Voor bewonersgroepen is het moeilijk om aanspraak te maken op leegstaand maatschappelijk vastgoed, terwijl zij wel behoefte hebben aan een pand om hun activiteiten verder te ontwikkelen. Zeker nu veel buurthuizen zijn gesloten of gaan sluiten. De behoefte aan maatschappelijk vastgoed blijkt duidelijk uit interviews met leden van het LSA, de landelijke vereniging van en voor actieve bewonersgroepen. ‘Het inzetten van vastgoed kan een goede basis voor een verdienmodel zijn,’ licht Marieke Boeije van het LSA toe. ‘Als je genoeg ruimtes kunt verhuren, verdien je genoeg inkomen om te blijven bestaan, om je vaste lasten te betalen. Met de winst kun je activiteiten voor de wijk organiseren en de leefbaarheid verbeteren.’

De gemeente, eigenaar van een groot deel van het maatschappelijk vastgoed, vraagt vaak de marktwaarde bij verkoop of verhuur. Zelfs als het pand al geruime tijd leegstaat en op de nominatie staat gesloopt te worden. Op een aantal plekken in Nederland lukte het vasthoudende bewonersgroepen om tot een regeling met de gemeente te komen. Dit resultaat van maandenlang onderhandelen, komt in de hand-out ‘Vastgoed als asset? Ja!’ terug in vier voorbeelden. Vier verhalen van BewonersBedrijven (sociale ondernemingen van en voor bewoners met als doel de wijk te verbeteren) die een pand in handen hebben door het te huren tegen een gereduceerd tarief, te kopen voor een symbolisch bedrag of in gebruik te nemen met een gebruiksovereenkomst. Zo is er in Emmen een school gekocht voor 10 euro en wordt in Arnhem een voormalig bejaardentehuis gehuurd voor 140.000 euro per jaar.

De behoefte aan een pand is met name aanwezig bij de groepen bewoners die samen een BewonersBedrijf runnen. Met activiteiten als verhuur, groenbeheer, catering en opleidingen verdienen BewonersBedrijven geld. Zij worden daardoor zelfstandiger en komen losser van subsidies te staan. Voor het uitvoeren van deze activiteiten is het belangrijk om een fysieke en zichtbare locatie in de wijk te hebben. Het verkrijgen daarvan is echter lastig. Er wordt vooral gekeken naar de financiële opbrengst van een pand en minder naar de plannen van de bewonersgroep. De hand-out ‘Vastgoed als asset? Ja!’ beschrijft manieren waarop bewoners een pand overnamen van gemeenten en woningcorporaties.