GOOI-Bl/SSUM-HILVERSUMTIJDSCHRIFTVOORVOLKSHUISVESTINGEN STEDEBOUWORGAAN VAN HET NEDERLANDSCHINSTITUUT VOOR VOLKSHUIS:VESTING EN STEDEBOUW EN VANDEN NATIONALEN WONINGRAADALGEMEENEN BOND VAN WONINGBOUWVEREENIGINGEN1926 N? 6 7' JAARGANG JUNIGIPSXWAND^< If).zs.' o cl 0x1 o?gx Sx.yx'-^ en (y en -tJ en*-< V. in en wGJ ^ m 60 "V;d > T3 C 73X 3X oXooft;; 3 3en oo SfxI--..C 60?BO.S^gow ri -"w 2 "M 60 C|.a ?3 g a112 ARTIKELENCVn3ZDTCKAADTJCCDXcmzdat hi) den volkswoningbouw uitsluitend aan laag-bouw kon worden gedacht. Ik betreur dit zekerniet, want het vrije eengezinshuis is zonder twijfelde beste volkswoning. Maar de uitsluitende toe-Arbeiderswoningcomplexen te Hilversum. le, 2e, 5e en yegemeentelijke woningbouw (totaal 185 w. + leeszaaf +84 w. + 115 w. + 21 w. = 405 w. + leeszaal). Woning-bouwvereeniging ,,Patrimonium" (totaal 65 w. + 51 w.+ 45 w. = 161 w.). Totaal 566 woningen + leeszaal + 2scholenpassing daarvan leidt in esthetischen zin tot grootebeperking van het architecturale effect, te meer daarslechts minimale geldelijke bedragen ter beschik-king stonden. Het is dan 00k slechts zeer bescheidendorpsbouw, dien Hilversum te zien geeft; omdaarin effecten van eenige esthetische waarde tebereiken, was het noodig het vraagstuk 200 grootmogelijk te zien, d.w.z. als een geheel; de vraagwas niet huisjes te bouwen, maar straten ; meerdan dat: geheele dorpswijken. De gelukkige om-omstandigheid, dat de gemeente zelf op zeer inten-Gemeentelijke woningbouw, kleinste woningtype. Archi-tect W. DudokGemeentelijke woningbouw, type van middelbare grootte.Architect W. DudokARTIKELEN 113Woningbouw ,,Patrimonium", Hilversum. Architecten WoningbouwVorkink en Wormser,Patrimonium", Hilversum. ArchitectenVorkink en Wormsersieve wijze den woningbouw ter hand nam, maaktehet mij mogelijk het uitbreidingsplan op verschil-lende punten 00k in de derde dimensie te voltooien,op andere plaatsen werkten de architecten der bouw-vereenigingen, de Heeren Andriessen, Bakker enBunders, De Groot en van Laren, Verschuyl,Vorkink en Wormser daartoe op doeitreffende enaangename wij2;e met mij als ontwerper van hetwegennet samen. Dit wegennet eischte trouwensallereerst aandacht. In deze gemeente, waarvan debevolking sinds 1890 van 12.000 inwoners tot 46.000steeg, bleek het oude wegennet aan de behoeftendezer snelle uitbreiding veelal niet te beantwoorden;in meerdere wijken rondom de oude dorpskernhebben de toevalhge belangen der grondeigenaarsen speculanten te veel invloed op de gedaante vandat net geoefend, dat op vele punten de weinigte waardeeren gehjkenis met een doolhof toont. Hetis duidehjk, dat het dorp in zijn verderen groeilangs banen van ander soort geleid moest worden.In de eerste plaats werd bevorderd een zoo regel-matig mogehjke ontwikkehng. Zooals in zoovelesteden en dorpen het geval is, had zich ook inHilversum langs de hoofdtoegangswegen een opsommige plaatsen ver vooruitdringende bebouwingontwikkeld, welke de gemeente het onregelmatigeaanzien van een ster had gegeven, een bebouwing,welke te meer schadelijk was, omdat zi] een meestalbuitengewoon fraai landschap ontijdig aan hetoog onttrok.Nieuwe exploitatie werd nu allereerst ter handgenomen in achtergebleven en toevallig open ge-bleven gedeelten; de ,,stersgewiJ2;e ontwikkeling"moest plaats maken voor de centrale groeiwijze vaneen bloem. Daardoor werd de noodige beknoptheidbetracht; de gemeente behoorde in haar groei geengrooter oppervlak, geen grooter deel van de haaromringende