TIJDSCHRIFTVOORVOLKSHUISVESTINGEN STEDEBOUWPORGAAN VAN HET NEDERLANDSCH'I INSTITUUT VOOR VOLKSHUIS:I VESTING EN STEDEBOUW EN VANI DEN NATIONALEN WONINGRAADI ALGEMEENEN BOND VAN WONINQBOUWVEREENIGINGENI 1926 N? 11 7' JAARGANG NOVEMBERGIPS-5-PLATENvoor separatiemtiren van licht gewichtworden in uitermate nauwkeurig afgewerkte bronzenmallen gegoten; hierdoor is de vorm der platenVOLKOMEN GELIJK^^m Het kenmerkende profiel brengt de noodzaak metzich, dat de Gips-^-Platen zonder mortel tot eenSTABIELEN WANDworden opgebouwd* ::-- GROOTE WANDENb.v. van ? 7 M? hoog en ? 14 M. lang hebben be-wezen, een groote stabiliteit te bezitten; deze wandenwerden noch door stijlen of anderszins ondersteund.Vraagt brochure/N.V. DE METEOOR^TELEFOON 2O5VAN MUNSTER'S UITGEVERS MAATSCHAPPU HEERENGRACHT 246 ? AMSTERDAM?' =*':iuw i mmm HOUTIIINDELWEESPZAGERIJ AAN DE VECHT -- TELEFOON 597000 M^ TERREiNFIJNHOUT spec. EIKEN enBEUKENLEVERING OOK IN BESTEKTRIPLEX1iBUDDING's CABOTINEIi HOUTBEDERFWERENDE iSww!fi!limCREOSOOTOLIEBEITS = VERFDESINFECTEEREND >iiiiiiiiiiiiiinMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiieenige kleuren iets duarder dan lijnolieverf,docb in hoeveelheid % meer en in gebruikveel voordeelig:er, en beter voor bet hont danieder ander preparaat, daarom veel goedkoo^per, docb eiscbt gezegelde emballage B & Co.PRIMA HOLLANDSCH FABRIKAATiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimI riEi BUDOi i Co., coi. mmmm 59, Mmm \A. C. VAN DEN HOEKBouwmaterialenBUSSUM TELEF. No. 3CENTRALE COOPERATIE VOORWONINGINRICHTINGHOBBEMAKADE 89AMSTERDAMIN ONZE MODELKAMERS ZIJN MEUBELENSTOFFEERINGEN EN VERSIERINGEN VRIJ TEBEZiCHTIGEN. ADVIES EN BEGROOTING>STELOOS - FOTO'S OP AANVRAAGP J VAN SCHIAIK LOOD^Z^Eiii([Retc.,mCljlilLBRWIDiNG[N.Sil^^^^^,w. vmi^ WV^l i^lfX NASSAUKADE 312 - TEL 23485 - A'DAMISOLA-BOUWHET BESTE EN GOEDKOOPSTE SYSTEEM VOORHET BOUWEN VAN COMPLEXEN VOLK8- ENMIDDENSTANDSWONINGEN. - SELFSUPPORTINGN.V. INTERN. GEWAPENDBETONBOUW BREDAWettig Gedeponeerd Handels-MerkUITGEVOERD O.A. PLM. 370 WONINGEN VOOR DEGEMEENTE 'sHERTOGENBOSCH - NOG IN UITVOERINGO.A. 400 WONINGEN VOOR DE^GEMEENTE ROTTERDAMKONING & BIENFAIT - Da Costakade 104AMSTERDAMOnderzoek van aile materialen voor den VOLKSWONINGBOUWMAANDBLAD 7^ JAAROANG N^ 11 NOVEMBER 1926TIJDSCHRIFT VOOR VOLKSHUISVESTINQiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiit EN STEDEBOUW iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiORGAAN VAN HET NEDERLANDSCH INSTITUUT VOOR VOLKSHUIS-VESTINQ EN STEDEBOUW EN DEN NATIONALEN WONINGRAADALGEMEENEN BOND VAN WON INQBOU WVEREENIGINGENREDACTIE VOOR HET INSTITUUTH. P. J. BLOEMERS, J. DOUWES JR.,MR. D. HUDIG, IR. P. BAKKER SCHUT,IR. J. M. A. ZOETMULDERVASTE MEDEWERKERS : J. W. BOSSENBROEK,G. A. M. DE BRUYN, IR. A. KEPPLER, MR.J. KRUSEMAN, IR. A. M. KUYSTEN, JHR.A. H. OP TEN NOORT, JAN STUYT,M. VRIJENHOEK, L. VAN DER WAL, D.E. WENTINKREDACTIE VOOR DEN WONINGRAADMR. DR. G. VAN DEN BERGH, J. BOMMER,G. F. LiNDEIJERADRES DERREDACTIEEN ADMINISTRATIE ENSECRETARIAAT VAN HETINSTITUUT EN VAN DENNATIONALEN WONINGRAADKLOVENIERSBURGWAL 70 - AMSTERDAMADVERTENTIESV. MUNSTER'SUITGEVERSMAATSCHAPPIJHEERENGRACHT 246 - AMSTERDAMABONNEMENTSPRIJS f 8.-DE LEDEN VAN HET NEDERLANDSCH INSTITUUTVOOR VOLKSHUISVESTING EN STEDEBOUW(LIDMAATSCHAPVOOHPHYSIEKE LEDEN f 7.50)EN DE LEDEN VAN DEN NATIONALENWONINGRAAD ONTVANGEN HET BLADKOSTELOOSLOSSE NUMMERS f 1.50INHOUD: NED. INSTITUUT VOOR VOLKSHUISVESTING EN STEDEBOUW:Officieele Medeelingen -- Huisvesting van Daklooze en Ontoelaatbare Ge^innen te Rotterdam 4oorG. A. M. de Bruyn -- Woningwetoverzicht III door A. J. de Jong -- Binnenland -- Buitenland.NATIONALS WONINGRAAD, ALGEMEENE BOND VAN WONINGBOUWVEREENIGIN^EN :Jaarvergadering en Woningcongres door J. Bommer -- Van de Afdeelingen.OFFICIEELE MEDEDEELINGENDe deelneming aan het Woningcongres op 6November j.l. is buitengewoon groot geweest.Hierin mag ongetwijfeld een bewijs wordengezien van het algemeen besef dat de toestand dervolkshuisvesting in ons land thans ernstige aan-dacht eischt. Niet minder dan 31 gemeentebesturen,158 bouwvereenigingen, 16 gezondheidscommis-sies, 22 overige corporaties en ruim 100 particu-lieren waren als lid toegetreden. De Minister vanArbeid liet zich vertegenwoordigen door den HeerMr. L. Lietaert Peerbolte;de Thesaurier-Generaalbij het Departement van Financien door den HeerJ. Bakker, Referendaris. Ook de Hoofdinspecteurder Volkshuisvesting, de Heer Ir. H. van derKaa was aanwezig. Gedeputeerde Staten derProvincien Gelderland, Groningen, Limburg,Noord-Holland, Overijssel en Utrecht en hetgemeentebestuur van Amsterdam waren vertegen-woordigd. Verschillende leden van Eerste enTweede Kamer gaven van hun belangstelling blijk.Zooals bij het alzijdig karakter van het congreste verwachten was, kwamen bij de debatten ver-schillende meeningen tot uiting. Toch kon deVoorzitter aan het slot der vergadering met voilerecht constateeren dat het Congres, samengestelduit zoovelen in den lande, die dagelijks met devolkshuisvesting in aanraking komen en deplaatselijke toestanden door en door kennen,duidelijk had doen blijken dat algemeen de over-tuiging bestaat dat aan de financieele paragrafender Woningwet een ruimer toepassing behoort teworden gegeven dan blijkens de laatste circulairedoor de Regeering thans geschiedt, wil niet binnenniet te langen tijd een nijpend tekort ontstaan aanwoningen van matige huurwaarde, terwijl daarnaastonbetwistbaar is komen vast te staan dat de be-perkte opvatting van de strekking der Woningwet,zooals deze in de circulaire tot uiting komt, nietin overeenstemming is met deze wet.De besturen der drie beleggende organisatieszullen overleggen tot welke verdere stappen hetcongres haar aanleiding geeft. In de eerste plaatszal thans een audientie worden aangevraagd bij denMinister van Arbeid, teneinde Z.E. op de hoogte testellen van de op het congres geuite meeningen,in de hoop dat dientengevolge tot een ruimertoepassing der Woningwet zal worden overgegaan.De Nederlandsche Bond van Huis- en Grond-eigenaren en Bouwondernemers, totnutoe consti-tueerend lid van het Instituut en als zoodanigin het bestuur vertegenwoordigd, heeft zichgenoodzaakt gezien zich terug te trekken. Hij isdaartoe overgegaan omdat het Woningcongresvan 6 November j.l. door het Instituutwerdbelegdtezamen met den Nationalen Woningraad wiensstreven lijnrecht in strijd is met de belangenvan den Bond.2o6 ARTIKELENAfb. I. Hoe ivj)'ze iimden. Oud winkelhuisje in de Kalver-straat (zijstraat 2e Lombardstraat en Ged. Botersloot) in debuurt van knipjes, vermoedelijk ook een knipje geweest.Foto is genomen bij magnesiumlicht, De donkere kelder-kamer zonder licht of lucht waar -- 's middags om twee uur-- de lamp brandt, dient voor woonkamer; 's nachts slaaptde man er op kisten, waarop overdag ziek kind ligt; hetlage opkamertje wordt geheel in beslag genomen door tweeledikanten, waarin vrouw slaapt met vier kinderen -- deman kon het er niet uithouden --; in het winkeltje, 2.30 x 3.30M,, is het verdere huisraad opgeborgen (gezin was doorhuiseigenaar op straat gezet)HUISVESTING VAN DAKLOOZE ENONTOELAATBARE GEZINNEN TEROTTERDAMTijdens den wassenden woningnood, begonnenin de oorlogsjaren, werd te Rotterdam opgerichteen Vereeniging van huurders, de z.g.n. Huur-dersbond, waarvan de strekking was, huurders,door het bij voorbaat betalen eener geregeldebijdrage, zich den steun te doen verzekeren van hetbestuur, voor het geval zi] met de Huurwettenn aanraking kwamen of uit hun woningen werdengezet.De vereeniging, die niet heel soliede was opgezet,bleek al spoedig, vooral ten opzichte van hetverschaffen van woningen, niet aan de op zichgenomen verplichting te kunnen voldoen.Teneinde aan de steeds talrijker wordendeAfb. 