Verhuisstromen van en naar de stad ontwikkelen zich als een dynamische, moeilijk voorspelbare dans. Wanneer is een verandering in verhuisstromen structureel en wanneer slechts tijdelijk? Deze vraag is door de huidige coronacrisis relevanter dan ooit. Middels een terugblik op de verhuisbewegingen van en naar de stad tussen 1995 en 2018 verkennen we de betrouwbaarheid van verhuisstromen als indicator voor de vraag naar woningen.

Nieuwe woningen worden over het algemeen gebouwd voor de lange termijn: ze blijven decennialang staan en moeten dus ook aansluiten bij de vraagomvang en woonvoorkeuren van de toekomstige bevolking in de regio. Woonvoorkeuren en -behoeftes hangen sterk samen met de levensfase van bewoners. Om te zorgen dat het aanbod aansluit bij de behoeften van verschillende doelgroepen, vraagt woningbouwplanning dus om keuzes over de hoeveelheid én het type nieuwe woningen.
Om enige houvast te hebben bij de planning van woningen, vertrouwen beleidsmakers vaak op demografische trends: ontwikkelingen in geboorte- en sterftecijfers en verhuisstromen. Regionale geboorte- en sterftecijfers zijn stabiele en daarmee betrouwbare indicatoren. Dat geldt minder voor verhuisstromen, die veel dynamischer van aard zijn, in het bijzonder als het gaat om verhuizingen van en naar de grote steden.
Fluctuaties in de vraag naar woningen in steden komen dan ook vooral tot uitdrukking in een verandering in de verhuisstromen. Zeker tijdens of na een crisis daalt het aantal verhuizers vaak fors. Belangrijke vragen zijn dan of die afname tijdelijk is of structureel en voor welke doelgroepen dat geldt. En daarmee hoe betrouwbaar verhuisstromen zijn als basis voor de woningbouwplanning op de lange termijn. Dit onderzoeken we in dit artikel.
We analyseren de veranderingen in de verhuisstromen van en naar zes grote steden in Nederland tussen 1995 en 2018. De dynamiek in het migratiesaldo in de grote steden wordt voor een groot deel gedomineerd door verhuizingen van twee leeftijdsgroepen, namelijk jongeren tussen 18 en 24 jaar en dertigers (tussen 30 en 39 jaar), zo blijkt uit eerder onderzoek (Husby et al. 2019). Daarom richten we ons in dit artikel op de verhuispatronen van deze twee groepen.