schoone natuur -- waaraan zij haargroei te danken had -- te betrekken dan voor eenfrisch bebouwingsplan noodig was. De bezwarenvan een hier en daar sterk vooruitdringende be-bouwing, zonder de mogelijkheid open te laten voorconcentrische verbindingswegen, werden vooral inCti 0aGemeentelijke woningbouw, woningtype voor ondiepbouwblok. Architect W. DudokGemeentelijke woningbouw, bungalow type. ArchitectW. Dudok114ARTTKELENBouw van de Bouwvereeniging ,,Ons Ideaal", Hilversum.Architecten Bakker en Bunderssterke mate gevoeld in de wijken ,,Over het Spoor",bij Abattoir, Zwaluwplein, Edisonbuurt, waarbovendien grillig gevormde fabrieksterreinen entamelijk wanordelijke, onaanzienlijke bebouwing devorming van een goed uitbreidingsplan, speciaalvan een goed verkeersplan, wel ernstig in den wegstonden. Toch zijn daar arbeiderswijken groeiende,waarin men zich niet in de onmiddellijke, steedsmin of meer deprimeerende nabijheid van fabriekenwaant, en is het ook daar mogelijk gebleken, doorcontrastwerking tusschen verkeers- en woonstraten,door kleinere en grootere pleinen, met hier en daareen weldadig gazon, een rythmisch nog wel be-vredigend dorpsplan te verkrijgen. Met nauwge-^etheid is er naar gestreefd het rythme van hetgrondplan in den opbouw vol te houden, om eenzoo sterk mogelijke ruimtelijke werking te bereiken.Die werking is vooral niet gezocht in drukke detail-leering, immers daardoor demonstreert men nooitanders dan kleinheid, men verbrokkelt de bouw-massa's in plaats van ze te vereenigen. Daarom isgetracht met de kleine huisjes rustige geslotenstraat- en pleinwanden samen te stellen, en detegenstelHng tot deze kleine bescheiden straat-bebouwing te vinden in de enkele grootere ge-bouwen, welke deels aanwezig waren, zooals de.Baa.amobia) D lluiooniMTOcfMiddenstandswoningbouw ,,Oris eigen huis", Hilversum.Architecten Bakker en BundersSt. Clemenskerk, een werk van den thans overledenarchitect van Gils, deels volgens mijn plannengelijktijdig met deze woningwijken tot standkwamen.Deze bouwwerken zijn de zoo noodige architec-tonische zwaartepunten, zonder welke het bestbedoelde plan gevaar loopt eentonig en droog teworden. Maar bijna steeds brengt een normalegemeentelijke ontwikkeling de gelegenheid medetot het hanteeren van dit zuiver architecturalemiddel. In Hilversum vorderde die ontwikkelingde stichting van een aantal kleinere en grootereopenbare gebouwen ; een vijftal scholen, twee bad-huizen, een openbare leeszaal, een abattoir. Dezemotieven konden op zeer verschillende wijze totzoo hoog mogelijk effect voor de omgeving wordenopgevoerd. Zij brachten in een omgeving, waarinhet krachtige element van herhaling op den voor-grond trad, de zoozeer noodige afwisseling. Afwis-seling, direct reeds door een natuurlijke tegen-stelHng van volume, maar ook door architecturalebehandeling. Nu eens is daarbij, in verband met desituatie, de symmetrische oplossing aanvaard methet uiteraard meer monumentale effect, dan weeris de asymmetrische oplossing met haar meerromantische karakter gekozen. Ook in deze grooterebouwwerken ziet men allengs een streven groeiennaar uiterste vereenvoudiging: het effect wordt4e bouw Arbeidersbouwvereeniging Hilversum.'