelijke dienstenrechtstreeks aan het bestuurscollege verantwoordelijk zijn ende commissoriale arbeid slechts dient tot gedachtenuitwisse-ling en voorlichting en om zo mogelijk tot een gemeenschap-pelijke gedragslijn te komen, geheel anders ligt dit op hetprovinciale niveau, waar op het gebied van de ruimtelijke or-dening het commissoriale overleg de arbeid der diensten do-mineert en de commissies niet alleen rechtstreeks aan Gede-puteerde Staten adviseren, maar ook met de gemeentebestu-ren corresponderen.Wanneer een gemeentelijk plan na bestudering door de pro-vinciale planologische dienst achtereenvo.gens een commissievoor de uitbreidingsplannen, een agrarische commissie, eencommissie voor de recreatie, een streekplancommissie en somsnog meer commissies moet passeren, dan is het duidelijk, dathet ook met de beste wil ter wereld niet mogelijk is het planaf te doen binnen een redelijke termijn. Aangezien de cyclus:uitbreidingsplan-onteigening-bouwrijp maken van de grond-woningbouw een onverbrekelijk geheel vormt en elke stagna-tie in een der voorstadia resulteert in een stagnatie van dewoningbouw, heeft deze uitvoerige commissoriale behandelingfata.e gevolgen.Men begrijpe mij goed. Ik maak hier niemand een verwijt.Want indien iemand hier een verwijt zou moeten treffen, danware dat de schrijver, die in een vorig bestaan actief tot hetin leven roepen van al deze commissies (voor zover nog nietaanwezig) heeft medegewerkt. Ik constateer slechts een gangvan zaken, die m.i. dringend wijziging behoeft.Voor ik tot de specifieke Haagse moeilijkheden overga, nogeen enkel woord over de taak van rijk, provincie en gemeentein deze zaken. Enerzijds hoort men steeds de klacht, dat deprovincie zich bij de goedkeuring der uitbreidingsplannen be-moeit met detailzaken, die haar niet aangaan; andererzijdsklaagt men, dat de gemeenten niet voldoende oog hebben voorde hogere (streek-, provinciale en lands-) bclangen en onvol-doende neiging vertonen zich daarnaar te voegen. Beideklachten zijn m.i. ten dele juist en ten dele onjuist.Wat de provinciale positie betreft, vergeet men wel eens, datde provincie niet alleen verantwoordelijk is voor de verzor-ging der provinciale- en streekbelangen, maar dat Gedepu-teerde Staten bij de goedkeuring der plannen ook hebben tewaken voor het algemeen stedebouwkundig peil der plannen,hetgeen wel degelijk in detailopmerkingen tot uitdrukking kankomen. Andererzijds mag men zich van provinciale zijdewel eens afvragen of, indien -- met name bij de grote stad --een alleszins bevoegd ontwerper aan het woord is, het welzo zeker is, dat de provinciale deskundige op een hoger niveaustaat dan de stedelijke deskundige en of men in dat geval nietgoed doet het plan integraal te aanvaarden, tenzij zich daar-tegen gewichtige redenen, ontleend aan provinciaal of streek-belang, verzetten. Een technische bevoogding heeft immers ineen dergelijk geval niet alleen geen zin, doch kan tot dena-turatie leiden van een plan, dat uit een grootse visie is ge-boren.Andererzijds moet ik erkennen, dat men in technische gemeen-tekring niet steeds voldoende doordrongen is van de noodzaakom door samenwerking met rijk en provincie ook de hogerebelangen zoveel mogelijk te dienen. Hier worden al te spoe-dig tegenstellingen geconstrueerd, ook in gevallen, waar zulksniet noodzakelijk is. Samenwerking dient hier te treden in deplaats van bevoogding enerzijds en in de plaats van een lozekreet om autonomie andererzijds.Thans de Haagse Kwesties.Planning en voortgangcontroleIn 1949 werd door de gemeenteraad een crediet gevoteerdvoor het instellen van een apparaat voor planning en voort-gangscontrole bij de gemeentelijke dienst voor Wederopbouwen Stadsontwikkeling, waarbij Ir E. Hijmans als adviseur op-trad.Het zou mij te ver voeren hier een uitvoerige uiteenzetting tegeven van de