2. Lorrenpa/cAm'sye in de Geinbergang, omtrekNieuweMarkt; hierin woonden en sliepen man, vrouw en zes kinde-ren(zietweesofa'swaardekenopligtentwee in elkaarstaandebakken van kinderwagens, die 's nachts op den grond gezetwerden). Er liepen 's nachts ratten rond. De foto spreektoverigens geheelvoor zich zelf. Politic vroeg aan Maatschap-pelijk Hulpbetoon hulp voor dit gezin. M.H.kloptedaar-voor bij onsaan. Was wegens huurschuld op straat gekomenaanvragen tegemoet te komen, huurde de Bondachtereenvolgens eenige leegstaande huizen, o.a.een oude drukkerij, een pastorie en drie grootebovenhtiizen, liet deze op hoogst primitieve wijzeter, volkomen onvoldoende, huisvesting van eenaantal daklooze gezinnen inrichten, maar kon deexploitatie dezier menschenpakhuizen niet vol-houden, ondanks den belangrijken geldehjkensteun van een Comite tot Bijstand en de propaganda,door een bekend journalist gemaakt.Toen tenslotte de eigenaars dezer panden, dietengevolge van het wanbeheer van den Bond,geen huur meer ontvingen, dreigden met geweld-dadige ontruiming hunner panden, werd detoestand onhoudbaar.In October 1922 richtte genoemd Comite totBijstand van den Huurdersbond, in de exploitatieder Tehuizen voor Dakloozen, zich tot de Maat-schappij voor Volkswoningen met verzoek hetbeheer dier tehuizen (gelegen aan de Baan, denHouttuin en de Havenstraat) over te nemen.Deze Maatschappij wendde zich na een nauw-ARTIKELENao7Afb. 3. Kamer in het Tehuis voor Dakloozen van gezin met 12kinderen ; man en vrouw slapen in met gordijn afgescheidengedeelte van deze kamcr ; in zijkamer (zie bijgaande fotoslaapkamer) slapen zes kleine kinderen, op zolder in tweeafgeschoten kamers nog zes jongens ; half-toelaatbaar gezinAfb. 4. Zijkamer, vgl. afb. 3keurig onderzoek der genoemde panden, waarbijbleek dat sommige gezinnen reeds meer dan eenjaar in deze woningen verbleven, tot het gemeente-bestuur, dat reeds te kennen had gegeven deovername door de Maatschappij voor Volks-woningen ten zeerste op prijs te stellen, ondermededeeling dat zij bereid was de exploitatie opzich te nemen, met het doel de bewoners aan eenpassende woning te helpen, zoo het gemeente-bestuur genegen was het exploitatie-tekort tedekken en bovendien een aantal oude gemeente-woningen ter beschikking te stellen, teneinde tweeder tehuizen, die zelfs voor tijdelijke bewoningongeschikt waren, geleidelijk te kunnen ont-ruimen. De betere gezinnen zouden daarbij over-gebracht worden naar nieuwe (gemeente) woningen,de andere naar de oude bovengenoemde.Het gemeentebestuur aanvaardde dit voorstel,zoodat op 15 December 1922 de exploitatie dezerTehuizen in handen kwam van de Maatschappijvoor Volkswoningen. De gemeente liet aan dezeover, te bepalen welke vergoeding zij voor admi-nistratie en beheer zou noodig blijken te hebben.Op dat oogenblik verbleven in de TehuizenBaan 27, Houttuin 22, Delfshaven 16 gezinnen,die daar huren moesten betalen van / 2.- tot / 5.-,met inbegrip van electrisch licht; een juiste exploi-tatie-rekening aan de hand van de onvolledige'gegevens door den Huurdersbond verstrekt, vielniet te maken.Al dadelijk bleek dat onder de bewoners meer-dere gezinnen gevonden werden, die stellig inaanmerking konden komen voor goede woningenvan gemeente of vereeniging en dat een deeldaarvan de hoogere huur van een nieuwe woningkon betalen. Daarop volgde een categorie vanslappe of halftoelaatbare gezinnen, die door toezichten hulp wellicht geleidelijk tot het bewoneneener betere woning zouden zijn op te voeden,eri waarvoor men dus ter tijdelijke huisvesting,bij wijze van doorgang, de beschikking zou moetenhebben over een tusschensoort woningen, terwijltenslotte overbleven die gezinnen, welke doorverwaarloozing en vervuiling hunner woningen,door overlast aan buren, dronkenschap enz. deZ.g.n. ontoelaatbare gezinnen worden genoemden waarvoor zeer noodzakelijk een geheel apartehuisvesting zou moeten worden gevonden, enwaar zij onder toezicht, althans eenigermatebinnen de perken zouden kunnen worden ge-houden. Ook voor deze catagorie was tenslotte dekans op opschuiving niet uitgesloten. Eindelijkwerd het gemeentebestuur ook gewezen op hetgebrek aan huisvesting van groote gezinnen,waarvoor wellicht oude heele huisjes door bij-timmering van slaapgelegenheid op zolder geschiktkonden gemaakt worden of door samenvoegingen verbetering van kleine voor onbewoonbaar-verklaring in aanmerking komende z.g. hofjes-woningen, nieuwe woongelegenheid zou wordenverkregen.Aan het einde van het eerste kwartaal van 1923kon reeds worden bericht dat de algemeenetoestand der Tehuizen, tot tevredenheid der2o8 ARTIKELENAfb. 5. Woonkamer en slaapvertrek in het Tehuis voorDakloozen voor gezin van een verlaten vrouw met zevenkleine kinderen; gezin voor overgangswoningbewoners, veel was verbeterd, dat de pandenzooveel mogelijk waren opgeknapt en dat de hurenvrij geregeld binnen kwamen, met het gevolg dateen overschot van / 323.34 kon worden geboekt.Daar de bewoners zooveel mogelijk den kostendenprijs voor hun woning moeten betalen -- slechtsvoor een enkel onmaatschappelijk gezin werdaan het Maatschappelijk Hulpbetoon om huur-betaling verzocht -- zou een tekort slechts ontstaandoor het leegstaan van woningen.De mutatie was aanvankelijk niet groot, tenge-volge van het gebrek aan woningen ter opschuiving;al dadelijk echter, dank zij het toezicht, verbeterdenin de Tehuizen enkele gezinnen in aard van woning,aan andere kon een goede woning buiten deTehuizen worden bezorgd. Merkwaardig was datenkele gezinnen weigerden de aangeboden beterewoning te betrekken, waarom besloten werd deaanbieding eener nieuwe woning vergezeld te doengaan van de opzegging der oude.Groote behoefte aan huisvesting ter voldoeningaan talrijke aanvragen, o.a. van den Wethoudervoor Sociale Belangen, den Kinderrechter, Maat-schappelijk Hulpbetoon, vooral voor groote ge-zinnen, bleef bestaan.Intusschen werd door het gemeentebestuurmet de Maatschappij overeengekomen dat aanhaar zou worden opgedragen de exploitatie vaneen groep oude woningen, (vormende een rijgoede panden met twee nog vrij goede hofjes)aan den Westzeedijk, in het bezit der gemeente,en bevattende 108 woningen, voor het meerendeelmet twee slaapplaatsen, welke overdracht den ydenJuni 1923 tot stand kwam.Voor het vereenigen van twee woningen toteen, het bijtimmeren van slaapkamertjes op denzolder, waar noodig, reinigen der woningen, enz.werd / 1250.- ter beschikking gesteld; voor hettoezicht en beheer werd vastgesteld een vaste^B^Hf 1 ^- '^'^^^^^^^^l^^^^H;. I^ft -^- -?if'[Afb. 6. Overgangswoning, bewoond door verlaten vrouw metzuster en vijf kinderen, bewoonde eerder in Tehuis voorDakloozen de kamer met zijkamer van Afb. 3 (zonderde zolderkamers); woning bestaat thans uit woonkamer,tusschenkamer en ruime achterkamer (om te slapen)met serre, benevens keukenjaarlijksche bijdrage van / 1000.- plus / 10.-per woning.De beschikking over deze woningen bood eenwelkome gelegenheid tot geleidelijke ontruimingder twee afgekeurde Tehuizen, doch een geregeldeopneming voor dakloozen in het Tehuis dat voordoorgangshuis bestemd was, werd nog niet bereikt,doordien de bovengenoemde ter beschikking ge-stelde oude woningen geheel bezet waren en deopschuiving der daar wonende gezinnen uiterstbezwaarlijk bleek bij gebrek aan betere woningenvan matigen huurprijs.Geleidelijk aan konden onder zachten dwanggezinnen uit de Tehuizen verhuizen, zoodat aldaarde allerslechtste woningen leeg en niet meer ingebruik kwamen, maar vooral de huisvesting dergroote gezinnen baarde groote moeilijkheden.Andermaal werd er dan ook in een rapport aanB. en W. op gewezen dat voorziening in huis-vesting van deze met zes, acht, tien en meer kinde-ren dringend noodig bleef. In overweging werdgegeven voor deze gezinnen, die in den regeltot de minst draagkrachtige behooren, speciaalte bouwen en dat wel liefst eengezins-huisjes,die gelegenheid bieden op zolder voldoendeslaapgelegenheid aan te brengen en die bij eengeregeld doorwerkend opschuivingssysteem latervoor de ontoelaatbare gezinnen zouden kunnendienen.Tengevolge der geleidelijke ontruiming derTehuizen kreeg de Maatschappij de beschikkingover verlaten woningen, die voor noodgevallen inreserve konden worden gehouden. Het pand Baanwerd allengs uitsluitend voor opname aangewezen.November 1923 werd het Tehuis Havenstraatopgeheven; de Houttuin volgde spoedig.De opschuiving ondervond op den duur grooteARTIKELEN 209Afb. 7. Hofje ,,Arbeid Adelt" voor half- en geheel-on-toelaatbare gezinnenAfb. 