^ Archi-tect E. Verschuyl4ebouwArbeidersbouwvereeniging Hilversum, Lupinestraat.Architect E. VerschuylARTIKELEN 115Woningbouw ,,St. Joseph", Hilversum. Architect Nic.Andriessenuitsluitend gezocht in de karakteristieke groepee-ring van de programmatisch verlangde ruimten, eengroepeering, welke zich voorts naar buiten uitenmoet in duidelijke plastiek. Aan uiterlijke versieringis daarbij weinig waarde gehecht; zij komt nergensvoor, althans niet in den vorm van min of meerlosse ornamentiek ; deur en raam is het natuurlijkeen zuivere ornament van het overigens ongebrokengevelvlak, dat dikwijls als groot vlak rust op eenramenreeks als het voorhoofd op het oog.Na deze algemeene inleiding moge een kortebespreking volgen van de op verschillende plaatsenuitgevoerde wijken.De grootste arbeiderswijk is ontstaan in het,,Bloemenkwartier". Daar is de bebouwing in deeerste plaats gegroepeerd rondom de openbare lees-zaal aan twee pleintjes, die in vorm contrasteeren.lets verder Zuidehjk Hgt de Geraniumschool, ge-bouwd in 1918. Het streven om dit gebouw totzwaartepunt in zijn omgeving te maken, bracht daarals het ware van zelf mede dat het, zij het ook opbescheiden schaal, als een soort centrale bouwwerd opgevat, rondom een middelpunt, i.e. eenklokketorentje en dat van daar uit, met lagerevleugels, aansluiting werd gezochtmet de omgevingvan lage woningen.Verder Oostelijk komen wij naar een nieuwergedeelte, rondom het Lavendelplein (gebouwd in1922). Dit Lavendelplein is asymmetrisch be-handeld, ook daar is een school het architectonischzwaartepunt. Die school heeft aan het pleintje eenmin of meer romantische ligging gekregen, alsgevolg niet alleen van het streven naar typischeafwisseling, maar ook tevens van de opdracht, welkeeen schoolgebouw vorderde, dat aanvankelijk 7 lo-kalen I gymnastiekzaal zou bevatten en uitgebreidmoest kunnen worden tot 10, resp. 11 en 14 lokalen.Daartoe werd de school ontworpen aan twee plein-tjes, zoodanig dat het thans gebouwde gedeelte alskern, aan elk der pleintjes verlengd zou kunnenworden met resp. 3 en 4 lokalen op den beganengrond.Ookna deze uitbreiding zal de kern van hetgebouw in den hoek van de pleinen een climaxn^MSM^ ffiE^^I1 MI^KJH H|L4W^TM ^Hit- '^m0IHHMiddenstandswoningbouw 't Goede Woonhuys, Hilversum.Architect J. van Larcnblijven vormen in de omgeving van lage woningen.Een kleiner afzonderlijk complex woningen meteen badhuis is gebouwd aan de Boschdrift, gegroe-peerd tusschen het daarbij behoorend badhuis ende school, welke beide gebouwen de steunpuntenzijn voor het plan. Dit kleine complex, gebouwdin 1920-1921, is niet veel meer dan een straat-bebouwing, welke een zeer leelijk en armelijk dorps-beeld aan het oog onttrekt. Het badhuis is, in ver-band met zijn ligging op het snijpunt van tweegelijkwaardige wegen, symmetrisch opgelost; hetis als het ware de steen, die den verkeersstroomsplitst. De schoorsteen is, als meest karakteristiekebouwdeel, tusschen de beide ingangen geplaatst,zoodanig, dat hij tevens een sierend bouwdeel is.Het schoolgebouw (1921) is met zijn lengte-asloodrecht op den weg geplaatst, waardoor directeen veel sterker plastisch effect bereikt kon worden,dan door een steeds min of meer spanningloozesituatie langs den weg. De architectuur is asym-metrisch, het knooppunt (trappenhuis) treedt achterde lage huisjes plotseling naar voren. Op denachtergrond is de overgang van het schoolgebouwtot den lagen woningbouw gezocht in een hoogoverkapte gymnastiekzaal, waardoor veel leelijksaan het oog wordt onttrokken.De stichting van een aantal industrieen aan deandere zijde van den spoorweg gaf aanleiding ookdaar woningwijken te stichten. Het abattoir, detoekomstige veemarkt en de jongste school op hetZwaluwplein vormden