gevolgde werkwijze, doch vermeld zij slechts,dat aan de hand van kaartsysteem en planborden op elk mo-ment een volledig overzicht kan worden verkregen van destand van zaken in elk van de in ontwikkeling zijnde stads-wijken (met name van de stadia van uitbreidingsp'annen, ont-eigening, straataanleg en woningbouw) en dat hierdoor bo-vendien automatisch de nodige statistische gegevens betref-fende de na-oorlogse woningbouw beschikbaar komen.Als grondslag voor de planborden is genomen een tienjarigschema voor het bouwrijp maken van terreinen (afgestemd opeen zoveel mogelijk constante bezetting der gemeentediensten).Uit de plandata voor het bouwrijp maken volgen door terug-rekening de plandata voor de uitbreidingsplannen en voor deonteigening. Dagelijks ondervinden wij de grote voordelen vaneen dergelijke planning, die alleen door nauwe samenwerkingtussen de verschillende gemeentediensten tot stand kan wor-den gebracht.Natuurlijk doet zich herhaaldelijk de noodzakelijkheid van wij-ziging der planning voor, doch het werken met de planbordendoordringt de medewerkers van het allesbeheersende van defactor ,,tijd". Zo belangrijk is deze (althans in de eerstkomen-de jaren) dat zij wel eens dwingt tot het genoegen nemenmet plannen, die niet in alien dele of niet meer aan eigenwensen voldoen. Maar een officiele wijziging van een uitbrei-dingsplan kost veel tijd en nog meer tijd kost het volhoudenvan een eigen gemeentelijk standpunt tegen dat van de pro-vinciale commissie van advies voor de uitbreidingsplannen, in-dien het geschil tot bij de Kroon moet worden uitgevochten.Tijdnood kan dus leiden tot het genoegen nemen met onvol-doende plannen of tot het zwichten voor niet redelijk geachteprovinciale wensen. Wat het eerste betreft, hierin kan ver-betering worden gebracht door in de bij het uitbreidingsplanbehorende bebouwingsvoorschriften een verstrekkende be-voegdheid tot afwijking aan het college van Burgemeester enWethouders te delegeren. Dit is door Gedeputeerde Statenaanvaard, mits de afwijking geschiedt onder goedkeuring vanGedeputeerde Staten, mits zij betrekking heeft op gemeente-grond en mits omringende eigenaren hun bezwaren te vorenkenbaar kunnen maken.Overigens zit de gemeente Den Haag in een zeer moeilijkparket, doordat voor de oorlog aan enige plannen, vrijwel hetgehele bebouwbare gedeelte der gemeente omvattende, doorGedeputeerde Staten de goedkeuring is onthouden. Hiertegenwerd destijds door de gemeente beroep ingesteld, doch in 1942werd het besluit van Gedeputeerde Staten door de Secretaris-Generaal van Binnenlandse Zaken gehandhaafd. Doordat hettijdens het N.S.B.-regime niet aanvaardbaar was een nieuwplan vast te stellen, liet men de termijn van een jaar verlopenen was men na de oorlog niet meer bevoegd van gemeente-wege een plan vast te stellen. Dit nu heeft zeer zonderlingeconsequenties. Niet alleen is men aangewezen op de vaststel-ling van plannen door Gedeputeerde Staten, hetgeen ernstig-- en met het oog op de hierna volgende onteigeningsproce-dure niet onbederikelijk -- tijdverlies tengevolge heeft, dochbovendien is de gemeente in een dwangpositie, zodra zij hetniet met Gedeputeerde Staten eens is.Zo doet zich in het uiterste westen van de gemeente hetgeval voor, dat de gemeente een gebied (weiland) voor be-bouwing nodig heeft, terwijl de Stedebouwkundige Dienst inZuidholland (plus commissies) meent, dat dit gebied voor re-creatie moet worden bestemd. De gemeente kan geen planvaststellen en Gedeputeerde Staten hebben -- vanuit hungezichtspunt -- geen aanleiding hier een plan vast te stellen.Terwijl de wetgever met art. 40 der Woningwet kennelijknooit heeft beoogd een gemeente foor goed het recht te ont-nemen, voor een bepaalde plaats een uitbreidingsplan vast testellen, is zulks hier niettemin het practisch gevolg.De vraag rijst nu of