8. Waning voor half toelaatbaar gezin op hofje,bestaande uit woonkamer, slaapkamer, tusschenkamertieen keukenmoeilijkheden, omdat de als hoogste top derladder het eerst in aanmerking komende nieuwewoningen der Stichting en der Vereeniging vaakte duur zijn om daarheen de weinig draagkrachtige,maar knappe gezinnen te kunnen overbrengen,tengevolge waarvan de opschuiving op den West-zeedijk te stroef ging. Een verhooging hunnerhuren met 200 tot 300 % was den meesten te kras.De Maatschappij voor Volkswoningen beschiktover een aantal goedkoopere woningen, gebouwdvoor den oorlog, maar de bewoners daarvan zijnzoo honkvast, (niet alleen om de lagere huren,maar 00k omdat zij gaarne bij de Maatschappijwonen, er bestaat een vriendschappelijke bandtusschen de Maatschappij en haar huurders) dat ookde opschuiving daarheen slechts zelden mogelijkbleek.De opgedane ervaring noopte de Maatschappijzich te wenden tot het gemeentebestuur met eenschrijven, waarin andermaal met klem werd aan-gedrongen op het voorzien in de behoefte aanwoningen in bescheiden huurprijsvoorfatsoenlijke,maar weinig draagkrachtige gezinnen. Wilde dehuisvesting van dakloozen en van onmaatschappe-lijke gezinnen met daaraan gepaarde gelegenheidtot reclasseering mogelijk zijn, dan moest deMaatschappij de beschikking verkrijgen over vol-doende verscheidenheid van woningen, vooral omde goede dakloozen en de gereclasseerde gezinnente huisvesten, terwijl dan de Baan als gelegenheidtot spoedhuisvesting en observatie zou blijvenbestemd.De Maatschappij meende nu ter voltooiingvan haar huisvesting- en opschuivingssysteem debeschikking te moeten verkrijgen over een aantalniet te dure bijvoorkeur eengezinshuizen, waarvoornaar haar oordeel zouden in aanmerking komende z.g- semi-permanente gemeentewoningen die,gebouwd in den polder Nieuw-Mathenesse, voorbewoning zouden gereed komen. Volgens ont-vangen mededeeling zou de huurprijs dezerwoningen op / 4.-- a / 4.25 gesteld worden, eenhuur, die geacht kon worden binnen het bereikder bedoelde gezinnen te vallen.De Maatschappij ^elde zich daarbij op hetstandpunt dat deze woningen onder haar beheeren niet onder dat der Stichting behoorde te komen,omdat deze een integreerend deel van haar geheelsysteem van reclasseering uitmaakte.Nadat aanvankelijk van de zijde der gemeentebezwaren tegen de beschikbaarstelling dezer wonin-gen waren gerezen, cm. omdat men gevaar duchttevan de overbrenging van een aantal gezinnen,welke de Maatschappij voornemens was daarheenover te brengen, op de geheele wijk die bestemdwas voor rustige, knappe gezinnen, mocht overleggelukkig tot overeenstemming leiden. En zoo heeftdan de Maatschappij de beschikking gekregenover een 76-tal nieuwe semi-permanente woningentegen een huurprijs van minimum / 4.- en diezij zelf exploiteert.Recapituleerende blijkt dat ruim een jaar na denaanvang der exploitatie van de Tehuizen voorDakloozen, vier dezer in allererbarmelijkstentoestand verkeerende panden met 36 gezinnenwaren ontruimd; dat de Maatschappij de beschik-king had verkregen over a: oude gemeente-woningen gelegen aan den Westzeedijk, verdeeldin twee groepen, een direct aan de straat, en eenbestaande uit twee hofjes; en 6 : nieuwe semi-permanente eengezins-huisjes, gelegen in denpolder Nieuw-Mathenesse.^)Bij de bezetting dezer woninggroepen geldt alssysteem : goede weinig draagkrachtige gezinnen2IO ARTIKELENAfb. 9. Speelterrein achter de overgangswoningen en naast de woningen voor de onmaatschap-pelijke gezinnenuit de oude gemeente-woningen gaan al naarden omvang van het ge2;in over naar de kleinerewoningen van de Maatschappij voor Volkswoningenof naar de grootere eengezins-huisjes in Nieuw-Mathenesse (waarheen 00k verhuizen die gezinnenvan de Maatschappij welke uit haar woninggegroeid zijn, teneinde plaats te maken vooreerstgenoemde uit de oude gemeentewoningen;de grootere daklooze gezinnen welke half- of heelontoelaatbaar zijn, vinden huisvesting in de ge-combineerde woningen, die daardoor voldoendeslaapplaatsen krijgen; voor de kleinere gezinnenvan deze categorie blijven bestemd de beknopteoude woningen; terwijl op deze beide groepenvooral door streng toezicht en geregelde aanrakingreclasseeringspogingen worden aangewend, met alsperspectief verhuizing naar een betere woning,naar een betere klasse.Het opgezette systeem is sedert zooveel mogelijkgevolgd en heeft bewezen doeltreffend te zijn.,,Zooyeel mogelijk", want dit systeem is tot nu toeniet in zijn geheelen omvang kunnen wordendoorgevoerd. Bij gebrek aan voldoende gelegenheidtot opschuiving in het algemeen en tot huisvestingder groote gezinnen in het bijzonder. Ook voldoende oude gemeentewoningen aan den West-Zeedijk slechts ten deele aan hetgeen voor degeleidelijke opschuiving van doorgangshuis naareen goede woning noodig is. Een algemeen gebrekaan groote woningen in matigen huurprijs, dathier ter stede sterk gevoeld wordt, drukt uit denaard der zaak dubbel zwaar op dat werk, omdat deMaatschappij geen genoegen kan nemen metverhuizing naar een weliswaar goede, in huurmatige, maar onvoldoende ruimte biedende woning.De gemeente zal dus wel direct of indirect hebbente voorzien in deze erkende nijpende behoefte.Het lijkt aangewezen de Maatschappij voor Volks-woningen, die ter voorziening in deze behoefteplannen koestert, den onmisbaren financieelensteun te verleenen, ten einde haar de volledigewerking van haar opschuivingssysteem mogelijkte maken.Naast die nieuwe woningen blijven dringendnoodig groepen overgangswoningen, waarvan eente bestemmen voor huisvesting van niet te reclas-seeren gezinnen. De gemeente zal hierin dooraankoop en in gebruik geven van oude, nog inARTIKELEN ailAfb. 10. Semi-permanente woningen in Oud-Mathenesse(gemeente-woningen, door architect J. J. P. Oud gebouwd)voor gereclasseerde gezinnengoeden staat verkeerende of te herstellen woningenmoeten voor^ien. Reeds meermalen is de wensche-lijkheid betoogd daarvoor oude hofjes met vrijehuisjes aan te koopen, die dit voordeel hebbendat door samenvoeging of bijtimmering vanslaapplaatsen, groote gezinnen kunnen wordenonder dak gebracht, terwijl onderlinge burenlasttot een minimum beperkt blijft.Niettegenstaande dus het systeem bij gebrekaan voldoend geschikt materieel niet volledig kanwerken, mag toch nu reeds met voldoening op deverkregen resultaten gewezen worden. Financieelwas de uitkomst zeer gunstig.Het Tehuis bedruipt zich zelf, slechts eenmaalin den loop der jaren behoefde de gemeente/ 300.- bij te passen. De huren, die van / 2.75tot / 5.50 bedragen, worden geregeld betaald; zijworden zooveel mogelijk vastgesteld in verbandmet de later door het betrokken gezin te betalenhuur, ten einde dit bij voorbaat aan een normalehuur te gewennen. Groote zorg wordt besteedaan het onderhoud.De overgangswoningen en de woningen voorontoelaatbare gezinnen leveren een klein voor-deelig saldo. Het dagelijksche toezicht op dezegroepen woningen, zoomede op het Tehuis wordtuitgeoefend door een opzichter, die de hurenophaalt, allerlei reparaties verricht, en zijnwerkplaats heeft in de groep der ontoelaatbaregezinnen, zoodat geregelde aanraking bestaat.Bovendien besteedt een der inspectrices van deMaatschappij drie dagen per week uitsluitend aanhet toezicht over alle drie deze groepen. Veelvuldighuisbezoek door deze, zoomede door de directiebevordert geleidelijk de beoogde verbetering.Voogdijraden, Zedenpolitie, MaatschappelijkHulpbetoon en andere instellingen of particulierenzenden de candidaten op het spreekuur ; na onder-zoek volgt meestal toelating. Oude huurschuldmoet worden aangezuiverd; indien niet voldoendeAfb. II. Semi-permanente woning, eengezinshuisje voorgercclasseerd gezin; bestaat beneden uit woonkamer,slaapkamer en keuken, boven uit 2 slaapkamers meteenige zolderruimte ; voor zeer groote gezinnen is er be-neden en boven een slaapkamer meerledikanten in eigendom zijn (ter wille der reinheidmoet elk gezin over voldoende ledikanten en bedde-goed beschikken), worden deze aangekocht en doorde gebruikers afbetaald.Het gemiddeld verblijf in het Tehuis is c.a.drie maanden. Enkele gezinnen, die buiten eigenschuld (een zeldzaam geval) zonder woning zijngeraakt, verhuizen spoedig naar een semi-perma-nente woning of een woning van de Maatschappij.Het aantal gezinnen uit de Tehuizen in anderewoning ondergebracht bedraagt in drie jaari320^;echter is voor vele daarvan in het allereerste begineen woning zonder meer gezocht, omdat allereersteenige Tehuizen moesten worden ontruimd. Dereclasseering werkt eerst volledig sedert de semi-permanente woningen ter beschikking kwamen.In 1925 werden 22, in de eerstevijfmaanden van1926 reeds 12 gezinnen vanuit de Baan opge-schoven. Het tempo versnelt, nu gereclasseerdegezinnen af en toe zelf een woning kunnen vinden.Een en ander eischt groote toewijding ,van aliendie met het dagelijksche werk en de leiding belastzijn. Het is zeer te hopen dat, nu het betrekkelijkzoo eenvoudige systeem proefhoudend en bovenalweinig kostbaar is gebleken, het gemeentebestuurbereid zal blijken aan de gerechtvaardigde ver-langens der Maatschappij voor Volkswoningenomtrent de voor de juiste toepassing van het systeemonontbeerlijke woningen en opname-inrichting tevoldoen. G. A. M. DE BRUIJNWONINGWET-OVERZICHTIIIDe thans volgende staten bedoelen een overzichtte geven van de ingevolge de Woningwet door hetRijk in maximum toeg'^Vende bijdragen. Evenals de212 ARTIKELENAfb. 