de centra voor een nieuwcomplex.Niet ver hiervan verwijderd Hgt een andereuitbreiding, van de bouwvereeniging St. Joseph,grenzende aan den gemeentelijken woningbouw omhet Edisonplein. Dit plein is omraamd door wonin-gen van een klein type, waarbij alle vertrekken zichop den beganen grond bevinden. Toen in 1922overwogen werd het aantal noodwoningen uit tebreiden, bleek dat voor een betrekkelijk weinighoogeren prijs dergelijke bungalows gebouwdii6 AFTIKELEN - WETTEN, KON. BESLUITEN, ENZ.konden worden ; om begrijpelijke redenen werddaaraan de voorkeur gegeven.Vermelding verdient nog de gemeentelijke bouwin de Huygensstraat, waar een aantal woningen aaneen volksbadhuis met schoolbad gebouwd is.Een complex van ruimere allure is de midden-standswijk, gebouwd door de architecten Bakkeren Bunders en De Groot en Van Laren, nabij dein 1920 door mij gebouwde Mulo-school. Dekleurrijke tuinen verleenen aan die bekoorlijke wijkeen bijzonder verzorgd aanzien.Ten slotte nog een enkel woord over de indeelingder woningen. De veel te geringe ruimte in dit bladmaakt in dit opzicht niet alleen geen volledige toe-lichting mogelijk, maar sluit zelfs een hoogst opper-vlakkige aanduiding der vele plattegrond-oplossin-gen uit. Want al is natuurlijk in de details, raam- endeurvormen enz. naar normaliseering gestreefd,toch bracht de bijzondere ligging van vele woningenbiJ2;ondere oplossingen van den plattegrond mede,waartoe ook de noodzakelijke harmonie tusschentegenovergestelde straatwanden aanleiding gaf. Opelk bijzonder punt in het plan is getracht de woningvan haar bijzondere ligging te doen profiteeren,zonder tot onpractische of oneconomische indeelingte geraken. Het spreekt voorts vanzelf dat de woon-kamers nergens op het Noorden zijn gelegen;plattegronden met sterk uitgebouwde keukens,welke het zonlicht in de woonvertrekken onder-scheppen, zijn bij den gemeentelijken woningbouwvermeden. Overigens is in alle opzichten naarbeknoptheid getracht; zooals men uit de grond-plannen der woningen zal zien, waarvan enkeletypen zijn afgebeeld, is alle overbodige gangruimtezooveel mogelijk vermeden. De bebouwingsfactorvoor de arbeiderswijken bedraagt ongeveer 0.75.Hoewel dit niet onmiddellijk tot het gebied dervolkshuisvesting behoort, hangt het vraagstuk vanden afvoer en de reiniging van riool- en regenwaterdaarmede zoo nauw samen, dat ik hier zeer in hetkort wil wijzen op de te Hilversum daartoe ge-bezigde methode. Vooral in deze gemeente, waargeen rivier of kanaal van eenige beteekenis be-schikbaar is, was dit een vraagstuk, dat veel hoofd-brekens heeft gekost. In een der wijken is dit vraag-stuk opgelost op een wijze, welke in ons land nogniet was toegepast. Het vuile en regenwater stroomtdoor afzonderlijke leidingen naar het laagste puntvan de omgeving, aan den Laapersweg. Het riool-water wordt daar in een kelder verzameld, vanwaarhet naar de vloeivelden wordt geperst; het regen-water daarentegen loost in een vijver, die op grond-waterpeil is gelegen. Deze vijver is van zoodanigeafmetingen, dat hij den grootst voorkomendenregenval van een etmaal kan bevatten. De pompenverwerken die hoeveelheid in dienzelfden tijd enpersen het water naar de Haven, die gelegen is aande andere zijde van den heuvelrug, welke de ge-meente doorsnijdt. Ik heb getracht den vijver-aanleg te benutten tot verfraaiing van dit deel dergemeente, terwijl een deel der aanlegkosten gedektis door de waardestijging der aanliggende gronden,v^elke in het