Gedeputeerde Staten door het niet-vast-stellen van een .p'an ter plaatse, niet handelen in strijd metartikel 40 der Woningwet, welk artikel immers imperatiefluidt: ,Ged. Staten stellen .... het plan van uitbreiding vast".H^laas ontbreekt hier echter enigerlei sanctie. Overleg met Ge-deputeerde Staten zal de oplossing moeten brengen, waarbij Anikeienhet mogelijk is, dat Gedeputeerde Staten een plan met eenrecreatiebestemming ter visie zullen leggen en de gemeentedaartegen bij de Kroon opponeert.De stedebouwkundige confUctstofOp 3 Januari 1950 werd door het college van Burgemeesteren Wethouders aan de gemeenteraad overgelegd een ,,schematempo van aanleg van bouwgrond", waarin werd becijferd,dat het woningtekort in tien jaren zou kunnen worden inge-lopen, indien van rijkswege (thans van provinciewege) de no-dige medewerking zou worden verleend door beschikbaarstel-ling van het nodige woningcontingent.De onderdelen van dit naderhand enigszins gewijzigde sche-ma vormden:Moerwijk 3.350 woningenMorgenstond 9.250Plan Escamppolder (Bouwlust, Beresteyn,Vrederust en Zichtenburg) 12.400Waldeck 6.000Mariahoeve-Reigersbergen 4.900Wederopbouwplannen (Sorghvliet-Stad-houdersplein-,-Afvoerkanaal-Stokroosplein-Meer en Bos-Bezuidenhout) tezamen 4.600Leyenburg, kom Loosduinen 1.900Duinzicht, Oostduinen, Duttendel 1.300Landscheiding 2.400Kijkduin 400Na afloop van dit 10-jarenprogram (dus in 1960, wanneer hetwoningtekort ingehaald zou zijn) zou binnen de gemeente-grenzen practisch geen woning meer kunnen worden gebouwd.Naar aanleiding van door enige raadsleden gestelde schrifte-lijke vragen verscheen op 22 September 1950 een herzienschema voor het bouwrijp maken van terreinen waarin hetvolgende werd medegedeeld:,,voornamelijk door de beperkingen, die door de provincie,,(lees: de Commissie van Advies voor de Uitbreidingsplan-,,nen in Zuidholland) aan de uitbreidingsmogelijkheden van,,de gemeente Den Haag worden opgelegd (Escamppolder en,,Reigersbergen) en door de grote onzekerheden, die de tuin-,,bouw voor de p'annen oplevert (Waldeck, Leyenburg), als-,,mede door de afhankelijkheid van de Nederlandse Spoor-,,wegen (Landscheiding), moet worden aangenomen, dat in,,het ongunstigste geval over 5 jaar, in het gunstigste geval,,over 7 of 8 jaar, de bouw van arbeiders- en kleine midden-,,standswoningen vastloopt door gebrek aan bouwgrond"en verder:,,In het ongunstigste geval dreigt ook de woningbouw voor,,middenstand en welgestelden binnen afzienbare tijd door,,gebrek aan bouwgrond vast te lopen en wel in of voor 1959".De ernstigste beperkingen waren:Plan Escamppolder (5.200 woningen minder)Plan Reigersbergen (700 woningen minder)Plan Landscheiding (2.400 woningen minder)terwijl geen zekerheid bestaat omtrent:Plan Waldeck (6.000 woningen)Plan Leyenburg (1.7000 woningen).Ziehier de gevolgen van de aanwezige stedebouwkundige con-flictstof.En de oorzaken?Enerzijds moeten deze worden gezocht in de aanwezigheidvan tuinbouw, ten dele op grond van zeer goede, ten deleop grond van matige kwaliteit (zogenaamde Kerketuinen).Andererzijds speelt hier een rol de wens van de Commissievan Advies voor de Uitbreidingsplannen tot handhaving vaneen brede groene strook in het uiterste westen der gemeente(ten westen van de Loozerlaan) en tot handhaving van eendoorgaand groene strook langs de Leidsestraatweg (Reigers-bergen). De moeilijkheden met het spoorwegvraagstuk betref-fen in de eerste plaats de onzekerheid over de vraag of het VoyArtikelen160Staatsspoorstation al dan niet als toekomstig centraal station(ondergronds) moet worden gezien en in de tweede plaats ofeen omlegging van de zogenaamde Hofpleinlijntjes (naar Rot-terdam en Scheveningen), waardoor een belangrij'k gebied(Landscheiding) gunstiger voor bebouwing zou komen te lig-gen, kan worden verkregen.Op de hierbij afgedrukte kaart is de ligging