12. Tuintje achter semi-permanente woningstaten, betrekking hebbende op de voorschotten,zijn deze onderscheiden in vereenigings- en ge-meentebouw, terwijl we de bijdragen zelf hebbenonderverdeeld naar de soort. Wat dit laatstebetreft hebben we gemeend een onderscheiding,als op de staten aangegeven, te mogen maken, enniet van sociaal-achterlijkheids- en crisisbijdragente moeten gewagen. Het stelsel van bijdragen heeftin en door den oorlogstijd een geheel andere be-teekenis gekregen dan voor dit tijdperk, waardoorde grens tusschen genoemde soorten niet meerscherp valt te zien.De voor 1914 toegekende bijdragen waren veelalafloopend, d.w.z. deze werden verleend tot eenmaximum bedrag, hetwelk telkens na verloop vaneen aantal jaren, met een zeker percentage werdverminderd, om ten slotte na een bepaald aantaljaren geheel op te houden, behoudens, zooals declausule luidde: ,,indien blijken mocht dat teeeniger tijd de stand der huurwaarden niet ge-noegzaam zou zijn gestegen om de gemeente instaat te stellen zonder geldelijk offer harerzijds,met vermindering der in het voorafgaande tijdperkgenoten bijdrage genoegen te nemen, de bijdrageonveranderd kan worden gelaten." Evenals hetbedrag der bijdragen zelf is het aantal jaren, ge-durende hetwelk de bijdrage wordt genoten, zoowelals het percentage der vermindering, zeer vari-eerend.De bijdragen gedurende en na het oorlogstijd-perk toegekend, verschillen in omvang en karakteraanmerkelijk met het voorafgaande tijdvak. Wasbijdragenverleening voorheen uitzondering, meeren meer werd, door de omstandighedendaartoe gedwongen, toekenning van bijdragenregel. Vergelijkt men den staat, aangevende hetaantal woningen, waarvoor voorschotten werdenverleend (A), met die, welke aangeeft het aantalwoningen, waarvoor bijdragen werden toegekend(A^), dan springt het verschil duidelijk in het oog.Het zal wel geen betoog behoeven dat de hiergegeven cijfers zeer benaderende waarde hebben.In de eerste plaats zijn het de in maximum toege-zegde bedragen, welke dikwerf hooger zijn dan dewerkelijk uitbetaalde en in de tweede plaats zou,om tot een juist beeld te komen, het gedeelte,hetwelk voor rekening van de gemeenten moetworden genomen, hier bij moeten worden geteld.Gepubliceerde cijfers van deze, door de gemeentengevoteerde bedragen, ontbreken echter. Het per-centage, hetwelk de gemeenten van de bijdragenvoor haar rekening moesten nemen, is afwisselendgeweest. In het begin van de inwerkingtreding vande Woningwet werden wel bijdragen toegekend,welke geheel voor rekening van het Rijk werdengenomen, doch toen bepaalde zich zulks tot enkelegevallen. In de oorlogsperiode, toen bijdragen-verleening meer en meer regel werd, moesten degemeenten eerst de helft van de toegekende bij-drage voor haar rekening nemen, hetwelk laterwerd teruggebracht tot 25 %. (Uitvoeriger hier-over de Heer Bommer in het Augustus-nummervan 1922 van dit Tijdschrift).Een enkel cijfer moge het verschil tusschentoegekende en werkelijk uitbetaalde bijdragen toe-lichten, door ons overgenomen uit het verslag over1925 van den Directeur-Generaal, Hoofd van deafdeeling Volksgezondheid.Exploitatiejaar1919 .....1920 .....1921 .....1922 .....192319241925Minder vastgesteld Besparing indan toegezegd procentenf 55.405.06169.397.23511.554.72^975.766.161.441.008.24?1.199.000.04*461.649.519-59.614.416.120.718.613-5Bepalen we ons thans tot de staten, dan geeftstaat A^ bij elk jaar aan het aantal woningen,waarvoor tot een maximum bedrag bijdragen wer-den toegekend, benevens de soort dier bijdragenen onderscheiden naar gelang deze zijn verleendvoor vereenigings- of gemeentebouw. Evenals bijde verleende voorschotten (staat A) hebben we ookde toegekende bijdragen naar gemeentegroepenARTIKELEN 213gerangschikt. De totalen geven echter alleen aaneen optelling van de verschillende jaren, resp.groepen. Om tot een werkelijk totaal te komen,zou men het geheele bedrag, resp. bedragen,nioeten kapitaliseeren. Een bij een aangegevenjaar genoteerd bedrag aan bijdragen geldt immersniet alleen voor dat bepaalde jaar, doch 00k voorvolgende jaren, zij het dan wellicht voor een minderbedrag. Voor elk jaar afzonderlijk worden de bij-dragen echter niet gepubliceerd in de Nederland-sche Staatscourant.De rentevoet- en materiaalpriJ2;en-bijdrage bij1924 op dezen staat vereischt eenige toelichting.Aan onderscheiden bouwcorporaties in de ge-meente Emmen werden in verschillende jarenvoorschotten en bijdragen voor den bouw vanwoningen verleend, welke echter in 1924 werdeningetrokken. Evenwel werd tegelijkertijd een voor-schot van hetzelfde bedrag, als de ingetrokkenvoorschotten vormden, verleend aan de woning-stichting ,,Emmer Centrale Woningbouw" voordezelfde hoeveelheid woningen als waarvan devoorschotten werden ingetrokken. Aangezien daarbijgeen bijdragen werden vermeld, hebben wij debijdragen van de ingetrokken voorschotten bij ditin 1924 verleend voorschot gerekend. Bij Minis-terieele Beschikking van 9 Maart 1925 No. 1681 Mwerden bijdragen voor dit nieuwe voorschot toe-gezegd ; echter vermeldt de Staatscourant alleen :,,jaarlijks vast te stellen", zonder dat een bedragwordt genoemd.Het reeds gememoreerde verslag meldt nog datde besparing op de bijdragen, hierboven doorcijfers aangegeven, niet geldt de gemeente Emmenen eenige ongenoemde gemeenten in de mijnstreek.Voor deze gemeenten wordt, in verband met debijzondere omstandigheden, die tot den bouw vanvoor 1924 gestichte woningwet-woningen aan-leiding hebben gegeven, het geheele tekort op deexploitatie van die woningen door het Rijk ge-dragen, en moest het aanvankelijk gestelde maxi-mum-bedrag worden losgelaten. Het totaal bedrag,waarmede de in maximum toegezegde bijdragenaan deze gemeenten gedurende het tijdvak 1920-1925 moest worden overschreden, bedraagt/ 679.495.375.Voor de staten B'^, C^, D^ en E^ hebben we geengroepeering naar gemeente-groepen toegepast. Hetbetreft hier meerendeels een bijdragenverleeningbij het aangegegen jaar, waarbij we beter debetreffende gemeente met name konden noe-men.De bijdragen, behoorende bij voorschotten vooruitbreidingsplannen, enz. (staat D^) geven eenonvolledig beeld. Voor meerdere voorschotten, be-hoorende tot deze rubriek, werden bijdragen toege-kend, echter geen bedragen genoemd; ,,wordttelkens bepaald", ,,maximum 2/5 der verschul-digde annuiteit", ,,de helft van door de gemeentete betalen", zijn o.m. de opgaven, waarmede menvolstaat.Staat F^ geeft een samenvatting van de totalen,ten eerste zooals deze op de staten A^-E^ voor-komen en ten tweede naar de gemeentegroepen.Een staat van de ingetrokken voorschotten enbijdragen completeert dit overzicht van hetgeensedert 1905 ingevolge de Woningwet is verricht.Voor zoover aan de intrekking publiciteit is ge-geven, vindt men hier, op dezelfde wijze gerang-schikt en onderscheiden als voorgaande staten,deze voorschotten en bijdragen genoteerd. Deintrekking, waarvan hierboven ten aanzien vanEmmen sprake is, is echter, evenals die van nogeenige andere, die in hetzelfde geval verkeeren,hierbij niet gerekend ; deze intrekkingen zijn meerals omzettingen te beschouwen. De wel geno-teerde betreffen die voorschotten en bijdragen,waarvan de plannen, waarvoor deze werden