grondbedrijf zijn gebracht. Het aan-zienlijke grondwerk is te juister tijd bovendien eenprachtige vorm van werkverschaffing geweest. Derioolwaterreiniging geschiedt door bevloeiing. Voor-dat het water op de vloeivelden gebracht wordt,heeft het door bezinking een voorreiniging teondergaan.W. DUDOKWETTEN, KON. BESLUITEN, ENZ.RENTE VAN VOORSCHOTTEN ONDER VERBANDVAN TWEEDE HYPOTHEEKDe Ministers van Arbeid, Handel en Nijverheid en vanFinancien ;Gezien de beschikking van de Ministers van Arbeid,Handel en Nijverheid en van Financien van 14 Augustus1924 (geplaatst in de Nederlandsche Staatscourant van18 Augustus 1924, no. 160) tot vaststelling van ,,Regelenbetreffende het beschikbaar stellen van voorschotten onderverband van tweede hypotheek voor den bouw van arbeiders-woningen" ;Hebben goedgevonden :met vjfijziging van het bepaalde onder 14 van die ,,Rege-len" de rente voor de bedoelde voorschotten nader vast testellen op 5 pet.'s-Gravenhage, 12 Mei 1926(Ned. Stcrt. 12 Mei 1926, No. 91)STEUN VOOR WONINGWETBOUW's Gravenhage, 9 Juni 1926In mijn circulaire van 17 Maart 1926 no. 9981 M/ P. C.afd. V werd aan de gemeentebesturen o.a. verzocht bijvoortduring hun aandacht gericht te houden op de moge-lijkheid tot verlaging van grondprijzen enz.In aansluiting aan dit verzoek en in verband met deomstandigheid, dat door verschillende gemeentebesturensteun uit 's Rijks kas is gevraagd voor den bouw en deexploitatie van arbeiderswoningen op terreinen, die voordat doel te duur moeten worden geacht, deel ik U mede,dat in het vervolg bij verzoeken om steun ingevolge deWoningwet, de berekening van den grondprijs per woningen per vierkanten meter moet worden overgelegd, en voortsteekeningen, die een dwarsprofiel van de wegen geven meteen duidelijke aanduiding van de wijze van verharding.In geen geval zou kunnen worden toegestaan, dat meerin rekening wordt gebracht dan de prijs, dien de grond zoumoeten kosten, indien bij ophooging, bestrating en rioleeringde uiterste soberheid ware betracht.Het wil mij voorkomen, dat in de g'rootere gemeentenbehoudens een enkele uitzondering, de grondprijs per woningeen bedrag van / 600 niet behoeft te overschrijden, en datin de kleinere gemeenten met een beduidend lager bedragzal kunnen worden volstaan.De Minister van Arbeid, Handel enNijverheidw.g. J. R. SLOTEMAKER DE BRUINEAan de GemeentebesturenNATIONALE WONINGRAAD 117NATIONALE WONINGRAADALGEMEENE BOND VAN WONINGBOUW-VEREENIGINGENOFFICIEELE MEDEDEELINGENBESTUURIngevolge de besluiten der jongste ledenverga-dering zijn er in ons bestuur en dagelijksch bestuurenkele wijzigingen gekomen.Het bestuur bestaat nu uit de volgende leden :Mr. Dr. G. van den Bergh, voorzitter, H. P. J.Bloemers, R. Boomsma, A. Bruintjes, J. Douwes Jr.,A. A. Ebeling, L. J. H. Eversen, J. C. van Goud-oever, A. J. H. Hagdoorn, Mr. D. Hudig, Mej.W. G. Immink, H. Keegstra, J. Kors, M. Laernoes,P. Lak, C. Lambeck, G. F. Lindeyer, Mr. M. J. A.Moltzer, J. H. Odendaal, E. Rugge, Ir. W. F. C.Schaap, K. R. van Staal, A. van Stuyvenberg,L. v. d. Wal, J. J. Woldringh, H. Zwang en J.Bommer, secretaris-penningmeester.Het dagelijksch bestuur bestaat uit de leden :Mr. Dr. G. v. d. Bergh, voorzitter, J. Douwes Jr.,Mr. D. Hudig, H. Keegstra, P. Lak, G. F. Lin-deyer, K. R. van Staal, L. v. d. Wal en J. Bommer,secretaris-penningmeester.De commissie van redactie bestaat uit de leden :Mr. Dr. G. v. d. Bergh, J. Bommer en G. F.Lindeyer.DE BETEEKENIS VAN DE FUSIEDe fusie van den Nationalen