van de verschil-lend^ uitbreidingsplannen aangegeven.Ik moge hier volstaan met een aanduiding der moeilijkheden,omdat een definitieve oplossing voor de aangegeven vraag-stukken nog niet in zicht is.Wei zou ik nog enkele woorden aan het tuinbouwvraagstukin algemene zin willen wijden.Het is mij verre -- daarvoor zijn mijn herinneringen aan hetverkden bij de Rijksdienst voor het Nationale Plan nog tevers -- de belangen van de tuinbouw nationaal en locaal teonderschatten. Aan de andere kant moet er tegen gewaaktworden, dat de tuinbouw een dictatuur over de stedebouwzou gaan uitoefenen. De laatste jaren is men m.i. al te zeergeneigd een stad te beschouwen als een in wezen ongewenstesamenballing van mensen, welke samenballing moreel gevaar-lijk en economisch ongewenst is, waaraan cultuurgrond ,,tenoffer: valt" en die zoveel mogelijk moet worden ,,ingedamd".Men gaat dan ,,contramallen", dat wil zeggen men bepaalt,welke niet-stedelijke bestemmingen men langs de stadsrandbehouden wil zien en staat genadiglijk toe, dat het overigewordt bebouwd.Ik acht dit een onjuiste denkwijze, een wetenschappelijk nietgefundeerde bonding en een gevaar voor een zinvolle ont-plooiing van de sociale en economische functies van de een-heden, die de zwaar belaste naam ,,stad" dragen. Ik zal hieropniet dieper ingaan, doch moge verwijzen naar de juiste op-merkingen die over deze denkwijze worden gemaakt in hetrapport: ,,De verspreiding van de bevolking in Nederland"dat in opdracht van de Rijksdiengt voor het Nationale Plan(publicatie nr. 3, 1949) werd vervaardigd.Een stad als Den Haag is een levenskrachtig organisme,welki functies men niet zonder schade voor de nationale wel-vaart kan ontkennen. Dit organisme heeft voor alles eenstadsvorm nodig, die de uitoefening der functies mogelijkmaakt en bevordert. Dit geschiedt niet bij wat ik de methodevan de ,,contramal" noemde, wel door een afgrenzing van eenlandelijk gebied met agrarische functies en een stedelijk ge-bied met stedelijke functies. Aanvaardt men dit beginsel, danmoet men in het stedelijke gebied geen agrarische maatstavenaan gaan leggen. De moderne agrarische bodemkartering iseen zeer waardevol middel bij het op de juiste wijze leggenvan bestemmingen. Doch als elk ander middel moet het hulp-middel blijven; de gegevens van de bodemkartering mogenniet (gelijk bijvoorbeeld aanwezige begraafplaatsen) wordengezien als voor de stadsuitleg onaantastbare zaken. Voor elkgeval afzonderlijk zal moeten worden onderzocht of de op-offering van sociale en economische waarden, verbonden aande tuinbouw, gemotiveerd is met het oog op de andere be-langen. En zeker mag men niet stellen, dat bij de tuinbouwin gebruik zijnde gronden, die niet speciaal voor tuinbouwgeschikt zijn, alleen uit hoofde van het bestaande gebruik alszodanig gehandhaafd zouden moeten blijven.Al sinds decennia gaat de stedebouw bij de afweging vanwaarden zeer nauwkeurig te werk, al ware het slechts, om-dat vergissingen zich -- sociaal en economisch -- ernstig wre-ken. De bodemkartering is daarbij een nog zeer jonge hulp-wetenschap. Ware zij ouder, dan zou de tuinbouw zeker reedsmeer profijt van haar getrokken hebben. Thans echter is detoestand zo, dat talrijke tuinders zitten op grond, die -- hetzij zacht gezegd -- niet tot de onvervangbare tuinbouwgrondbehoort. Andererzijds zijn de onvervangbare tuinbouwgrondenin den lande nog lang niet alle voor de tuinbouw in gebruik.Verplaatsing op ruime schaal is dus zeker mogelijk, indiendeze anderszins op sociale en economische gronden gemoti-veerd zou zijn. Om het onderzoek van dit laatste gaat het dus, want wanneer de tuinbouw aan de stedebouw de eis vanArtikelcn^^^^^^seeat^aeey3 wooniaga 4 woonlog s n .25 SO 75Afb. 1. Verkaveling in ontwerp plan Vrederustuiterste rationalisatie stelt, dan mag de stedebouw ook om-gekeerd van