ver-leend, niet tot uitvoering zijn gekomen. Naaraanleiding van de verschijning van een brochurevan den Heer M. Krijgsman 's Hertogenbosch,waarin o.m. de woningwetvoorschotten, aan dezegemeente verleend, waren opgenomen, rees bij onstwijfel aan de juistheid van de door ons verzameldecijfers, genoemde gemeente betreffende. Op onsverzoek om inlichtingen daaromtrent, deelde deHeer Krijgsman ons mede dat een in 1921 verleendvoorschot voor den bouw van 94 woningen inverband met de bekende i Juni-circulaire niet totuitvoering was gekomen. Van intrekking van ditvoorschot is evenwel geen melding gemaakt in deNederlandsche Staatscourant. We hebben echtergemeend deze correctie niet te moeten aanbrengen,aangezien we dan de basis, waarop dit overzichtsteunt, zouden verlaten. Wel rijst van zelf devraag: verkeeren nog meerdere voorschotten inhetzelfde geval, zijn alle verleende voorschottenverwerkt, bestaan er althans plannen tot ver-werking en onderging het aantal te bouwen wonin-gen geen wijziging ? Vragen waarop alleen deRegeering vermag antwoord te geven.Te meer is er voor beantwoording van dezevragen aanleiding, nu het eerlang 25 jaar zal zijngeleden dat de Woningwet in werking trad ; deverschijning van een juist en zoo gedetailleerdmogelijk overzicht van hetgeen ingevolge die wetgedurende die periode is tot stand gebracht, zouvoor velen, welke zich met het woningyraag-stuk bezig houden, een welkome verschijningzijn.Zij het ons ten slotte vergund een woord vanoprechten dank te brengen aan de ambtenaren vanhet Departement van Arbeid en aan den HeerKrijgsman, die zoo welwillend waren aan onsverzoek om inlichtingen te voldoen.A. J. DE JONG214 AKTIKELENAlINGEVOLGE DE WONINGWET VERLEENDE BIJDRAGEN VOOR DEN BOUW VA^SCHEIDEN NAARVEREENIGINGSBOUWJAAR WAARIN HET.VOORSCHOT WERDAANTAL AANTAL bedragen der in maxi- AANTAL, ^ , mum toegekende bedrag deiVERLEEND WAAR- C ""S in maximum a s-= s a ?SinmaximurtoegekendeVOOR DE BIJDRAGE 0 ^ = s toegekende2 i-? = S4)0 i*^WERD TOEGEKEND X!u iii gewone 13 i-is rentevoet- 0 ill gewone1 sibijdrage !21 lif^ bijdrageprijzen-bijdrage 1gi-fiibijdrage19051906 I 3 15---- -- -- -- 3 11 104.7c1907 4 319 1.675.575 -- -- -- -- 3 7 98.4:1908 8 159 3.991-50 -- -- -- -- 2 13 95.1c1909 10 306 1.976.31 -- -- -- -- 3 18 378.831910 7^l 638.23 -- -- -- -- 4 37 733-711911 10 208 1-557-43^ -- -- -- -- 5 37 496.261913 12 379 1.851.89 -- -- -- -- 5 58 287.921913 33 899 24.262.19 -- -- -- -- 5 35 432.631914 36 1.408 17.567.73 -- -- -- 5 62 488.5^1915 32 1.465 99.633.28'^ -- -- -- -- 8 395 8.840.97422.3c1916 26 1.388 108.784.62 33 1.320 10.564.665 61.088.93 1 461917191816 756 60.193.86 79 ') 4-379 36.508.45 259.855.16 3 4.099 299.567.454 169 27.585.16 137 7.057 55.163.075 665.235.725 6 94 1.303.011919 37 2.609 351.363.135^It 9-743 84.758.45' 1.044.907.135 4 301 41.277-501920 323 13.539 1.953.110.94 66 ') 4-350 40.777.71 517.934.005 54 3.331 336.317.501921 377 18.280 2.564.659-44^ 7 102 2.889.505 14.002.53 61 3-472 468.940.721923 90 3-541 288.586.845 -- -- -- -- 16 583 39.451.611933 73 2.485 61.448.19 -- -- -- -- 11 1.561 72.658.131924 5 760 44.190.77 -- -- 1.611.83 11.999.72 --1935 3 123 4.118.52~I 154 7.674.44totaal 1.076 48.782 5.616.210.63 556 26.851 222.373.68 2.575.023.205 198 13.313 1.279-469-93Gerangschikt naar gemeentejgroepenmeer dan 100.000 inw. 49 10.170 1.309.514.21 58 8.714 87.342.925 1.085.152.59 19 8.411 762.723.43van 50.001-100.000 ,, 80 7.030 768.690.12 39 3.861 26.187.515 307.721.01 13 1.117 131-977-33,, 20.001- 50.000 ,, 142 13.334 1.238.297-385 67 5.136 39-147-37 440.209.815 26 1-577 161.335.95,, 5.000-20.000 ,,minder dan 5.000 ,,465 13.734 ? 1.579.086.03 239 6.869 053-517-33 545.800.455 73 1.350 117.464.08340 5-534 720.622.985 153 2.381 ?)17.078.64 196.139.335 68 958 105.969.13totaal 1.076 48.782 5.616.210,63 556 36.851 332.273.68 3.575.033.205 198 13.313 1.279.469.92> ^) Voor 92 woningen hiervan buiten rentevoet- en materiaalprijzen-2 t* 43 tt tA tf 100 tt t') t) 22 tf ti') tt 38 tt tt?) ** 5 tt tt') t? 144 tt tt") tp 113') tt 8 tt tt10)tt 35 tt ttARTIKELEN ai5VONINGEN, GERANGSCHIKT NAAR HET JAAR DER VERLEENING EN ONDER-)E SOORTrEMEENTEBOUW TOTAALAANTAL bedragen der in maxi- AANTALbedrag derAANTAL bedragen der in maxi-oegekende. . mum toegekende , ^ = ?-- = mum 1r1 gj 'p^ Q3 a " " ifi tnaximum a ^s-Sottei||1^ materiaal- 0^2toegelcende 0arvoorlerlaaii1werendmateriaal-J3 rentevoet- 0 s ?^ gewone si0 SlSS rentevoet-t-Woningen1levoet-enzen-liiidratoetbijdrageprijzen-bijdrage0>woniiitenwonebiidrloegbijdragevoorsWoningenlevoel-enzen-biidraloeibijdrageprijzen-bijdrage2 11 104.70 __-- -- -- -- I 2 15.- -- -- -- ---- -- -- j -- 6 326 1.774.- -- -- -- ---- -- -- i -- 10 172 3.086.69 -- -- -- ---- -- , -- --13 324 2.255.14 -- -- -- ---- -- II 124 1.371.94 -- -- -- ---- -- 15 245 2.053.71= -- -- -- ---- -- -- i -- 17 337 2.139-81 -- -- -- ---- -- -- : -- 28 934 24.694.82= -- -- -- ---- ?-- -- -- 31 1.470 18.056.31'* -- -- -- --2 6 19.66 75.63^ 30 1.860 108.474.26 -- -- -- --22 1-533 9.II5.335 116.067.21 27 1.434 109.206.92 25 1.326 10.584.32= 61.164.56=29 1.624 10.695.31 116.473.91 19 4.855 359.761.31= 101 5.912 35.623.78= 375.922.3757 ') 2.767 21.052.13'^ 212.642.93'' 10 263 28.888.17 156 8.681 65.858.38= 781.709.63=10 ") I-I79 7,562.47 82.291.28'* 41 2.910 392.640.63= 311 12.510 105.810.59 1.257-550.073 37 I.352.I7 6.220.63 377 15.870 2.289.428.44= 76 5.429 48.340.18 600.235.29-- 438 21.752 3.033.600.16= 10 139 4.241-67' 20.223.16-- -- -- -- 106 4.123 328.038.46 .; -- -- ---- -- -- -- 83 4.046 134.106.32 ,' -- -- -- ---- -- -- 5 760 44.190.77 -- -- 1.611.82 11.999.724 277 11.793.96123 7.146 49.797.08 533.771.60^ 1.274 62.095 6.895.680.55= 679 33.997 272.070.76 3.108.794.81' 15 4.098 29.314.14 306.556.32^ 68 18.581 2.072.237.64 73 12.812 116.657.06= 1.391.708.91=5 372 1.936.78 22.432.22'* 93 8.147 900.667.45 44 4.233 28.124.29^* 330.153.23''14 1.558 10.196.49 121.450.06'* 168 13-911 1.399.633.23= 81 6.684 49.343.76 561.659.8852 630 ?) 4.224.66'* 47.632.63'* 537 14.974 1.696.550.11= 291 7-499 56.741.99= 593.433.0937 488 '") 4.125.00^ 35.700.35'* 408 6.482 826.592.11= 190 2.769 21.203.64= 231.839.69123 7.146 49.797.08 533.771.60'* 1.274 62.095 6.895.680.55= 679 33.997 372.070.76 3.108.794.81ijdrage een extra bijdrage verleend ten bedrage van / 996.44157-541.351.31246.98427.48=281.18899.091.853.1829.11679.55=2l6 ARTIKELBNINGEVOLGE DE WONINGWET TOEGEKENDE BIJDRAGEN VOORVEREENIGINGSBOUW GEMEENTEBOUWJAAR WAARIN HET VOOR-SCHOT WERD VERLEENDWAARVOOR DE BIJDRAGEWERD TOEGEKEND, BE-NEVENS DE GEMEENTE AANWIE DEZE IS TEN GOEDEGEKOMENaantal bedragen der in maximumtoegekende jaarlijksche bij-dragen verleend als :gewone rentevoetmateriaalprijzenJAAR WAARIN HET VOOR-SCHOT WERD VERLEENDWAARVOOR DE BIJDRAGEWERD TOEGEKEND, BE-NEVENS DE GEMEENTE AANWIE DEZE IS TEN GOEDEGEKOMENaantal bedragen der in maximumtoegekende jaarlijksche bij-dragen verleend als :gewone rentevoetmateriaalprijzenBi AANKOOP EN VERBETERING VAN BESTAANDE WONINGEN1917 Raamsdonk1919 OostdongeradeelI 25 158.86'7.351.987.9844.181918 Hennaarderadeel1920 Westzaan en Drie-bergen1 I 42 I 6 173.8414.5613.13123.94156.19Totaal 27 166.21' 2.032.16 TotaalCi BADHUIZEN, TEHUIZEN VOOR ONGEHUWDEN, ENZ. ?1918 Alkmaar 395.17' 5.133.79 1921 's Gravenhage192310 173.843.968.8927.692.706.17280.1322.155.26Totaal 395:17' 5:133.79 Totaal 3,968.89 2.706.17 22.155.26Di UITBREIDINGSPLANNEN, AANKOOP EN OPRUIMING VANKLAARDE WONINGEN, ENZ.ONBEWOONBAAR VER-1912 Groningen enDantumadeel 2 -- 123.42 -- ^ 1910 Tiel1912 Harderwijk, hetBildt en LemsterlandI3-- 302.94169.84-- --1914 het Bildt I -- 51.81 -- --1919 Arnhem I -- 1.9984S -- --- 1922 Steenwijk I -- 1.700.59' -- --11924 Dordrecht I -- 7.929.68 --Totaal!2 -- 123.42 -- -- Totaal 8 12.153.34' -- --El DIVERSEN DOELEINDENIII- -- -- ! -- 1919 Opsterland I I -- 9.45 36.76-- -- -- -- -- 1921 Amsterdam I | -- 410.85 -- ---- -- 1923 Uithuizermeeden I -- 586.29 -- --Totaal -- -- -- -- Totaal 3 I 997.14 9.45 36.76ARTIKELEN - BINNENLAND 217FiTOTALE BEDRAGEN DER IN MAXIMUM TOEGEKENDE BIJDRAGENTOTAAL VAN:AANTALbedrag der inmaximum toe-gekendegewonebijdragenAANTAL bedragen der in maximumtoegekendes11= s111101 ii-flrentevoet-bijdragenmateriaal-prijzen-bijdragenStaat