Woningraad metden Bond van Arbeiders-Woningbouw-Vereeni-gingen is een feit van niet geringe beteekenis.Immers een deel van de personen en van de bouw-vereenigingen, die in vroeger jaren den Bond vanArbeiders-Woningbouw-Vereenigingen hebben op-gericht, waren uit den Nationalen Woningraadgekomen. Door principieele, maar veel meer nogdoor praktische geschillen, was men uiteen gegaan.Het is ongetwijfeld de groote verdienste van denBond van Arbeiders-Woningbouw-Vereenigingengeweest, dat vooral in de kringen der arbeiders zelfgroote belangstelling voor het vraagstuk dervolkshuisvesting is gewekt, en als gevolg hiervaneen groot aantal bouwvereenigingen werden opge-richt, waarvan een belangrijk aantal tot woning-bouw kon overgaan.Toen echter in later jaren, door allerlei invloeden,die we nu buiten beschouwing laten, door deRegeering de vroegere koers op het gebied dervolkshuisvesting werd verlaten, en vooral het z.g.hurenprobleem de aandacht vroeg, kwam tusschenbeide organisaties weer samenwerking tot stand.Zoo werd reeds eenige jaren geleden uit de Ver-eeniging van Nederlandsche Gemeenten, den Natio-nalen Woningraad, den Bond van Arbeiders-Woningbouw-Vereenigingen en de Centrale vanR.K. Bouwvereenigingen een commissie gevormdom het huren-vraagstuk te onderzoeken, en omvoor andere moeilijkheden een oplossing te vinden.Ondanks eensgezinde samenwerking, besprekingenmet de belangrijkste Kamerfrakties enz., werd toengeen praktisch resultaat bereikt.Toen daarna de door de regeering beschikbaargestelde bedragen voor uitvoering der Woningwettelkens belangrijk verlaagd werden, vroeg definanciering van den woningbouw desnoods eenandere oplossing. Door een kommissie uit denNationalen Woningraad werd hierover een rapportuitgebracht en bij de Regeering ingediend; eenigemaanden vroeger had ook de Bond van Arbeiders-Woningbouw-Vereenigingen deze zaak door eenadres bij den betrokken Minister aanhangig ge-maakt. De Minister kon zich toen van de zaakafmaken door beide organisaties tegen elkaar uitte spelen, wat ongetwijfeld in beide organisatiesden drang naar meerdere samenwerking heeftyersterkt. De jaarvergadering van den Bond gafin 1925 een opdracht aan het bondsbestuur omsamenwerking, eventueel samensmelting met denWoningraad, te onderzoeken. Ook de Woningraadbleek hiertoe niet ongenegen, en toen uit beideorganisaties een commissie werd benoemd, wasmen het over de samensmelting (als de beste vormvan samenwerking) spoedig eens.Het fusie-voorstel is door de vergaderingen vanbeide organisaties aangenomen en door de Heerenvan Staal en Mr. Dr. van den Bergh is in de daarnagehouden gecombineerde vergadering de beteekenisvan de fusie besproken.Door de fusie van beide organisaties, die zesjaren geleden uiteen gingen, is nu een groote envele bouwvereenigingen omvattende nationale orga-nisatie gevormd, die arbeiders- en middenstands-bouwvereenigingen en stichtingen van allerleirichtingen omvat. Slechts een deel der R.K. bouw-vereenigingen staat nu nog buiten ons verband.Door de fusie is niet alleen meer doelmatigesamenwerking verkregen, kan niet alleen meer dantot heden voor hulp en voorlichting der aangeslotenyereenigingen worden gedaan, maar is ook eeninvloedrijke organisatie op het gebied der volks-huisvesting tot stand gekomen, die, naar we hopen,zoo dit noodig mocht zijn, in staat zal zijn invloedten goede op regeering en volksvertegenwoordiginguit te oefenen. Want de belanghebbenden op ditgebied zijn, ondanks hun