A 1):; nExtra bijdrage1.274II10262.09546.895.680.55^173.843.968.8912.276.77997.143.460.9467942I33.99733I272.070.76193.90**3.101.34'*9.453.108.794.812.312.2927.289.05"^6.76TotaalGermeer dan 100.000 inwonersvan 50.001-100.000 inw.,, 20.001- 50.000] ,,,, 5.000- 20.000] ,,minder dan 5.000 ,,1.288ingschi709616854441062.099kt naar geme18.5818.14713.91114.9746.4866.916.558.13*entegroepen2.076.617.38910.602.581.399.633.23'*1.699.819.96829.884.98686174448229519134.03112.8124-2336.6847.5312.771275-375-46119.363.23?28.124.29'*49-738-93'56.932.2221.216.77'*3.138.432.911.413.864.17*330.153.23'*566.793.67595.625.95231.995.88Totaal 1.288 62.099 6.916.558-13' [ 686 34.031 275.375-46 3.138.432.91BINNENLANDERFPACHTDe Nederlandsche Vereeniging voor Gemeentebelangenheeft eenigen tijd geleden een commissie benoemd, welkehaar aandacht zou hebben te wijden aan het vraagstuk vanverkoop of uitgifte in erfpacht van gemeentegrond. In dezecommissie hadden, toen het rapport werd uitgebracht,zitting de Heeren Ulbo J. Mij;, Mr. Dr. J. D. ten Brug-gencate, P. de Bruin, Mr. Th. G. Donner, Mr. P. Droog-leever Fortuyn, Mr. J. N. J. E. Heerkens Thijssen, A.R. Veenstra, terwijl Mr. K. F. O. James als secretansfungeerde.De conclusies, waartoe dit rapport leidde, luidden lasvolgt:le. De uitgifte van gronden in erfpacht brengt voor degemeente voordeelen met zich, die bij verkoop niet wordenverkregen, en wel:a. erfpacht verzekert, in tegenstelling met verkoop, aande gemeente het genot van eventueele waardevermeerdering;b. bij uitgifte in erfpacht kunnen in het algemeenbelang verplichtingen op den grond worden gevestigd, dieook bij overgang van het recht aan derden blijven voort-bestaan. De gemeente behoudt derhalve voortdurendmedezeggenschap over de bestemming der gronden;c. bij het eindigen van den erfpachtstermijn herkrijgtde gemeente desgewenscht de beschikking over de uit-gegeven gronden. In het bijzonder is dit van belang voorde aan groot vaarwater, spoor, of op andere wijze gunstiggelegen handels- en industrie-terreinen, alsook ter vol-doening aan de toenemende eischen van het moderneverkeer.2e. De uitgifte van gronden in erfpacht beperkt despeculatie in bouwterreinen, al sluit zij deze niet geheel uit.3e. Tegenover de opgenoemde voordeelen staat hetinderdaad gegronde bezwaar, dat bij consequente toepassingvan het erfpachtsstelsel steeds meer kapitaal in het gemeen-telijke grondbedrijf moet worden vastgelegd. Dit ware teondervangen door den erfpachter nevens een minimumcanon een som in eens, ongeveer overeenkomende metde contante waarde van den over den geheelen erfpachts-termijn verschuldigden canon, te doen betalen.4e. De bezwaren tegen erfpacht van de zijde der bouw-ondernemers op grond van de moeilijkheid om hypothecaircrediet te verkrijgen, schijnen geleidelijk te kunnen wordenondervangen.56. Al komt men nu op grond van het voorgaande totde conclusie, dat de voordeelen van erfpacht voor degemeente grooter zijn, dan de daaraan verbonden nadeelen,zoo is het toch niet voor tegenspraak vatbaar, dat de bouvv-ondernemers, wanneer hun de vrije keuze wordt gelaten, ingroote meerderheid aan koop boven erfpacht de voorkeurZuUen geven, in het bijzonder, omdat bij koop een ruimeremate van beschikking over den grond wordt verkregen danbij erfpacht, terwijl de prijs, die als grondslag voor deberekening van den canon genomen wordt, toch in denregel gelijk zal zijn aan de verkoopwaarde van den grond;m.a.w. bij minder rechten betaalt men een gelijke waarde,als bij verkrijging van den vollen eigendom betaald zou zijn.Het hoofdbezwaar is echter wel gelegen in de om-3l8 BINNENLAND - BUITENLAND - NATIONALE WONINGRAADstandigheid, dat hi] erfpacht in veel mindere mate hetrustige bezit is gewaarborgd, dan bij verkoop ^).6e. Willen de gemeenten ten opzichte van de toepassingvan het erfpachtsstelsel dwingend optreden, dan zal ditalleen daar mogelijk zijn, waar de gemeente de grondmarktbeheerscht en waar bovendien de ligging een 200 bij uitstekgunstige is, dat de bezwaren tegen erfpacht wegvallentegenover de voordeelen, die vestiging ter plaatse, zoowelvoor handel en industrie als voor particuiieren, met zichbrengt.Steeds zal echter in het oog te houden zijn, dat niet elkwillekeurig erfpachtsstelsel toe te passen is, maar dat ditzich zal moeten aanpassen aan de plaatselijke toestanden.ye. Onder andere omstandigheden dan sub 6 genoemd,zullen de pogingen om erfpacht langs den weg van dwang inte voeren noodwendig moeten falen, tenzij middelen ge-vonden worden om aan de bestaande bedenkingen tegemoette komen.Blijkt hiertoe geen mogelijkheid te bestaan, dan zal,willen de belangen der gemeente niet ernstig wordengeschaad, alleen langs den weg van verkoop het in exploitatiebrengen van de gemeentelijke bouw- en industrie-terreinenkunnen worden bevorderd.8e. Het verdient aanbeveling, dat algemeen geldendevoorschriften worden gegeven, welke bij het financieelbeheer van gemeentelijk grondbezit in acht behoeven teworden genomen.^) Aangevoerd zou kunnen worden, dat ook bij eigen-domsverkrijging onteigening mogelijk blijft, maar hier-tegenover is te stellen, dat dezelfde mogelijkheid bestaatten opzichte van erfpachtsgronden en hunne opstallen.Het rapport is in een vergadering der vereenigingj'10 October te Helder gehouden, in discussie gekomen.Zooals te verwachten was, bleek aldaar van zeer uiteen-loopende meeningen. >WONINGBEURS ^'rDe Zaandamsche Raad nam een motie aan, waarin totinstelling van een woningbeurs werd besloten.BOUW VAN WONINGEN VOOR TOEKOMSTIGEEIGENAARSOok de gemeenteraad van Noordwijk heeft besloten10 woningen te doen bouwen, ten einde deze te verkoopen.De bouwkosten zijn op / 2.200.- per woning geraamd. Teneinde de verkrijging te vergemakkelijken, zal aan den kooper85 % van de koopsom onder hypothecair verband wordenverstrekt, tegen een re?te van 5 % en onder verplichtingten minste / 50.- per jaar af te lossen.BEHOUD VAN NATUURSCHOON 'De gemeenteraad van Gendringen heeft besloten hetlandgoed Eiigbergen, groot 10 H.A. bosch en 11 H.A.bouw- en weiland, aan te koopen voor een som van / 37.000.Het bosch wordt een wandelpark.Het betreft hier een eersteUng; immers van Regeerings-wege wordt, op grond van art. 12 der Boschwet, een bedragvan / 3.000.- voor dezen aankoop beschikbaar gesteld.Ook te Gaasterland zal natuurschoon -- en ook inditgeval met steun van het Rijk --behouden blijven. De bladenbevatten n.l. het volgend bericht:Op voorstel van den Boschraad zal de Minister vanBinnenlandsche Zaken en Landbouw aan de gemeenteGaasterland, te rekenen van i Januari 1926 af, voorloopigvoor den tijd van tien jaren, een jaarlijksche bijdrage teverleenen van / 2.500 voor de instandhouding van bosschen,die de gemeente aankocht om ze voor vernietiging te redden.BUITENLANDVEREENIGDE STATENPARKENIn Californie wordt een plan voorbereid ten einde totyoorziening van staatswege met de noodige groote parken,in den zin van te behouden natuurschoon, te komen. Doorplaatselijke groepen zullen plaatselijke aanwijzingen wordengegeven, waaruit een centrale commissie een keuze zaldoen, daarbij bijgestaan door deskundigen. Ten einde debelangstelling te verhoogen zal een groote commissie vanvooraanstaande personen worden samengesteld. Dezezal het plan aan de Regeering overleggen. ,Wegens plaatsgebrek kan het Overzicht van Tijd-schriften niet worden opgenomen.NATIONALE WONINGRAADALGEMEENE BOND VAN WONINGBOUWVEREENIGINGENJAARVERGADERING EN WONING-CONGRESTot nog toe was onze drukstbezochte jaar-vergadering die, welke in 1925 gehouden werden waarop 72 bouwvereenigingen waren vertegen-woordigd. Thans staat on2;e jaarvergadering 1926bovenaan en wel met 90 vertegenwoordigdevereenigingen, buiten de provinciale afdeelingen.We verwachten dat dit record in de toekomstnog dikwijls zal worden verbeterd. Het volgendnummer van ons tijdschrift zal een verslag van devergadering bevatten. Thans willen we slechtseen enkele opmerking maken. En dan constateerenwe in de eerste plaats dat de belangstelling vanonze leden voor hun organisatie steeds toeneemt.Dit blijkt niet alleen uit den omvang van hetvergaderingbezoek, doch tevens uit den aard dergevoerde discussie.De hoofdschotel der agenda werd gevormd doorhet rapport inzake het hurenprobleem. Dehierop door de leden uitgeoefende critiek wasvolkomen zakelijk en gaf over het algemeenook blijk van ernstige overweging van de door decommissie ingediende voorstellen. Dit wil niet zeg-gen dat wij ons met de gemaakte opmerkingengrootendeels kunnen vereenigen. Integendeel, meteen belangrijk deel ervan (we denken o.a. aan detegen de bijschrijving aangevoerde principieele be-zwaren) zijn wij het volkomen oneens. Daarnaastwerden echter bezwaren aangevoerd, die wezen opeen leemte in het rapport. We hebben b.v. het oogop de gemaakte opmerkingen inzake de moeilijk-heden, die in een aantal gevallen ondervondenzullen worden, wanneer men bij de afschrijvinggeen rekening houdt met het feit, dat het woning-type hier en daar sterk is achteruit gegaan. Dezemoeilijkheden had de commissie o.i., onverschillighoe zij staat tegenover de hieromtrent ter verga-dering ingediende motie, grondiger moeten onder-zoeken dan zij het, blijkens de op pag. 36, tweedealinea van haar rapport voorkomende uitlating.NATIONALE WONINGRAAD 319heeft gedaan. Een andere opmerking, die evenmintegen het rapport inging en eveneens wees op eengewenschte aanvulling daarvan, betrof de wensche-lijkheid om in gevallen, waarin wordt bijgeschrevenop oude woningen van een achterlijk type, hetbedrag der bijschrijving in de eerste plaats aan tewenden tot verbetering der woning. Dit lijkt onsgeheel te liggen in den gedachtengang van decommissie, die immers de huur in overeenstemmingwenscht te brengen met de huurwaarde der woningen dus niet zal meewerken aan huurverhoogingvoor woningen met lage huurwaarde. Waar dezaken zoo stonden, leek ons het bestuursbesluitom niet te trachten het rapport erdoor te jagen,maar om, indien de Vereeniging van NederlandscheGemeenten hiermede accoord gaat, de commissiete verzoeken, in het hcht der gehouden bespre-kingen haar voorstellen nog eens onder oogen tezien, geheel voor de hand liggend. Dat hierdooreen aantal der gemaakte opmerkingen, welkevoortvloeiden uit een misverstand of uit een naaronze meening onjuist standpunt, niet kon wordenbeantwoord, valt te betreuren. Te zijnertijd zalhiervoor echter wel gelegenheid zijn.Een enkel woord willen wij thans reeds zeggenover het gehouden Woningcongres, waarop indit tijdschrift wel uitvoerig zal worden terugge-komen. Vastgesteld mag worden dat dit cohgres,wat de deelname betreft, schitterend is geslaagd.Ongeveer 500 afgevaardigden uit alle deelen vanhet land waren aanwezig. Daarnaast dient teworden geconstateerd dat, hoewel het congresgeen bepaalde conclusies heeft aangenomen, tochis komen vast te staan dat de overgroote meerder-heid van hen, die zich voor het vraagstuk dervolkshuisvesting interesseeren, van oordeel is datde huidige woningpolitiek der regeering onver-mijdelijk moet leiden tot een nieuwen vorm vanwoningnood. Tevens meenen wij dat onomstootelijkis kortien vast te staan dat het standpunt derregeering, zooals dit in de circulaire van 17 Maartj.l. en daarna in het bekende antwoord van denMinister op de vragen van het Kamerlid, denHeer van den Bergh, is uiteengezet, niet in over-eenstemming is met de Woningwet.Het Instituut voor Volkshuisvesting, de R. K.Woningbouwcentrale en onze Raad hebben debelangstellenden opgeroepen tot een congres,teneinde de rijkswoningpolitiek te bespreken.Nu gebleken is dat de overgroote meerderheidder deelnemers het standpunt, hetwelk de besturendezer organisaties reeds hadden, deelt, rust naaronze meening op hen ook de verplichting allepogingen in het werk te stellen, die kunnen leidentot een verwezenlijking van dit standpunt en daar-mede tot een ruimere woningpolitiek der regeering.J. BOMHERVAN DE AFDEELINGENNOORD-BRABANT EN ZEELANDDe Afdeeling Brabant en Zeeland kwam op 30 Octoberj.l. te Tilburg in vergadering bijeen tot het behandelen vanhet ontwerp-reglement en de agenda van de jaarvergaderingvan den Nationalen Woningraad. Aanwezig Vi'aren, behalvedrie bestuursleden, waarvan twee heeren respectieve ver-eenigingen vertegenwoordigden, zes afgevaardigden, die viervereenigingen vertegenwoordigden en de algemeene secre-taris de Heer Bommer. Met kennisgeving was afwezig deHeer A. A. Ebehng, secretaris der Afdeeling.Het ontwerp-reglement werd, na eenige algemeene be-schouwingen omtrent het gemis eener clausule over decontrole van de Afdeeling op de gestie der aangesloten ver-eenigingen en een zeer geanimeerde discussie daarover, metalgemeene stemmen goedgekeurd.Bij de behandeling der agenda voor de jaarvergaderingbleek dat punt 8 der agenda bij geen der aangesloten ver-eenigingen eenigen steun kon erlangen, terwijl bij de behan-deling van punt 9 uitvoerig werd gediscussieerd over hetRapport der Commissie tot onderzoek van het hurenpro-bleem, waarvan de conclusies toegelicht werden door deHeeren Lindeijer en Bommer. De vergadering kon in hetalgemeen meegaan met het rapport der Commissie. Tot afge-vaardigde der Afdeeling ter jaarvergadering werd aange-wezen de Heer P. G. Gruys en tot zijn plaatsvervanger deHeer Kruitwagen. De vergadering besloot op voorstel vanden Heer Sanderse uit Vlissingen, den Secretaris te ver-zoeken de aangesloten veieenigingen aan te sporen lid teworden van het Woningcongres, niet zoozeer om dit ook tebezoeken, hetgeen voor meerdere vereenigingen wel nietdoenlijk zou zijn, als wel om van het waardevol materiaal vanstellingen en gevoerde discussies op dat Congres, kennis tekunnen nemen. De door den voorzitter den Heer Lindeijervlot geleide vergadering had een zeer leerzaam en aangenaamverloop, dank zij ook de aanwezigheid van den algemeenensecretaris, die bij verschillende punten en gestelde vrageneen zeer duidelijke en afdoende toelichting en beantwoor-ding kon geven.Breda, 30 October 1926 De verslaggeveri GRUYSDe ondergeteekende heeft als ex-penningmeester vanden Bond van Arbeiderswoningbouwvereenigingen, kasen boeken van den penningmeester van de C.A.B.I.B.E.Z.te Vlissingen gecontroleerd en in orde bevonden, en allebescheiden dezer Centrale voor het archief van den Bondin ontvangst genomen.Het saldo van de C.A.B.I.B.E.Z. groot / 125.- is over-gedragen aan den penningmeester der afdeeling Noord-Brabant-Zeeland, van den Nationalen Woningraad.Vlissingen, 26 October 1926 LINDEIJEKOVERIJSSELKort verslag van de ledenvergadering gehouden op 23October 1926 te Zwolle.Aanwezig zijn 12 woningbouwvereenigingen.Voorzitter RUMBRINK opent met een korte inleiding dezevergadering, waarin hij de beteekenis van de laatste regee-ringscirculaire uiteenzet.Ingekomen is een schrijven van den heer Bommer dathij verhinderd is deze vergadering bij te wonen. De secre-taris Lansink is eveneens verhinderd in verband met eenandere dringende vergadering, die plotseling is uitge-schreven.Behandeld wordt het concept-reglement voorde afdeeling.Behoudens een kleine aanvulling wordt dit concept onver-anderd vastgesteld.In verband met artikel 4 zal Mej. Immink haar bestuurs-functie moeten neerleggen, omdat zij geen bestuurslideener bouwvereeniging is. In haar plaats wordt benoemd320 NATIONALE WONINGRAADde heer G. SCHOTVELD te Almelo, terwijl in de plaats vanden Heer Ruitenbeek, die geen definitieve benoemingwenscht, benoemd wordt de heer D. EISMA te Zwolle. Deoverige voorloopige bestuursleden, de heeren J. Kops teEnschede, L. LANSINK en F. W. T. RUMBRINK te Zwolleworden thans definitief benoemd. De functies zuUenonderling verdeeld worden.Besloten wordt deel te nemen aan het Woningcongres,waarheen dezelfde afgevaardigden zullen gaan, als dienaar de jaarvergadering.De voorzitter geeft vervolgens een overzicht van deconclusies van het Rapport over het Hurenprobleem.Besloten wordt verder op voorstel van het bestuur eenonderzoek in te stellen in Overijssel naar de wijze vanhuurbepaling der woningen, volgens de Woningwet ge-bouwd, terwijl voorts alle in Overijssel gevestigde bouw-vereenigingen en stichtingen zullen worden aangezochtzich bij de afdeeling aan te sluiten.Met een korte opwekking wordt de vergadering daarnagesloten.UTRECHTDe Afdeeling hield Zaterdag 30 October j.l. te Utrechthaar tweede ledenvergadering.Te vier uur opent de Voorzitter, de heer Lambeck, devergadering. Hij wijst erop dat het voorloopig bestuur, ookal moest het