uiteenloopende begin-selen op velerlei ander terrein, het over de nog altijdzeer urgente oplossing van het woningvraagstuk,in de hoofdzaken eens. Hun inzichten en wenschenkunnen en mogen niet zonder invloed op alleautoriteiten blijven.Hoe sterker onze nieuwe organisatie, hoe grooterdeze invloed zal zijn.Daarom is het wenschelijk ook de vele nog nietaangesloten bouwvereenigingen tot aansluiting tebrengen. Hier ligt een groot arbeidsveld voor onzeprovinciale afdeelingen.Ii8 NATIONALE WONINGHAADDe fusie opent nieuwe en mooie perspektieven.Meerdere centralisatie, betere samenwerking envoorlichting, grootere invloed.Er is op het gebied van de verbetering van devolkshuisvesting nog veel te doen, ook hier geldt:Eendracht maakt macht en Vele handen makenlicht werk. G. F. L.KORT VERSLAG VAN DE BUITEN-GEWONE LEDENVERGADERING VANDEN NATIONALEN WONINGRAAD,OP ZATERDAG 8 MEI 1926 TE AM-STERDAMTe kwart over elf opent de Voorzitter, de Heer Mr. Dr.G. V. d. Bergh, de vergadering.Van het bestuur zijn, behalve de Voorzitter, aanwezigde Heeren : R. Boomsma, A. Bruintjes, A. A. Ebeling,L. J. H. Eversen, J. C. van Goudoever, J. Kors, M. Laer-noes, P. Lak, Mr. M. J. A. Moltzer, J. H. Odendaal,Ir. W. F. C. Schaap, J. H. Schaper, A. v. Stuyvenbergen J. J. Woldringh.Vertegenwoordigd zijn 56 aangesloten woningbouw-vereenigingen, alsmede de afdeelingen Groningen enZuid-Holland.1. De notulen der vorige vergadering worden onveranderdgoedgekeurd.2. Voorstel van het bestuur te hesluiten tot fusie met denBond van Arbeiderswoningbouwvereenigingen in Nederland.De Voorzitter licht het voorstel met een enkel woord toe.Ongeveer vier jaren geleden heeft er een samensmeltingplaats gevonden tusschen den Nationalen Woningraad enden Bond van Christelijke Woningbouwvereenigingen,,Patrimonium". Na deze samensmelting bestonden er,naast onzen Raad, nog twee centrales van woningbouw-vereenigingen, te weten de Bond van Arbeiderswoning-bouwvereenigingen en de R.K. Centrale. Spreker heeftvanaf zijn optreden als Voorzitter den wensch gekoesterd,dat de scheiding tusschen deze organisaties, waarvoor geengegronde redenen bestaan en die niet is in het belang vande volkshuisvesting, zou wegvallen. De mogelijkheiddaartoe, voorzoover deze betreft onzen Raad en genoemdenBond, ligt thans voor ons. Tusschen de besturen van beideorganisaties zijn voorloopige besprekingen gevoerd. Dezeleidden tot de instelling van een commissie, die een zeerruime opdracht had. Zij had namelijk te onderzoeken devraag, op welke wijze door beide organisaties het best konworden samengewerkt op het gebied der volkshuisvesting.Bij de besprekingen in deze commissie bleek, dat van beidezijden de noodzakelijkheid van een fusie sterk gevoeld werd.Het was ons meermalen in de practijk gebleken dat eengescheiden blijven niet in het belang van de woningbouw-vereenigingen zou zijn. De hieraan verbonden bezwarenzouden blijven bestaan, zelfs al zou door beide organisatiesop de allernauwste wijze worden samengewerkt. Toen dezeconclusie vast stond, was de commissie het er spoedigovereens, dat een samensmelting het eenvoudigst zou wordenverkregen in den vorm van opheffing van den Bond entoetreding der daarbij aangesloten vereenigingen tot denWoningraad, In verband hiermede waren enkele wijzigingenin onze statuten en huishoudelijk reglement gewenscht.Deze wijzigingen zijn van betrekkelijk ondergeschiktenaard, omdat de organisatievorm van onzen Raad onge-wijzigd blijft. De Bond brengt het groote offer