rekening houden met zijn tijdelijk karakter,niet geheel stil heeft gezeten. Het ontworpen concept-reglement werd reeds eenigen tijd geleden aan de ledentoegezonden. Er werd een propaganda-circulaire gfezondenaan de niet bij den Nationale Woningraad aangeslotengemeenten, bouwvereenigingen enz., terwijl voorts over-leg werd gepleegd met de Utrechtsche Federatie vanArbeiders-Woningbouwvereenigingen over de eventueeleopheffing dezer Federatie in verband met de oprichtingvan de Afd. Utrecht van den Nationalen Woningraad. Ditoverleg had tot gevolg dat de ledenvergadering van ge-noemde Federatie op 7 October j.l. het besluit namdeze instelling op te heffen.De notulen der vorige vergadering werden ongewijzigdvastgesteld.Bij de bespreking van het concept-reglement wordtopgemerkt dat in Art. i 3de lid onder c alleen gehandeldwordt over het bevorderen van de oprichting van lichamen,toe te laten overeenkomstig de bepalingen der Woningweten van den bouw van woningen, overeenkomstig deze wet.Ook de instellingen, wier doel ten nauwste met de ver-betering der volkshuisvesting verband houdt, moeten hierworden vermeld en ook haar werk moet worden gesteund.De Voorzitter zegt toe dat met de gemaakte opmerkingrekening zal wordefl gehouden.Het reglement wordt verder ongewijzigd vastgesteld.Onderscheidene punten van de agenda der Jaarvergade-ring van den Nationalen Woningraad geven aanleiding toteen breedvoerige bespreking.Aan de Jaarvergadering zal worden voorgesteld in deCommissie tot het nagaan van het beheer over 1926 op tenemen de Utrechtsche Woningstichting te Utrecht.Het voorstel van de Woningbouwvereeniging ,,NieuwLeven" te Ridderkerk vindt weinig instemming ; daaren-tegen spreekt de vergadering als haar gevoelen uit dat devoorstellen, vervat in punt 9 van de agenda zooveel mo-gelijk moeten worden gesteund.Als vertegenwoordigers van de Afdeeling Utrecht voorde Jaarvergadering worden aangewezen de heeren Lam-beck te Utrecht en van Goudoever te De Bilt.Bij de bestuursverkiezing voor de Afdeeling wordt voor-gesteld het aantal bestuursleden te bepalen op zeven. Naastde vijf leden van het voorloopig bestuur (de heerenLambeck, van Goudoever, Pruis, Roggeveen en Dorre-steijn) worden gekozen de heeren Voerman (als vertegen-woordiger van de yoormalige Utrechtsche Federatie vanArbeiders-Woningbouwvereenigingen) en Jagers, secretarisvan de Woningbouwvereeniging ,,St. Bonifacius" teAmersfoort.Bij de rondvraag deelt de Voorzitter nog mede dat hetdagelijksch bestuur de bouwvereenigingen, die tot nu toeverzuimden zich op de vergaderingen van de Afdeelingte doen vertegenwoordigen, zal bezoeken, ten einde dezevereenigingen op te wekken tot een trouw meeleven in deAfdeeling.Uit de vergadering worden nog verschillende voorstellengedaan. Op verzoek van den Voorzitter zullen deze voor-stellen schriftelijk worden ingediend cm in een volgendevergadering behandeld te worden.Te ruim zeven uur sluit de Voorzitter de vergadering.R. D.ZUID-HOLLANDOp 30 October j.l. vergaderde de afdeeling Zuid-HoUandte 's Gravenhage. De Voorzitter wees er in zijn openings-woord op dat dit de eerste vergadering van de afdeelingwas na de fusie van den Nationalen Woningraad en denvoormaligen Bond van Arbeiderswoningbouwvereenigingen,In deze vergadering zouden daarom de nieuwe door dienBond aangewezen bestuursleden officieel moeten wordengekozen. Inmiddels had een dezer Heeren voor een be-stuursfuncie bedankt. Voorts ging het met de fusie nietzoo vlot als gehoopt werd. Van de 38 in de provincie Zuid-Holland gevestigde leden van genoemden Bond waren ernog slechts 13 als lid van den Woningraad toegetreden.In dit verband was het wenschelijk bij de verkiezing vaneen derden bestuurslid er rekening mede te houden, dat erthans slechts twee plaatsen behoefden te worden ingeruimd,zoodat het aanbeveling verdiende een der reeds afgetredenbestuursleden weder als zoodanig te doen optreden. Naeenige discussie werd tot stemming overgegaan en bleekde Heer L. Smit te Alblasserdam weder als bestuurslid tezijn herkozen. Het Bestuur is thans als volgt samengesteld :A. van Stuijvenberg, Voorzitter, J. H. Odendaal te 's Gra-venhage, Ribesstraat 314, Secretaris-Penningmeester, P. J.van Leeuwen, ade Secretaris, H. Jongbloed, W. Metman,L. Smit en T. van Vliet, leden.De Heer van Staal, die namens het Hoofdbestuur tegen-woordig was, wees op het groote belang van samenwerkingvan alle woning bouwvereenigingen in een Bond. Thans nade fusie zijn met uitzondering van een enkele groep, allevroegere centrales van woningbouwvereenigingen in denNationalen Woningraad opgelost. Hij sprak de verwachtinguit dat ook die groep zich bij den Nationalen Woningraadzou aansluiten, opdat wij als Woningraad tot de Regeeringzouden kunnen zeggen : Wij vertegenwoordigen alle ver-eenigingen in den lande, die de belangen van de volkshuis-vesting voorstaan; houdt hiermede rekening. Voorts weeshij op het omvangrijke werk van de Commissie die het thansverschenen Hurenrapport heeft samengesteld en op hetbelangrijke feit, dat dit rapport door vertegenwoordigersvan alle richtingen is onderteekend. Hij besloot met deverwachting uit tc spreken, dat ook deze algemeene ver-gadering zich daarmede zou kunnen vereenigen en vroegvoorts alle belangstelling van de leden voor het a.s. Woning-congres te Amsterdam, dat zeer belangrijk beloofde teworden en waarvoor vooraanstaande personen van allerleirichtingen zich reeds interesse'eren.Vervolgens werden enkele mede in verband met de fusienoodzakelijk geworden wijzigingen van het afdeelingsregle-ment goedgekeurd. Het Hurenrapport werd daarna aan deorde gesteld. Bij de bespreking bleek dat de leden zich methet rapport konden vereenigen en werd niet een ernstigebedenking vernomen. Integendeel werd uit de vergaderinghulde gebracht aan de Commissie, die dit belangrijke werkheeft samengesteld.De Voorzitter sloot deze geanimeerde vergadering meteen woord van opwekking om zooveel mogelijk het op 6November a.s. te Amsterdam te houden Woningcongres tebezoeken. ODENDAAL, SecretarisABONNEERT U OP DE:NEDERLANDSCHEBOUWMEESTERSEERSTE REEKS, DIE INONDERSTAANDE VOLG-ORDE ZAL VERSCHIJNEN:EEN REEKS STUDIES-? ONDER LEIDING VAN ?W. RETERA Wzn.W. KROMHOUT Czn . . . . door W. Retera Wzn.PIET KRAMER door W. Retera Wzn.W. M. DUDOK doorlr.D.E.C.KnuttelA. J. KROPHOLLER. .... doorlr.D.E.C.KnuttelM. DE KLERK door W. Retera Wzn.Dr. H. P. BERLAGE . . . door Just Haveiaar111 De belangstelling in binnen- en buitenland voor de Nieuwe Neder-landsche architectuur is algemeen. Een reeks monografieen, gewijd aan demoderne HoUandsche Bouwmeesters, voldoet dus aan een behoefte. In elkdeeltje zal telkens een van onze architecten behandeld worden doorW. Retera Wzn. of door een anderen bevoegden auteur, en een aantalzorgvuldig gekozen en mooi uitgevoerde afbeeldingen zullen een beeld gevenvan zijn werkzaamheid. Men zal dus door middel van deze reeks boekjeseen volledig overzicht krijgen van onze moderne bouwkunst.Prijs per deeltje f 1.50in omslagteekening door W. Retera Wzn., met pim. 24 platenPer serle van 6 deeltjes, per stuk . . . f 1.135VERKRIJGBAAR IN DEN BOEKHANDEL EN BIJVAN MUNSTER'S UITGEVERS-MIJHEERENGRACHT 246 AMSTERDAMW~'-^iiimmmmmiiiiiimmmmmmmiiiniuiiiiiiSEI rirma ROOZETUIJL - Zuimaars |S EX AMBTENAREN BIJ DEN QEMEENTELIJKEN GEZONDHEIDSDIENST SSS SpMiaal in hat verdelgen van Wandluizin, Kakker- SSSS lakken, CrUnluis etc volcans nieuw systeem met ^~ de nieuwste apparaten en vindingen, waardoor ~SS succet gawaarborgd is --?Z H.H. Huiseigenaren voordeslige eontractan ^I Kantoor: inRAIineg, AMSTERDIIM - Telefooii 29311 |ZZ ALLE WERKZAAMHEDEN WORDEN ONDER GARANTIE UITQEVOERD SimiiimmiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiniiiiiisiiisfHyiiiiiHiniiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiUfii:J. DOTINGSTUCADOORTEG[LZETTER[NllLl[VOOilKOM[NOEBElWEIii(EliJACOB VAN CAMPENSTRAAT 121AMSTERDAM - TELEFOON 28243:iiiiiiiiiiiiiiiiiiiMMiiiiiiiiiiiiiiiiiii: BHIEte ALKMAARLEVERT PRIMASCHELPKALKTEQEN CONOURREERENDE PRIJS PER SPOOR EN PERSCHIPKantoor: HOUTWEG 19 - ALKMAARIf. fLOODGIETERAANNEMER VANALLE VIOORKOMENDE LOOD-GIETER SWERKZA A MHEDENWerlcpiaats : REINWARDSTRAAT 4SWoonpl. la] 008TERPARKSTR 230 ? A'DAMT
Reacties