van zijnbestaan, het grootste offer, hetwelk een vereeniging kanbrengen. Daartegenover moet onze Raad eenige, voor dehand liggende, concessies doen. De leden van den BondZuUen geen gegronde bezwaren tegen de samensmeltingkunnen aanvoeren, omdat de voordeelen daarvan grooterzijn dan de nadeelen. Voor onzen Raad kan van eenigbezwaar echter in het geheel geen sprake zijn. Uit het feitdat deze ledenvergadering minder goed is bezocht, dan inden regel het geval is, mag worden geconcludeerd, dat ookde leden van onzen Raad op dit standpunt staan.De Vereeniging ,,Volkshmsvesting" te Koog aan de Zaanjuicht het voorstel toe. In de laatste jaren is onze Raad erniet in geslaagd de Regeering er toe te brengen meer tedoen voor de verbetering der volkshuisvesting dan zii deed.In sommige gemeenten is de tegenwerking zoo groot, datzelfs niet tot krot-opruiming wordt overgegaan. Door defusie zal onze Raad aan invloed winnen en met meer succeskunnen optreden. Spreker hoopt dat het voorstel metalgemeene stemmen wordt aanvaard.Met algemeene stemmen wordt in beginsel besloten toteen fusie met den Bond.Aan de orde zijn thans de volgende voorstellen van hetbestuur:a. De volgende wijzigingen aan te brengen in de statutenvan den Nationalen Woningraad :Artikel i. In plaats van ,,Nationale Woningraad" zalgelezen worden ,,Nationale Woningraad, Algemeene Bondvan Woningbouwvereenigingen".De Voorzitter deelt mede dat dit voorstel niet uit-sluitend om tactische redenen, n.l. als een tegemoet-koming aan den Bond, is ingediend, maar voornamelijkom practische. De tegenwoordige naam is onduidelijken geeft niet volledig weer het karakter onzer orga-nisatie.Vanuit de vergadering worden enkele bezwaren tegenhet voorstel gemaakt. De naam is te lang. Gevraagdwordt of het niet beter is den naam zonder meer te doenluiden: ,,Algemeene Bond van Woningbouwvereeni-gingen". Van andere zijde wordt gevraagd of de kommatusschen ,,Woningraad" en ,,Algemeene" niet kanvervallen of vervangen door een ander teeken.De Voorzitter wijst erop dat door een volkomennaamsverandering veel verwarring zal worden gesticht.Men zou nergens uit kunnen opmaken dat de AlgemeeneBond van Woningbouwvereenigingen de oude NationaleWoningraad is. Spreker beveelt daarom het bestuurs-voorstel aan. De naam zal wat lang zijn, doch zal alleenin officieele stukken volledig worden gebruikt. Hetvraagstuk van de komma stelt spreker voor ter nadereuitwerking aan het bestuur op te dragen.Het voorstel wordt hierop met algemeene stemmenaangenomen.Artikel 7. In de tweede alinea zullen de woorden ,,bin-nen de grenzen der begrooting" vervallen.Nadat de Voorzitter erop heeft gewezen dat dit voor-stel niet anders inhoudt dan schrapping van enkeleoverbodige woorden in de statuten, wordt het metalgemeene stemmen aangenomen.Artikel 10. De eerste alinea zal luiden als volgt:,,In provincies waar minstens 10 leden zijn gevestigd,vormen deze te zamen een afdeeling. In bijzonderegevallen, ter beoordeeling van het bestuur, kan eenafdeeling meer dan een provincie omvatten.De afdeelingen hebben tot taak de verbetering dervolkshuisvesting in de provincie, waar zij gevestigd zijn,te bevorderen en een band te vormen tusschen de in dieprovincie gevestigde leden der vereeniging.De reglementen eener afdeeling behoeven de goed-keuring van het bestuur der vereeniging.Zij mogen geen bepalingen bevatten, strijdig met destatuten of reglementen der vereeniging.Het huishoudelijk reglement stelt omtrent
Reacties